Brussels veiligheidsbeleid: onduidelijkheid over coördinatie

Beetje bij beetje krijgt het Brusselse veiligheidsbeleid vorm. Zo is er al een lijvig rapport over de hoofdstedelijke veiligheidsuitdagingen. Over de coördinatie blijft echter onduidelijkheid bestaan.

A fgelopen zomer verraste Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS) zijn burgers met het eerste verslag van het Brussels Observatorium voor Preventie en Veiligheid. Die instelling werd in 2010 opgericht, maar kreeg pas afgelopen jaar ampleur, toen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dankzij de zesde staatshervorming veiligheidsbevoegdheden kreeg. Zo wordt het gewest bevoegd voor de opmaak van een regionaal veiligheidsplan, en voor de coördinatie van de Brusselse politiezones en hun veiligheidsplannen.

Het verslag 2015 van het observatorium legt de veiligheidsaccenten voor Brussel vast. Die hoeven niet te verbazen: het lijvige (bijna 300 pagina’s) rapport analyseert op wetenschappelijke wijze de belangrijkste vormen van criminaliteit en neemt officiële statistieken en veiligheidsenquêtes als bron. De slotconclusie is veelal verhelderend. Problemen worden niet onder de mat geveegd, maar benoemd: zo staat er klaar en duidelijk dat het onveiligheidsgevoel bij de Brusselaar afneemt, maar nog altijd hoog is vergeleken met de rest van het land. Ook wordt erkend dat heel wat Brusselaars (34 procent) aangegeven hebben dat ze de laatste 12 maanden slachtoffer zijn geworden van geweld of bedreigd zijn met geweld. In deze categorie blijft er ook een groot ‘dark number’ bestaan, waarbij heel wat delicten nooit worden aangegeven bij de politie. Wie heeft bijvoorbeeld in de metro al geen situatie meegemaakt waarbij hij of zij bedreigd werd maar nooit naar een politiebureau is gestapt?

Gekoppeld aan onveiligheid is ook het onveiligheidsgevoel op het openbaar vervoer. Vooral in de metro en in metrostations voelen mensen zich ‘s avonds onveilig. In de studie is ook een luik opgenomen dat peilt naar het veiligheidsgevoel van toeristen, maar dat is vertekend vermits alleen de opties ‘tevreden’ of ‘zeer tevreden’ konden aangevinkt worden.

Naast geweld en onveiligheidsgevoel wordt er ook veel aandacht besteed aan drugs en prostitutie. Beide fenomenen zijn dan ook zeer kenmerkend voor Brussel. Ook het gedeelte over GAS-boetes is opzienbarend: het wordt niet onder de mat geveegd dat lokale overheden door zelf boetes te innen slapend rijk worden. Een gemeente als Molenbeek haalde zo in 2013 bijvoorbeeld meer dan één miljoen euro op dankzij administratieve sancties, voornamelijk uit parkeerovertredingen. GAS-boetes zijn een manier om de vele seponeringen van kleine misdrijvingen tegen te gaan.

Hoge ambtenaar
Hoewel het verslag 2015 alomvattend probeert te zijn, en minister-president Rudi Vervoort (PS) er ook duidelijk over wil communiceren, blijft het wel verwarrend wie er exact bevoegd zal zijn voor de coördinatie van de veiligheidsplannen. Officieel is dat Vervoort zelf, maar die functie wordt ook toegekend aan de Brusselse gouverneur Jean Clément, van wie wordt verwacht dat hij ergens volgend jaar met pensioen gaat. Clément is de zogenaamde ‘Hoge ambtenaar’ die fungeert als een soort verbindingsofficier tussen het Brusselse en het federale niveau. Want de Brusselse plannen worden federaal opgevolgd. Brussel behoudt evenwel zijn zeg; zo heeft Rudi Vervoort al aangegeven dat hij geen fusie van de zes politiezones wenst te realiseren met behulp van de nieuwe bevoegdheden. En federaal is daar tegenwoordig ook maar weinig draagvlak voor te vinden, ondanks de nieuwe ‘rechtse’ regering.

Complex blijkt ook de aanwerving van een radicaliseringsexpert. Die werd in juni opgestart door het BOPV, maar is geannuleerd omdat de Raad van State vragen had bij dat statuut. Die expert moest de verschillende gemeentelijke radicaliseringsplannen coördineren. De aanpak van Syriëstrijders blijft dus nog een tijdje exclusief gemeentelijke materie in Brussel.