SP.A-schepen Jef Van Damme over de wachtrijen aan de scholen

Steven Van Garsse
© Brussel Deze Week
04/03/2009
Ook dit jaar ontsnapt Brussel niet aan kampeertoestanden aan de lagere scholen. En dat zal er de komende jaren niet op beteren. Het Federaal Planbureau verwacht de komende vijftien jaar een explosieve instroom in het Brusselse onderwijs. SP.A vindt dat er scholen moeten worden bijgebouwd, tot een kwart meer tegen 2020. "Maar alleen scholen bouwen volstaat niet," zegt de Molenbeekse SP.A-schepen Jef Van Damme, die een warm pleidooi houdt voor nog meer gelijke kansen.

Sinds het Gelijke-Onderwijskansendecreet (GOK) bestaat, weten ouders precies hoeveel plaatsen er nog resten in de school waar ze hun kind willen inschrijven. Ze weten meestal ook dat die plaatsen beperkt zijn. Aan een aantal scholen leidt dat tot nachtelijke wachtrijen en kampeertoestanden. Want het principe is nu: eerst komt, eerst maalt, al krijgen broertjes en zusjes, en Nederlandstaligen, en allochtonen (in beperkte mate) voorrang. Een neveneffect van het GOK-decreet lijkt ook nog eens te zijn dat witte scholen witter zijn geworden, en gekleurde scholen gekleurder.

Meer wachtrijen én meer 'segregatie' - schiet het GOK-decreet zijn doel voorbij? Jef Van Damme, schepen van Onderwijs in Sint-Jans-Molenbeek, vindt van niet. "We blijven achter het GOK-decreet staan. Vroeger konden scholen vrijelijk kiezen welke kinderen ze toelieten en welke niet. Dat was willekeur. Die willekeur is nu vervangen door wachtrijen. Dat is niet meteen iets wat ik aanmoedig, maar het is wel eerlijker dan voordien. Er kan wel gesleuteld worden aan het inschrijvingssysteem. Misschien valt het niet op, maar er wordt in Brussel gesjoemeld met het voorrangsbeleid. Er circuleren nog altijd 'parallelle lijsten' in sommige scholen. Daarom stellen we een centraal aanmeldpunt voor, zodat scholen er geen geheime lijsten meer op na kunnen houden."

SP.A stelde vorig jaar voor om buurtkinderen voorrang te geven, maar de Brusselse scholen, de katholieke op kop, wilden daar niet van weten.
Jef Van Damme
: "Het Lokaal Overlegplatform (LOP) vond het te vroeg en keek de kat uit de boom. Maar de discussie over de wachtrijen laait nu weer op en ik heb de stellige indruk dat een aantal scholen hun standpunt zullen bijstellen. Het experiment in Gent kan ze er misschien van overtuigen om voorrang voor kinderen uit de buurt ook in Brussel van toepassing te maken. Als het niet lukt om dit ook in Brussel in te voeren - en dat is voor ons een worst case scenario, dan zal SP.A dat principe volgend jaar in een aantal gemeentescholen zélf invoeren."

CD&V en Vlaams Belang willen een absolute voorrang voor Nederlandstaligen in het Brussels onderwijs.
Van Damme
: "Dat is in strijd met het GOK-decreet, dat juist pleit voor meer diversiteit in de klassen, voor een betere sociale vermenging. In Brussel komt maar zeventien procent van de leerlingen uit een homogeen Nederlandstalig gezin. Als we onze scholen alleen daarmee bevolken, dreigt het Nederlandstalig onderwijs in Brussel dood te bloeden, zoals twintig jaar geleden."

Is het dan wel een goed idee om Nederlandstalige scholen bij te bouwen?
Van Damme
: "Iedereen weet dat er een groot capaciteitsprobleem is in het Brusselse Nederlandstalige onderwijs. Het Planbureau verwacht tegen 2020 een explosieve stijging van de Brusselse leerlingenpopulatie. Als we daaraan tegemoet willen komen, moeten Nederlandstalig en Franstalig onderwijs hoedanook heel wat scholen bijbouwen. En daar moeten we nú mee beginnen. Ik neem als schepen in Sint-Jans-Molenbeek alvast mijn verantwoordelijkheid. De plannen voor een nieuwe school liggen klaar."
"En toch is het bouwen van scholen alleen geen zaligmakende oplossing. Het Franstalig onderwijs presteert volgens het Pisa-onderzoek (internationale leerprestatietest, SVG) stukken minder goed dan het Nederlandstalig. Dat geeft in Brussel extra druk op de Nederlandstalige scholen. We kunnen dus zoveel scholen bijbouwen als we willen, als het Franstalig onderwijs geen kwaliteitssprong maakt, is dit geen oplossing. We moeten dus op verschillende fronten werken."

Er staan vooral wachtrijen aan 'blanke' scholen. Begrijpt u waarom uw eigen gemeentescholen minder in trek zijn?
Van Damme
: "Het niveau van het onderwijs is in zowat al mijn scholen even hoog als in die zogenaamde kwaliteitsscholen. Daarvoor steek ik mijn hand in het vuur; doorlichtingen bewijzen het ook. Het gaat dus alleen over de kleur van de schoolbevolking, over de perceptie. 'Een witte school? Die zal wel goed zijn' - terwijl het natuurlijk niet zo eenvoudig ligt. Je kunt die perceptie wel ombuigen. Door de ouders uitgebreid kennis te laten maken met de scholen, bijvoorbeeld. Er zijn ook voormalige concentratiescholen die nu wél in trek zijn bij Vlamingen: de Kleurdoos, de Vier-Windenschool, Sint-Joost-aan-Zee. Dat bewijst dat het GOK-decreet heeft gewerkt."

Een studie wijst uit dat leerlingen in concentratiescholen minder goed presteren.
Van Damme
: "Klopt. En precies daarom moeten we streven naar een gezonde mix in de klas. Een derde Nederlandstalig, een derde taalgemengd en een derde anderstalig is ideaal."

Wordt de spoeling niet wat dun als het aantal Nederlandstaligen blijft dalen?
Van Damme
: "Misschien wel, maar daar valt wel wat aan te doen. Vroeger waren de Brusselse scholen erg in trek bij Vlamingen uit de Rand. Vandaag is het omgekeerde soms waar: Vlaamse Brusselaars die in de tweede kroon wonen (dus in een gemeente die niet meteen aan de Vijfhoek grenst, red.), sturen hun kinderen naar scholen in de Rand. Die leerlingen moeten we terugwinnen."

Vanaf volgend jaar zullen scholen de ouders een engagementsverklaring laten ondertekenen. Naima Charkaoui van het Minderhedenforum vreest dat dit een extra drempel voor allochtone ouders betekent, en dat het segregatie in de hand werkt.
Van Damme
: "Voor mij gaat die verklaring nog niet ver genoeg. Ik herhaal altijd aan ouders: als ze hun kinderen in het Nederlandstalig onderwijs inschrijven, moeten ze ze ook in de buitenschoolse opvang inschrijven, het liefst ook in een Nederlandstalige sportvereniging of bij een Nederlandstalig speelplein. En ze kunnen maar beter zelf Nederlands leren. Ook ouders hebben een verantwoordelijkheid in de opvoeding. Ik zie bijvoorbeeld dat de huistaakklassen erg in trek zijn bij allochtone ouders. Ze schrijven hun kinderen in en verwachten dan dat de school alles opvolgt. En als er leerproblemen opduiken, dan is het de schuld van de school. Een kind inschrijven in een school is geen vrijblijvend engagement. En de Vlaamse gemeenschap wil over tien jaar geen onderwijs waar leerlingen afstuderen die het Nederlands nauwelijks nog onder de knie hebben."

Tegelijk pleit de Brusselse SP.A voor meertalig onderwijs. Schuilt daar geen contradictie in? Anderstaligheid in het Nederlandstalig onderwijs dreigt een probleem te worden, zegt u zelf.
Van Damme
: "Neen. Beide systemen moeten naast elkaar kunnen bestaan: Nederlandstalig onderwijs én tweetalig onderwijs. Tweetalig onderwijs, het liefst in samenwerking met de Franse gemeenschap, is nodig. Steeds meer gezinnen zijn tweetalig, en zij willen dat ook in het onderwijs weerspiegeld zien. Waarom zouden we dat dan niet aanbieden?"

Omdat, zou een socialist kunnen zeggen, tweetalig onderwijs uitmondt in eliteonderwijs. Het is alleen weggelegd voor de allerbesten.
Van Damme
: "Het is niet omdat iets zus of zo zou kunnen worden, dat we het bij voorbaat moeten uitsluiten."

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Politiek

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni