Vlaamse lijsten nog nooit zo veelkleurig

De Vlaamse partijen hadden nog nooit zo veel kandidaten met een migratieachtergrond of een anderstalig profiel op hun Brusselse lijst als bij deze verkiezingen. Vooral SP.A koos deze keer resoluut voor kandidaten die geen typisch Vlaams profiel hebben.

Donderdag las u hier dat er nog nooit zo weinig Nederlandstalige adressen waren in Brussel. De verwachting is dat die trend zich opnieuw in het aantal stemmen op Nederlandstalige lijsten zal vertalen.

Ook mensen zonder Nederlandstalig adres en identiteitskaart kunnen echter stemmen op een Nederlandstalige lijst. De Vlaams-Brusselse partijen spelen daar deze keer duidelijker op in dan bij vorige verkiezingen en plaatsen beduidend meer kandidaten met een migratieachtergrond of een anderstalig profiel op hun lijst. Dat leert een vergelijking van de kandidatenlijsten voor het Brussels parlement.

Hokjes
Die vaststelling verdient meteen wat nuance. Niet elke kandidaat past immers even goed in de hokjes 'migratieachtergrond' of 'anderstalig'. De cijfers hieronder moeten in dat licht worden bekeken.

Die kanttekening indachtig is er wel degelijk een trendbreuk. Vooral SP.A kiest deze keer voluit voor kandidaten met een migratieachtergrond of een anderstalig profiel. Terwijl de effectieve lijst bij de vorige stembusgang zes namen telde met zo'n profiel, zijn dat er deze keer meer dan de helft: tien op een totaal van zeventien. Bij de opvolgers stijgt het aantal atypische kandidaten van een naar drie.

Ook bij andere partijen stijgt het aantal kandidaten met bovenstaand profiel vaak. Bij Groen gaat hun aantal van drie naar vijf bij de effectieven en van nul naar twee bij de opvolgers. CD&V heeft meer kandidaten met een migratieachtergrond bij de opvolgers dan in 2009.

Ook N-VA heeft anno 2014 meer anderstalige kandidaten dan bij de vorige editie: drie op de effectievenlijst (twee in 2009) en twee op de opvolgerslijst (0 in 2009).

Bij de Nederlandstalige liberalen is de trend eerder omgekeerd: op de effectievenlijst bevindt zich deze keer geen enkele kandidaat met migratieachtergrond. Bij de opvolgers komen er met onder meer Khadija Zamouri wel zo'n kandidaten bij. Zamouri is lijsttrekster en heeft dus ook zicht op een zetel als Open VLD deel uitmaakt van de Brusselse coalitie.

Met Guy Vanhengel hebben de liberalen ook een kopstuk met een uitgesproken Brussels profiel, dat traditioneel ook goed scoort buiten de vijver van 'typische Vlamingen.'

Kosmopolitische stad
VGC-griffier Daniël Buyle is niet verwonderd door de trend naar meer kleur op de lijsten. “De voorbije 25 jaar is het reservoir aan Vlaamse stemmers blijven krimpen, van 66.000 naar 54.000. Tegelijk is Brussel gewoon veel kosmopolitischer geworden. Franstalige partijen als PS en CDH spelen daar al langer op in.”

Dat uitgerekend SP.A kiest voor meer kleur is niet toevallig, zegt Buyle. “SP.A en Groen zijn de partijen die het meest evolueren naar een Brusselvisie met een Brusselse identiteit, ongeacht de oorsprong.”

Historische fout
Brusselkenner Guido Fonteyn wijst er ook op dat linkse partijen zich nu eenmaal meer tot werknemers richten. En die zijn in Brussel vaker van buitenlandse origine. De evolutie naar diversere lijsten noemt hij een absolute noodzaak.

SP.A-lijsttrekker voor het Gewest Pascal Smet benadrukt dat de gekleurde lijst een bewuste keuze is. “De stad verandert en dus moeten ook de lijsten dat doen. De Vlaamse partijen in Brussel – de SP.A inbegrepen – hebben een historische fout gemaakt door zolang te wachten.”

Liberalen zetten traditioneel heel wat minder kandidaten met een migratieachtergrond op hun lijst. Dat geldt zowel voor MR als Open VLD. “MR moet met de Personenpartij bovendien zijn rechterflank goed bewaken”, weet Buyle.

Handicap
De meer gekleurde lijsten zijn uiteraard een manier om nieuwe stemmen aan te boren buiten de traditionele groep van Nederlandstaligen. Toch is het niet zeker dat dat ook gebeurt.

“Kiezers moeten eerst een keuze maken tussen het Franstalige en Nederlandstalige kiescollege. Dat is een serieuze handicap voor mensen die Frans spreken”, weet Buyle. “Die kiezen vaak automatisch voor het Franstalige college en zien daarna geen Nederlandstalige lijsten meer. Fouad Ahidar (SP.A) is eigenlijk de enige figuur met migratieachtergrond die wél met succes veel stemmen haalt op een Nederlandstalige lijst.”

De volledige kandidatenlijsten vindt u hier.