'We moeten meer omkijken naar onze pubers'

Vier persoonlijkheden gingen in op ons voorstel om voor één dag minister-president van Brussel te spelen. Stafhouder Dirk Van Gerven wou een kordatere aanpak van kleine criminaliteit, Emmanuel Petrella pleitte voor nieuwe stadsrivieren, en Nedjma Hadj dacht aan drietalig onderwijs en microkredieten. Annabelle Van Nieuwenhuyse sluit de reeks af en springt resoluut in de bres voor de jongeren.

D e zon schijnt alsof ze deze zomer nog niets anders gedaan heeft. De buurjongen heeft zijn overbodige speelgoed, zeker zes stuks, aan de voordeur uitgestald. Hij wacht op kopers in een straatje waar niemand door komt die niet in een van de tien, twaalf gezellige huisjes moet zijn. Drie huizen verderop spreken twee tienjarige meisjes onze minister-presidente voor één dag aan met een familiair "Hé, Annabelle!" Wanneer ze met haar zoon kunnen spelen? Die zoon is vier.

Het idyllische tafereel speelt zich af in het vaak verguisde Sint-Jans-Molenbeek. De van FM Brussel en Couleur Café bekende presentatrice Annabelle Van Nieuwenhuyse verdedigt haar gemeente als een leeuwin.

Reputatie
"Als minister-president zou ik de walgelijke reputatie van Molenbeek aanpakken. Sympathieke dingen over Molenbeek zeggen lijkt wel verboden. Feiten worden niet gecheckt. Elke jongere die iets mispeutert, is meteen een crimineel. Maar zo sluit je een wel héél grote groep uit."

Het zit Van Nieuwenhuyse hoog. "Onlangs was er een ruzie tussen twee cafés, zoals er overal te lande elk weekend ruzies zijn. Alleen was het in Molenbeek, en de headline werd: 'Algerijnse gemeenschap vecht met Marokkaanse gemeenschap'. Dat is toch te gek. Als een Albanese bakker het aan de stok krijgt met een Italiaanse klant, dan zeg je toch ook niet: 'Albanese gemeenschap vecht met Italiaanse'?"

"Had ik moeten weigeren om die headline op de radio voor te lezen? Ik vraag het me af. Volgende keer grijp ik in. Echt, mijn hart bloedt als ik hoor hoe er gecommuniceerd wordt over Molenbeek."

Oplossingen liggen niet voor het rapen. "Om te beginnen geef ik de Molenbeekois zelf het woord. Voorts stuur ik alle bewindsmensen, rekruteringslui en onderwijzers naar een cursus interculturaliteit. Iedereen heeft de mond vol van interculturaliteit - men zegt hardop de multiculturaliteit beu te zijn - zonder te weten wat dat inhoudt. Ik ben al vijftien jaar allochtoon en ik heb daar nog nooit iets aan gehad. Om de eenvoudige reden dat het niets is; het is veel te vaag en ondefinieerbaar. Een bakker bakt, een loodgieter herstelt, maar wie of wat is een allochtoon of een autochtoon?"

Hart voor pubers
De regering-Van Nieuwenhuyse wil twee groepen extra aandacht geven: de jongeren en de bejaarden. "Ouderen worden bang gemaakt. Ze wachten in hun appartement tot de dag voorbij is. Ze schrikken van onheilsberichten in de media. Ze hebben weinig contact, of het is met mensen in dezelfde situatie en dan jutten ze elkaar op. 'Kom jij nog buiten?' Die schrik en die eenzaamheid zijn een ramp. We moeten proberen de ouderen er weer meer bij te betrekken."

"Een enorm grote groep jongeren weet niet van welk hout pijlen te maken. Dat ze veel op straat rondhangen, vind ik iets waar we nog van kunnen leren. Binnenblijven is niet gezond. Maar ze worden overal weggepest. We criminaliseren ze voor het minste en we zijn verbaasd als ze zichzelf met zeer grote daadkracht een identiteit schoppen. Als ik één noodkreet slaak, dan is het deze: laten we meer omkijken naar onze pubers. Volgens mij is het verschrikkelijk om een puber te zijn in Brussel. Ze hebben geen ruimte. Ze zijn op zoek naar identiteit en die wordt vooral materieel ingevuld. Je bent iemand als je de juiste kleren en hebbedingen hebt. Brussel biedt niets waaruit ze kunnen afleiden dat ze als mens belangrijk zijn."

Van Nieuwenhuyse pleit voor gemeenschapswerk. "Ik herinner me de papierslag: dan mochten we overal aanbellen om papier en karton op te halen. Dat zal ondertussen wel gecommercialiseerd zijn, maar er moeten toch tal van initiatieven te verzinnen zijn waarbij jongeren de kans krijgen om iets te doen voor de stad. Iets waar ze lol aan beleven én wat positieve reacties uitlokt. Bejaarden die zeggen: 'Goed gedaan, jongens.' Ik zweer het, dat is het beste medicijn dat je de stad kunt geven. Dat gemeenschapswerk kan ook een alternatief zijn voor repressie, tieren, schelden en dreigen als jongeren over de schreef gaan."

Kruispunt-parken
Buitenkomen, spelen, elkaar ontmoeten, anderen bezig zien: het is volgens Van Nieuwenhuyse een noodzaak. "Als minister-president zorg ik voor meer openbare ruimte voor iedereen. Kruispunt-parken zouden als paddenstoelen uit de grond schieten. Daarmee bedoel ik parken waar én gevoetbald kan worden én gefietst én waar de kleintjes kunnen klauteren én waar iedereen op een bankje tussen de bloemen kan zitten. Er moet voor iedereen wat zijn. Ik heb nog voor Ketnet gewerkt: ik weet heel goed dat een kind van acht niet hetzelfde wil als een tien-, twaalf- of veertienjarige. De functionaliteit van een park komt eerst. Geef een buurt wat ze nodig heeft, ook al is je park daardoor misschien iets minder smaakvol of architecturaal waardevol."

"De grootste opdracht van een minister-president is: het bien-être van iedereen dienen. Ze moet kunnen inschatten hoe je de stad verbetert voor een grote groep mensen. Er verandert veel, maar ik heb op dit moment de indruk dat die veranderingen telkens een kleine groep of elite ten goede komen."

Vamos a la playa
Opvallend: net als haar drie voorgangers breekt minister-president Van Nieuwenhuyse een lans voor meertaligheid. "Mijn zoontje gaat naar het Nederlandstalig onderwijs, daar kies ik bewust voor. Dat we niet terechtkunnen in de school hier op het einde van de straat, doet me elke dag weer bleiten . Vroeger waren veel Brusselse scholen tweetalig of deelden ze gebouwen. We waren geen vreemden van elkaar. Nu zie je dat bijna niet meer. De Vlaamse en de Franse Gemeenschap doen alles apart. We groeien uit elkaar en dat is tegenstrijdig met Brussel, een stad waar traditioneel culturen samenkomen. Brussel is het slachtoffer van de opsplitsingstendens. Met verschillende talen in contact komen zou een enorm pluspunt kunnen zijn. Nu is taal juist dat wat ons van elkaar vervreemdt."

"Mijn generatie was apetrots op haar talenkennis. We spraken verschillende talen goed en waren niet bang om, 'Vamos a la playa'-gewijs, bij te leren. Maar dat is helemaal voorbij. Die voorsprong zijn we kwijt."

Leven en laten leven
"Ik was meteen verknocht aan Brussel toen ik hier twintig jaar geleden aankwam. Voor mij is Brussel: leven en laten leven. Maar ik heb de indruk dat die 'laissez faire, laissez passer'-filosofie zwaar onder druk is komen te staan. De vrijheid van denken die ik hier ontdekt heb en die een van dé redenen is waarom ik hier zo graag leef, wordt steeds meer met voeten getreden. Men klampt zich vast aan een idee en weigert te aanvaarden dat iemand anders het anders ziet. Ik heb ook het gevoel dat ik nu als volwassene weer behandeld word zoals in de tijd dat ik bij de nonnen op internaat zat. 'Doe het zo en niet anders.' - 'Voor uw bestwil is het nodig dat...' Er is een opbod van regels, geboden, verboden. En dat verdraag ik niet. Ik ben voor verandering, maar niet op die manier."

"Ik zou me als minister-president ook scherp verzetten tegen de trend om Brussel om te bouwen tot een Kabouterland met tal van attracties en bezienswaardigheden op maat van Vlaanderen Vakantieland. Laten we niet onnozel doen. Brussel is geen resort of pretpark, maar een stad waar gewerkt, gewoond, geleefd wordt. Dat de slimmeriken die willen dat mijn bomma alles met de fiets doet, eerst zelf eens alles met de fiets proberen te doen."

Wie is Annabelle Van Nieuwenhuyse?

• Geboren in Parijs in 1969, groeit op in Brugge.
• Studeert fotografie aan Sint-Lukas in Brussel.
• Gaat vrij snel aan de slag als tweetalige presentatrice op festivals en evenementen; geen Couleur Café zonder haar.
• Werkt voor tvbrussel en presenteert in 1997 het jeugdjournaal op het pas opgerichte Ketnet.
• Werkt voor zenders als FM Brussel (FM World), Radio 1 en regionale tv-zenders (tweetalig cultuurprogramma voor de grensstreek Lille-Kortrijk-Tournai).
• Modereert en speelt gastvrouw op verschillende evenementen.