Winnaars en verliezers: de reacties (1)

De voorbije verkiezingen kunnen met recht en reden historisch worden genoemd. In het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde blijft MR de grootste en PS de tweede partij. Maar op de derde plaats staat N-VA, dat groter wordt dan in kartel met CD&V in 2007. Winnaars en verliezers uit de hoofdstad vertellen hoe het verder moet. In dit eerste deel: Guy Vanhengel (Open VLD), Pascal Smet (SP.A) en Charles Picqué (PS).

Guy Vanhengel (Open VLD): Allereerste Vlaming na vier Franstalige kopstukken

In het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde behaalde uittredend vicepremier Guy Vanhengel (Open VLD) het grootste aantal Vlaamse voorkeurstemmen voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers, maar in Vlaanderen betaalde Open VLD het gelag van de regeringsdeelname.

"In alle eerlijkheid geef ik toe dat onze partij het slechtste resultaat heeft geboekt sinds het ontstaan van de PVV en later de VLD. Maar eens te meer heeft Open VLD in Brussels de schade kunnen beperken," zegt Vanhengel. "In vergelijking met 2009 scoren we in het arrondissement beter. In vergelijking met 2007 beperkt Open VLD het verlies tot min 1,9 procent, terwijl Open VLD in de Kamer gemiddeld 5,2 en in de Senaat 6,8 procent achteruitgaat." Daarmee wordt Open VLD in B-H-V de tweede Vlaamse partij, na de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA). Alleen in het Brusselse gewest blijft Open VLD de grootste Nederlandstalige partij.

"Het behoud van de twee zetels in het hele kiesarrondissement is voor ons een enorme opsteker, als je de hele situatie bekijkt." Vanhengel haalt persoonlijk een hoge score. Met zijn 20.524 voorkeurstemmen staat hij in de top-vijf van alle kandidaten van het kiesarrondissement. Hij is de allereerste Vlaming, na Maingain, Onkelinx, Milquet en Picqué.

Na het partijbestuur, maandag­namiddag, vroegen we Vanhengel om zijn hernieuwde positie te plaatsen binnen Open VLD. In april nog vond hij het "een verstandige zaak van partijvoorzitter Alexander De Croo" om een ultimatum te stellen. Net voor het partijbestuur verklaarde hij dat "de regering laten vallen, geen goed idee was van Alexander De Croo."

Vanwaar die wending? Vanhengel: "In een partij moet je elkaar de waarheid zeggen. Voor Pasen probeerden we het B-H-V-dossier met een akkoord op te lossen, vertrekkend van afspraken met onze Franstalige collega's. Wat plots onbegrijpelijk werd, is dat de partijvoorzitters elkaar hebben gevonden en dat de Franstaligen plots demandeur de rien werden. Onbegrijpelijk! Onze koers werd aangepast. We hebben het bedje gespreid voor N-VA; ineens gingen we mee in het verhaal dat niets meer goed werkte in dit land. Van die te snel veranderde houding dragen we nu de consequenties. Zie het als een valse start, in atletiektermen gesproken. Bij de volgende start, in 2012, moeten we kalm zijn en op onze teamspirit vertrouwen. Dat de kiezer ons zondag in Brussel trouw is gebleven, bewijst echter dat wij hem al langer dan gisteren overtuigen van een aanpak die een antwoord biedt op een breed scala aan bekommernissen. En aangezien we in Brussel-Halle-Vilvoorde goed scoorden, denk ik dat wij recht van spreken hebben binnen de partij. Het beste zou nu zijn dat er snel een regering tot stand komt, en dat N-VA en PS elkaar vinden, met een compromis over de splitsing van B-H-V."

Pascal Smet (SP.A): 'SP.A is niet aan zet'

"SP.A heeft goed standgehouden tegenover de tsunami," zegt Vlaams minister Pascal Smet, bevoegd voor Brussel. "De kiezer heeft duidelijk de boodschap gegeven vóór een staatshervorming te zijn. SP.A heeft geen briljante uitslag gehaald in Vlaanderen, maar in Brussel-19 gaat onze partij vooruit. We halen 18 procent (van alle stemmen op Nederlandstalige lijsten, red.)

. De kiezer is dus tevreden met de vernieuwing die we in Brussel hebben ingezet. In Brussel gaan we er 1,2 procent op vooruit. Vorige keer was SP.A de vierde Nederlandstalige partij in Brussel-19, nu zijn we al de tweede grootste partij."

Pascal Smet haalde 2.793 voorkeurstemmen als lijstduwer voor de Kamer in het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde. Zijn reactie op de politieke kleuring van het regionale landschap luidt: "Dat N-VA de derde (Nederlandstalige)partij wordt in Brussel, is opmerkelijk, maar we zien ook dat Groen! opschuift naar de zesde plaats, wat al bij al een goede zaak is. SP.A en Groen! gaan erop vooruit in Brussel, terwijl de andere klassieke partijen de grote verliezers zijn." Op de vraag hoe SP.A zich de volgende dagen gaat affirmeren, zegt Smet: "SP.A is een verantwoordelijke partij, en we willen dat ook blijven. Maar het is nu eerst aan anderen om te spreken. SP.A is niet aan zet."

Over het socialistische reveil aan Franstalige zijde, deels ook in Brussel, blijft Smet voorzichtig. "In relatie tot de PS in Brussel maken we deel uit van één grote familie, maar we zijn twee verschillende partijen. We willen zeker over de taalgrens heen kunnen klappen, maar we wachten op de eerste stappen van de overwinnaars."

Charles Picqué (PS): 'N-VA moet toegevingen doen'

Een gedesillusioneerde Charles Picqué spreekt zijn zorgen uit, ook al is zijn partij de winnaar in Franstalig België. "De winst van N-VA is niet goed voor Brussel."

"Verheugd ben ik uiteraard met het resultaat van de PS, maar ik ben wantrouwig tegenover de bedoelingen van Bart De Wever. Hij moet in zijn kaarten laten kijken," vertelt de Brusselse minister-president, die zondag 27.127 voorkeurstemmen haalde op de kamerlijst.

Picqué vreest dat de Vlaams-nationalisten hun aanvallen op Brussel niet zullen minderen. "De communautaire heisa rond Brussel moet maar eens ophouden. Bart De Wever is goed op de hoogte van de objectieve toestand van de Brusselse financiën, klinkt het." Picqué blijft dan ook benadrukken dat Brussel een herfinanciering nodig heeft. "Een nieuw statuut voor Brussel vragen, zoals N-VA doet, zou een globaal akkoord (op federaal niveau, CD) verhinderen. N-VA moet dan ook bereid zijn toegevingen te doen. Brussel-Halle-Vilvoorde splitsen zon­der de nodige toegevingen is onmogelijk," geeft Picqué mee.

Hij geeft ook te kennen dat de tegenprestatie voor een herfinanciering voor Brussel, de betere werking van de verschillende Brusselse overheden, gepaard moet gaan met een versoepeling van de taalwetgeving. "Daar bestaat al een Brussels akkoord over, waarbij Guy Vanhengel en Philippe Moureaux een rol hebben gespeeld. Voor ons is een goede werking van de openbare diensten cruciaal." Picqué lijkt daarmee aan te sturen op de tweetaligheid van de dienst in de plaats van tweetaligheid van de ambtenaar.

Toch wil de socialist naar eigen zeggen niet morrelen aan dat ene crucia­le evenwicht, de gewaarborgde vertegenwoordiging voor de Vlaamse Brusselaars. "Ik wil ook niet dat dat als pasmunt dient bij een eventuele staatshervorming, want dat zou betekenen dat we in een communautair opbod verzeild zijn geraakt. De vertegenwoordiging is een politiek evenwicht, en ook al roepen sommige Franstaligen dat het te vrijgevig is voor de Vlamingen, ik wil het niet op de helling zetten."

Voorts roept Picqué op om een samenwerking met de Rand op te zetten. "We zitten nu nog in een dynamiek van concurrentie, terwijl we beter zouden samenwerken in verschillende dossiers: mobiliteit, ruimtelijke ordening en kantoorplanning. Een gezamenlijke strategie zou ons heel wat energie besparen." Toch: "Als Vlaanderen blijft schimpen op de hoofdstad, dan is het ook evident dat er vooroordelen leven."