Afrikaans verkleedfeest brengt AfricaMuseum in verlegenheid

Op een openluchtfeest van Thé Dansant bij het AfricaMuseum komt grote kritiek wegens de gekozen dresscode. Met de stempels ‘etnisch’, ‘tribal’ en ‘kleurrijk’ trokken tweeduizend feestgangers in allerhande 'Afrikaanse' outfits naar het Park van Tervuren. "Stereotiepen worden zo telkens weer in stand gehouden", klinkt het.

“Leg mij eens uit hoe zo’n evenement anno 2019 nog in het AfricaMuseum kan doorgaan?” Op de Facebookpagina van Café Congo, een cultureel platform voor Belgisch-Congolese uitwisseling, kon de laatste editie van Thé Dansant op weinig begrip rekenen. Er waren foto’s verschenen van een feestganger met zwart geschilderd gezicht, een zogenaamde blackface outfit.

Thé Dansant organiseert openlucht-verkleedfeestjes op unieke locaties en afgelopen zondag was die locatie het Park van Tervuren. Toevallig in de schaduw van het AfricaMuseum, dus was het verkleedthema meteen ‘Afrikaans’.

“Iedereen vult dat in hoe die zelf wilt”, zegt organisator Kjell Materman van Thé Dansant. “Wij hebben zelf gevraagd om kleurrijk te komen en Afrikaanse prints te gebruiken. Ik heb zelf niemand gezien met een zwart geschminkt gezicht.” Een foto van een zwart geschminkte man op hun eigen Facebookpagina werd intussen verwijderd. “Dan praat je over een enkeling in een groep van 2000 mensen”, zegt Materman. “We mogen toch nog Afrika als dresscode nemen?”

Afrobeat

Dat vindt Café Congo een verkeerde vraag. “Etnisch, exotisch of Afrikaans is geen kostuum dat je zomaar kan aan- en uittrekken”, zegt Emma Lee Amponsah van Café Congo aan BRUZZ. “Misschien verwijzen de organisatoren niet letterlijk naar blackface, maar er wordt nog altijd opgeroepen om een bepaalde vibe op te roepen onder het mom van een Afrobeatfeestje.”

Zo was er een podium gedecoreerd met doodshoofden op stokken, legt Amponsah uit, waartussen djembéspelers zaten. “Dat rituele, voodoo's en kannibalisme: die beeldvorming wordt heel bewust gebruikt, maar op die manier worden stereotiepen telkens weer in stand gehouden.”

De organisatie werpt op dat zij zelf een heleboel collega’s hebben van Afrikaanse afkomst, die blij waren met de positieve sfeer van afgelopen zondag, zegt Materman: “Er is hier geen racisme onder de multiculturele bezoekers, iedereen respecteert elkaar. Dus zelfs mocht één iemand zijn gezicht zwart hebben geschminkt, dan was dat niet kwetsend bedoeld. Heel wat mensen van Afrikaanse origine waren enthousiast over het concept en aanwezig. Op Thé Dansant wordt niet aan politiek gedaan.”

Symbool

Voorlopig komt de kritiek op het feest niet zozeer aan het adres van Thé Dansant, maar vooral bij het Africamuseum terecht, vertelt hun communicatiemedewerker Primrose Ntumba: “Wij krijgen reacties van mensen uit de zwarte gemeenschap, maar evengoed van jongeren die wel een beetje maatschappelijk begaan zijn. Mensen die wat open van geest zijn, zeg maar, vragen ons waarom zo’n evenement überhaupt doorgaat naast het museum.”

Het AfricaMuseum was zelf niet betrokken bij de organisatie van het feest, en kon het evenmin verbieden omdat het Park van Tervuren onder de Regie der Gebouwen valt. Maar de associatie met het museum is wel snel gelegd, vertelt Ntumba. “Het museum blijft nog altijd een symbool voor de kolonisatie in België. Als je een evenement houdt aan de voet van een gebouw dat het afgelopen jaar bijzonder veel aan bod kwam in de media, dan vind ik het bijzonder erg dat Thé Dansant niet inziet dat een 'Afrikaans verkleedfeestje' sowieso voor boze reacties kan zorgen, en des te meer op deze locatie.”

Voor organisator Materman staat die discussie los van hun feest. “Uiteraard weten mensen wat er in het verleden gebeurd is, maar nu leven we in 2019. Mensen waren zondag niet bezig met wat er 150 jaar geleden is gebeurd.” Enkele collega’s van Afrikaanse afkomst waren zelf vragende partij om het thema Afrika te gebruiken, vertelt Materman.

Hij verwijst onder andere naar een groep djembéspelers uit verschillende Afrikaanse landen en naar dj Lola Jones, die de avond afsloot, en zelf Congolese roots heeft. "Zij vond het thema prima." Voorts benadrukt hij dat de inkomsten van Thé Dansant in het verleden al naar goede doelen in Afrika stroomden.

Volgens Café Congo worden die argumenten nu als legitimatie ingeroepen. “Er gaan altijd mensen zijn die er geen probleem mee hebben, maar het gaat hier niet om individuen. Je moet geen handjevol mensen gebruiken om het structurele probleem niet te willen oplossen”, vindt Amponsah. Zij merkt op dat er vaak pas achteraf een verontschuldiging komt, maar er in België “telkens opnieuw racisme plaatsvindt”. “Eigenlijk moet iemand van bovenaf zeggen dat dit niet kan, in plaats van dat de discussie enkel van onderuit op sociale media wordt gevoerd.”