Dikke vrienden met Marc Didden

Scenarist-columnist-veelzijdige tist Marc Didden is dik. Niets mis mee? Wel iets mis mee! Overgewicht is gevaarlijk, en extra kilo’s verleiden de medemens tot onfatsoenlijkheden als bemoeizucht en scheldpartijen. U komt alles te weten in Dikke vrienden, de documentaire die Didden voor Canvas maakte.

I n Dikke vrienden legt Marc Didden zijn ervaringen naast de expertise van dokter, diëtist, professor en kunsthistoricus, en hij doet dat zonder de kunst van het vertellen uit het oog te verliezen. "Ik zou liever niet dik zijn en ik vind er ook niets grappigs aan," zegt Didden.

Zo meteen de vraag of hij zichzelf haat, maar eerst een niet-onbelangrijke dienstmededeling. Dikke vrienden past in een reeks van documentaires rond hedendaagse taboes die Canvas en het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) mogelijk gemaakt hebben. De uitzending is gepland op 8 maart; de première vindt volgende dinsdag plaats in de Beursschouwburg.

"Dit is het verhaal van een taboe waar niemand over praat: zelfhaat," zegt u aan het begin van Dikke vrienden. Wat heeft zelfhaat met corpulentie te maken?
Marc Didden: "Veel. Elke zwaarlijvige die in de spiegel kijkt, ziet niet graag wat hij daar ziet. Wat de esthetiek betreft, heb ik niet zo'n probleem met zwaarlijvig zijn. De gevolgen voor de gezondheid en de beperkingen die obesitas het lichaam oplegt, zijn een veel groter probleem."

"Zwaarlijvigheid is in hoge mate een erfelijk gegeven in mijn familie. Alleen een broer is er - met harde inspanningen - aan ontsnapt. Hij sport al heel zijn leven."
"Ik zou liever niet dik zijn en ik vind er ook niets grappigs aan, net zoals ik dik zijn geen reden vind om altijd 'gezellig' te doen. Ik beschouw het als een ongeval. En ook wel als een falen: ik heb alle bestaande diëten geprobeerd en geen enkel werkt voor mij. Daarom ben ik boos op mezelf. En die boosheid resulteert weleens in zelfhaat. En dan zijn er nog de afkeurende blikken op straat of in de trein."

U kunt goed vertellen en u hebt wat te vertellen: er bestaat slechter gezelschap. Ik kan moeilijk geloven dat u onfatsoenlijkheden naar uw hoofd geslingerd krijgt.
Didden: "Onvoorstelbaar hoe grof mensen durven te zijn. Kinderen, zeker, maar daar til je niet aan. Je merkt het in het verkeer, wanneer het minste verbale conflict je op een 'Dikzak!' komt te staan. Onlangs nog sneed een verfijnde stadsgenoot me de pas af op een roltrap en beantwoordde hij mijn opmerking daarover met het poëtische 'Ta gueule, gros porc!' In Nederland en in de VS hoor ik ook weleens: 'Hoe komt het dat je het zo ver hebt laten komen?', of: 'Waarom doe je er niets aan?' Ieder pondje gaat door 't mondje en andere flauwekul hoor je in een of andere vorm altijd als je naar een diëtiste gaat. Minder eten, meer bewegen: dat hoor ik al mijn hele leven. Maar ik ga ervan geeuwen, en als ik geeuw, krijg ik honger..."

U haat 'ongevraagde antwoorden op niet-gestelde vragen'. Bent u niet bang dat de documentaire nog meer mensen aanmoedigt om over uw gewicht te beginnen?
Didden: "Ik heb niet graag dat mensen zich met mijn zaken bemoeien. De weinige keren in mijn leven dat ik écht met iemand ruzie had, ging het daarover: dat iemand mij ging zeggen hoe ik moest leven of denken. Ik heb zelf ook de neiging andere mensen met rust te laten."

Kunsthistoricus, dokter, diëtiste en wetenschapper belichten verschillende aspecten van zwaarlijvigheid. Wat is u bijgebleven? Zijn uw ideeën over dik zijn gewijzigd?
Didden: "Ik ben blij dat de dokter onomwonden zegt hoe gevaarlijk het is om dik te zijn, en ik ben ook heel blij met het historische perspectief dat de Parijse professor Georges Vigarello, auteur van Les métamorphoses du gras, in zijn exposé biedt."

"Terwijl ik aan de film werkte, heb ik erover gedacht mezelf een maagverkleining cadeau te doen. Ik ben erover gaan praten met een chirurg en heb zelfs even gedacht om dat allemaal te laten filmen. Maar uiteindelijk heb ik het niet gedurfd. Ook al omdat ik iemand gekend heb die zo'n ingreep heeft ondergaan en even later inderdaad graatmager werd. Zo mager dat hij zes maanden later dood was. Dan ben je toch liever dik en levend?"

Soms frappeert het hoezeer u zich blootgeeft: de familiefilmpjes, de ontboezemingen. Soms voert u zichzelf op als performer: op een stoel oneliners spuiend. Een bewuste keuze?
Didden: "Mezelf voor een stuk blootgeven was onvermijdelijk: als je een persoonlijke documentaire maakt, dan mag je niet vertrekken van een leugen. En gek genoeg zit er binnen in mij wel ergens een performer, hoewel geen echt grappige. Ik heb voor een deel van de film zowat de rol aangenomen van de stand-up comedian die niet grappig meer is. Ik ben oud moeten worden eer ik dat durfde: voor een publiek spreken, in een talkshow zitten. Als ik nog ouder word, durf ik vast ooit nog een performance aan."

Na onheilsberichten over de gevaren van obesitas en de kus waarmee de diëtiste uw gewichtsverlies beloont, eindigt u doodleuk met een pak friet op het Jourdanplein...
Didden: "Ik wil niet verbergen dat ik een vat vol tegenstellingen ben, zoals zoveel mensen. Ik kan heel goed weten dat iets slecht voor me is en het toch doen. Bovendien had ik de jonge, talentvolle cameraman van mijn film al de hele opname-periode verteld over de kwaliteit van de frieten van Antoine."