Egypte-demonstraties in Brussel: 'Terrorisme vandaag in Sinaï, morgen misschien in Brussel'

De voorbije weken werd er in Brussel gedemonstreerd tegen de militaire staatsgreep in Egypte. De demonstranten pleitten voor de terugkeer naar de democratie. Volgens de Egyptische ambassadeur in ons land, Maged Mosleh, is dat echter een valse keuze: de 'democratie' onder Mursi vertegenwoordigde de religieuze terreur. "Als we niet optreden, zal het Westen er de gevolgen van dragen."

A rabische lente, heet het fenomeen: al sinds het begin van het tweede decennium van de 21e eeuw is het onrustig in de Arabische wereld. Lang sluimerend volksprotest tegen dictatoriale regimes kwam tot uitbarsting en wierp in een paar gevallen die regimes omver. Het begon in Tunesië en verspreidde zich met wisselend succes. In januari 2011 was ook Egypte aan de beurt: toen werd de gehate president Hosni Moebarak afgezet. Na een moeilijk jaar werd in 2012 dan president Mohammed Mursi verkozen. Hij was kandidaat voor de partij van de religieus-sociaal geëngageerde Moslimbroeders. Maar na enkele omstreden maatregelen keerde een deel van het volk zich tegen de president. Mursi werd na een ultimatum van het Egyptische leger afgezet begin juli dit jaar. Sinds de start van de revolutie vielen in Egypte al meer dan 1.000 doden.

De afgezette president Mursi kon echter op sympathie rekenen. Ook in Brussel. Zo demonstreerde Brussels SP.A-parlementslid Fouad Ahidar midden augustus mee tegen de coup. Volgens hem gaat het om een aanfluiting van de prille Egyptische democratie en speelt het Westen een verderfelijke rol als het laat betijen. Anderen, zoals de Egyptische koptisch-christelijke gemeenschap in ons land, zijn dan weer voorstander van de demarche van het leger. Voor hen komt er alleen zo een einde aan de aanslagen tegen hun kerken.

De Egyptische ambassadeur in ons land - hij maakt voorlopig de dienst uit na het aflopen van het mandaat van de vorige - maakt er alvast weinig woorden aan vuil: "In 2011 streden de Egyptenaren tegen een dictator, nu tegen religieus fascisme."

Internetactivisme
Moslimbroeders zijn moeilijk te vinden in Brussel. Sympathisanten wel. Zo is er Ahmed, een jonge ingenieur die in ons land verblijft. Hij is een van de organisatoren van de demonstraties op het Schumanplein tegen de militaire coup. Hij is internetactivist en kwalificeert zichzelf als 'islamist light' wanneer we hem vragen zich politiek kenbaar te maken. Hij stemde tijdens de presidentiële verkiezingen op Mohammed Mursi.

"De meeste op de islam geïnspireerde partijen in Egypte hebben geen grote politieke ambities of hebben niet de politieke kracht om hun programma door te duwen," zegt Ahmed. "De Moslimbroeders zijn het best georganiseerd, hebben een interne structuur die democratisch is en zijn geliefd bij een deel van de bevolking. Het feit dat ze een van de weinigen zijn die een echte structuur hebben, maakt dat heel wat Egyptenaren op hen hebben gestemd of hen tenminste het voordeel van de twijfel hebben willen geven. Moslimbroeders gaan ook nooit hun programma eenzijdig opdringen. Neen, zij gaan ervan uit dat als ze de islamitische boodschap genoeg benadrukken, de bevolking na verloop van tijd vanzelf om islamitisch recht zal vragen, bijvoorbeeld."

Volgens Ahmed stond het echter in de sterren geschreven dat de Moslimbroeders geen lang politiek leven beschoren zouden zijn. "Ze hebben de presidentsverkiezingen gewonnen, dat klopt, maar de Egyptische administratie was nog doordrongen van voormalige getrouwen van Moebarak. Mursi werd met andere woorden op alle mogelijke manieren gedwarsboomd. Het zit ook in de aard van de Moslimbroeders om dat toe te laten: zij willen niet choqueren en niet overhaast te werk gaan. In feite hebben zij nagelaten de revolutie politiek te finaliseren."

Maar dan is er dat incident van november 2012, toen Mursi in opspraak kwam toen hij de procureur-generaal liet vervangen en het zogenaamde comité dat de grondwet schreef wettelijk onaantastbaar verklaarde. Ahmed: "Dat was een beschermingsmaatregel. In de Egyptische anti-Mursimedia gold dat comité als 'geïndoctrineerd door Moslimbroeders'. Dus moest het wel beschermd worden."

De jonge ingenieur maakt ook gewag van mogelijke druk vanuit de Verenigde Staten om in 2011 de revolutie te starten. Het Egyptische leger is een trouwe - en rijke - bondgenoot van de VS. De VS hebben er ook alle belang bij om het Egyptische leger de geldende akkoorden met Israël voort te laten zetten. Ahmed: "Ik neem aan dat de inlichtingendiensten van de VS en Egypte dan ook nauw samenwerken. De belangrijkste internetactivist van de revolutie was bijvoorbeeld een werknemer van Google die een directe connectie had met een andere Google-medewerker die voor het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gewerkt. Het kan wel eens goed zijn dat er een afspraak gemaakt is om Mursi op termijn te laten mislukken." Ahmed wijst er ook op dat zijn internetblog af en toe om mysterieuze redenen 'buiten dienst' is.

'Terreur'
De Vlaams-Brusselse Egyptekenner Lieven Van Mele zegt dat Egyptenaren goed zijn in samenzweringstheorieën. Dat de revolutie er zat aan te komen, was echter duidelijk. "Tot 2008 groeide de Egyptische economie nog, maar sinds enkele jaren is het land eveneens in crisis. De middenklasse wordt kleiner en de meerderheid van de Egyptenaren zijn ook arme boeren. De corruptie tiert welig. En het gaat nauwelijks beter. Ook de Moslimbroeders hebben geen kaas gegeten van economie. De groeiende onvrede daarover en enkele te betwisten veranderingen die ze hebben doorgevoerd betekenden voor de Egyptenaren dat het opnieuw tijd was om op straat te komen."

Maged Mosleh, de Egyptische ambassadeur in Brussel, heeft een duidelijke visie over de feiten: "Wij accepteren het politiseren van religie niet. Ik hoop dat men beseft dat terrorisme vandaag in de Sinaïwoestijn voorkomt, maar morgen misschien in Brussel of Parijs. Voor ons is de strijd tegen terrorisme geen politieke strijd, maar een veiligheidsstrijd, nationaal en internationaal." De ambassadeur weigert het woord 'staatsgreep' in de mond te nemen. "Wij zijn gewoon trouw gebleven aan de waarden van de revolutie."
"Wij hebben gevochten voor vrijheid, en die strijd gaan we niet afzwakken. Egypte is niet te koop. De Moslimbroeders mogen meepraten over de toekomst, maar niet als ze ons sociaal contract willen opzeggen, niet als ze anderen uitsluiten. Mursi stelde Egypte gelijk aan de Moslimbroeders, maar dat is niet onze identiteit."

"Ik wijs u er ook nog op dat de protesten hier in Brussel vooral een zaak waren van buitenlanders, niet-Egyptenaren dus," weet ambassadeur Mosleh nog. Daarmee doelt hij onder meer op de Brusselaars met migratieachtergrond die op de betogingen te vinden waren.

En wat met de kopten? Deze christelijke minderheid in Egypte had het al moeilijk onder Moebarak, en kreeg het nog moeilijker onder Mohammed Mursi. De koptische aartsbisschop voor België en Nederland, Arseny, hoopt dat met het nieuwe regime de kerken kunnen worden heropgebouwd. "De Moslimbroeders hebben niet minder dan 100 van onze kerken en scholen in brand gestoken. Wij willen veiligheid en een verbetering van onze leefsituatie. De toestand van de kerk in Egypte is kritiek."