Fenomeen tienerpooiers in opmars: ‘Zeker geen exclusief grootstedelijk probleem’

Loverboys zijn in een onderzoeksrapport van Child Focus omgedoopt tot tienerpooiers, om elke mogelijk positieve connotatie te schrappen. Hoewel exacte cijfers ontbreken voelen betrokken welzijnswerkers dat het fenomeen in de afgelopen twee jaar in opmars is.

Child Focus brengt de praktijk van tienerpooiers in kaart in opdracht van Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V). Kennis over de verdoken praktijk ontbreekt nog te vaak bij de bevoegde instanties.

Tienerpooiers maken jonge meisjes emotioneel afhankelijk door hen te ronselen, te isoleren en uit te buiten. Via misleiding en dwang buiten ze tienermeisjes uit in de prostitutie. In het rapport van Child Focus is sprake van minstens 60 dossiers. Echte cijfers worden niet bijgehouden.

Het gaat volgens het rapport om een toenemend, zeer verdoken fenomeen. "Het is helemaal niet georganiseerd zoals de klassieke prostitutie, maar werkt eerder individueel. Daders kunnen niet opgerold worden zoals een maffiabende", zegt woordvoerder van het Brussels parket Ine Van Wymeersch

Slachtoffer als 'dader'
Omdat jongerenwelzijn een gemeenschapsbevoegdheid is, hangt de hulpverlening af van de taal van het slachtoffer. Het Brussels parket beschikt zelfs helemaal niet over de mogelijkheid om meisjes naar een gesloten instelling te sturen met bescherming van de slachtoffers als motivatie. “De rechter kan alleen gesloten opvang voor de slachtoffers bekomen wanneer hij de meisjes zélf als “dader” gaat bestempelen, en dat is natuurlijk heel moeilijk”, zegt Van Wymeersch.

Soms komt het echt zover, opdat Brusselse meisjes veilig en ver weg van hun tienerpooiers hulp kunnen krijgen. Dan komen ze bijvoorbeeld terecht in de gesloten Campus van Beernem. “Onze sociale dienst kan adviseren, maar het is de jeugdrechter die de beslissing neemt en de jongere aan onze gesloten opvang toewijst”, verklaart Peter Jan Bogaert van Jongerenwelzijn, waaronder de campus valt.

“Ons specifieke hulpprogramma vindt in eerste instantie plaats in een gesloten complex. Een zeer radicale breuk met de loverboy of tienerpooier is namelijk zeer effectief”, beklemtoont Bogaert. Sommige meisjes zien door de manipulatietechnieken van hun pooiers immers zelf niet in dat ze een slachtoffer zijn.

Ook organisaties binnen Brussel kunnen bijstand verlenen aan minderjarige slachtoffers van prostitutie. Zo is er bijvoorbeeld het laagdrempelige Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) Brussel. “Onze hulpverlening heeft veel aandacht voor het emotionele aspect en voor juridische stappen. We stemmen alles daarbij sterk af op de leeftijd van het slachtoffer. Soms zaten de meisjes in het verleden al in instellingen. Zeer dikwijls voelen zij zich heel alleen en onbegrepen”, legt Diane Bruneel van CAW Brussel uit.

Sociale media
“Sociale media leiden tot een stijgend aantal dossiers”, zegt Bogaert van Jongerenwelzijn. Niet enkel kwetsbaarheid op het web, maar ook vervaagde seksuele grenzen bij jongeren vergroten de kans op prostitutie via tienerpooiers. Andere oorzaken zijn volgens het rapport: de toenemende machteloosheid van ouders, de radicalisering van mannen van een vreemde origine en de lucratieve motieven van criminele bendes.

“Ook de vluchtigheid van sociale contacten kan problemen veroorzaken. Meegaan met vrienden van vrienden van vrienden gebeurt steeds vaker in grootstedelijke context. Dat gaat ook makkelijk met het openbaar vervoer”, zegt Bogaert.

Grootstad
Is het probleem vooral grootstedelijk van aard? “Het is niet exclusief grootstedelijk”, benadruk Bogaert. In het rapport van Child Focus staat dat veel slachtoffers van tienerpooiers terechtkomen in de Antwerpse prostitutie. Ook andere steden zoals Brussel, Gent worden genoemd en in mindere mate kleinere steden zoals Turnhout, Leuven en Mechelen.