Gemeenten voortaan strafbaar bij ongeval op grondgebied

Gemeenten, OCMW's en overheidsdiensten zullen binnenkort strafrechtelijk vervolgd kunnen worden voor misdrijven. De Kamer keurde daarover donderdag unaniem een wetsvoorstel van de meerderheidspartijen goed. Gemeenten kunnen momenteel niet voor de strafrechter gedagvaard worden, omdat deze in de strafwet "immuniteit" genieten. In de praktijk worden daardoor de burgemeester of schepenen persoonlijk gedagvaard voor, bijvoorbeeld, een ongeval in hun gemeente.

De discussie over de mogelijke aansprakelijkheid van gemeenten voor ongevallen die op hun grondgebied voorvallen, sleept al ettelijke jaren aan. "Zo werd de toenmalige burgemeester van Damme enkele jaren geleden voor de strafrechter gedagvaard voor een dodelijk ongeval op een kruispunt dat slecht verlicht was. Het leidde tot een lange procedureslag. In Kortenberg werden zowel de burgemeester als het schepencollege voor de strafrechter gedaagd nadat een kindje zwaargewond was geraakt toen het aan het spelen was op het speelplein van Kortenberg," zegt Kamerlid en burgemeester van Kortrijk Vincent Van Quickenborne (Open VLD).

Zwaar

"Het weegt zwaar om als burgemeester of schepen persoonlijk vervolgd te worden voor ongelukken die gebeuren als gevolg van beslissingen die ze in hun politieke hoedanigheid nemen. Ook als de zaak na lang procederen uiteindelijk uitmondt in een vrijspraak," zegt CD&V-Kamerlid en burgemeester van Maasmechelen Raf Terwingen.

Voortaan zullen ook gemeenten, gemeenschappen en gewesten en zelfs de federale staat strafrechtelijk gedagvaard kunnen worden. De beoordeling wie moet gedagvaard worden, wordt overgelaten aan het openbaar ministerie, dat oordeelt over de opportuniteit van de vervolging, en aan de rechter. Er wordt een beperkt straffenarsenaal voorzien voor deze publiekrechtelijke rechtspersonen.

Politiek wapen

"Uit de parlementaire hoorzittingen was naar voren gekomen dat de vrees bestaat dat er moedwillig strafklachten zouden kunnen worden ingediend als een soort van 'politiek wapen'. Daarbovenop zouden strafrechtelijke boetes ook een aanzienlijke budgettaire weerslag kunnen hebben, zeker bij de kleinere gemeenten. Daarom hebben we voor publiekrechtelijke rechtspersonen de eenvoudige schuldigverklaring als strafsanctie voorzien", zegt Koenraad Degroote (N-VA).

"De slachtoffers zullen hierdoor gemakkelijker na een strafrechtelijke veroordeling vergoed kunnen worden voor hun geleden schade. Ze zullen niet meer zélf de bewijslast moeten dragen." De wet wordt drie jaar na de inwerkingtreding geëvalueerd.