Jette Met: ‘Dit is een markt die krimpt en weer groeit’

Een boer uit het Oost-Vlaamse Herzele droomde al jaren van een markt met honderd procent lokale producten. De gemeente Jette wilde duurzame voeding promoten en wenste ook wat meer reuring op het stationsplein. Beide vonden elkaar in de nieuwe Jette Met, voortaan elke woensdagmiddag op het Kardinaal Mercierplein.

Het dorpse Jette telt al flink wat markten. Behalve de grote zondagsmarkt op de Spiegel en de kleinere marktjes her en der tijdens de week, is er sinds drie jaar een overdekte biomarkt. De vzw Le Rayon Vert begon er in 2012 mee nadat gebleken was dat het pover gesteld was met het bioaanbod in het noordwesten van Brussel.

Elke zondagochtend wordt het atelier van een voormalige geuzebrouwerij in de Van Huynegemstraat omgetoverd tot biosupermarkt, met een ruim aanbod van broden, verse groenten en fruit en droge voeding. Alles wordt aangeleverd door Les Tanneurs, de biomarkt in de Marollen. Omdat het succes alsmaar groeit, wil Le Rayon Vert zijn bioproducten vanaf volgend jaar vijf dagen per week aan de man brengen.

De nieuwe Jette Met, die afgelopen woensdag in stormachtig weer werd ingezegend door pastoor Dirk Vannetelbosch, is anders van opzet. Ze is niet bio, maar duurzaam, rechtstreeks van producent naar consument. Het is een initiatief van de gemeente Jette. Die draagt sinds een paar jaar de titel van fair trade-gemeente. Daarom zocht de dienst duurzame ontwikkeling naar een manier om lokale producenten te promoten. Tegelijkertijd wilde de gemeente het Kardinaal Mercierplein, dat in 2013 opnieuw werd heraangelegd, wat meer leven inblazen.

Een toevallige ontmoeting met Dirk De Middeleer, een groentekweker uit Herzele, bracht de bal aan het rollen. De Middeleer, die met de groenten van zijn familiale kwekerij Bieselenberg op boerenmarkten staat, merkte dat heel wat van de andere boeren producten bijkochten om hun assortiment te verruimen. “Soms wordt tot dertig procent bijgekocht, bijvoorbeeld op de veiling. Het probleem is dat je er geen zicht op hebt waar die aangekochte producten vandaan komen en hoe ze geteeld werden.”

De Middeleer begon plannen te maken voor een markt met producenten die op een verantwoorde en zo natuurlijk mogelijke manier telen en alleen producten van eigen kweek aanbieden in hun kraam. Zo natuurlijk mogelijk? “Ja, dat betekent kleinschalig, rekening houdend met de seizoenen, zonder kunstmatige bemesting en met geen of bijna geen bestrijdingsmiddelen,” zegt De Middeleer.

Bio is geen vereiste. “Het mag wel, maar waar het voor ons vooral op aankomt, is dat het lokaal geproduceerd is. Bio is namelijk niet noodzakelijk duurzaam. Biologisch geteelde boontjes uit Kenia zijn niet duurzaam.”

De Middeleer ging op zoek naar gelijkgezinden en creëerde een eigen label, Commilfo. Hij riep hiervoor de hulp in van landbouwingenieur Jef Geldof, die in de toekomst zal controleren of de vereisten van het certificaat worden nageleefd.

Dertien bedrijfjes zijn ondertussen ‘commilfo’ verklaard, de meeste uit de Vlaamse Ardennen en het Pajottenland. Zij stonden afgelopen woensdag voor het eerst samen op het Mercierplein: brood, vlees, zuivel, groenten, fruit en daartussen kraampjes met kruidenthee, notenolie en escargots. De Middeleer was behoorlijk tevreden met het aanbod. “Hier en daar missen we nog wel wat. Zo had ik er nog graag asperges bij gehad. En kippen. Maar we vonden niemand die goed bezig is.”

Simpel tafeltje
Het gros van de standhouders stond nooit eerder op de markt. Enkele nieuwkomers hebben zelfs speciaal voor de Jette Met een mooi kraam aangeschaft, de schapenmelkerij Bosschelle uit Denderhoutem bijvoorbeeld, die lamsvlees, schapenkaas en pudding had meegebracht en ook bioslager Donderij uit Etikhove, die vlees van Limousinrunderen en Hongaarse Mangalicavarkens verkoopt.

Anderen stonden voorlopig achter een simpel tafeltje. Zij waren dan ook meer voor de vorm naar de feestelijke inhuldiging gekomen want eigenlijk hadden ze weinig aan te bieden. Van de acht liter notenolie die de kleine walnotenboomgaard Den Haas uit Schepdaal dit jaar heeft voortgebracht waren nog vijf flesjes over. Wachten dus op de volgende oogst. Zelfde verhaal bij het standje van Hof van Piemont, waar enkel nog een restje appelen en peren van vorig seizoen voorradig was. “We staan hier volgende week nog en dan weer in augustus, met de nieuwe oogst.”

Voor Jean-Marie Van Pottelsberghe uit Gooik, die enkele jaren geleden zijn job als metaalbewerker kwijtraakte en zich omschoolde tot kweker van klein rood fruit, kwam de eerste Jette Met net te vroeg. “Mijn aardbeien uit de volle grond zijn pas over twee weken rijp.”

“Je ziet het,” zegt organisator Dirk De Middeleer, “dit wordt een markt die krimpt en weer groeit. Er zullen zes à zeven vaste kramen staan, brood, vlees, zuivel en groenten, maar niet altijd met hetzelfde aanbod. Begin mei zijn er nog geen tomaten, wortelen of boontjes. Het wordt tijd dat de mensen dat opnieuw weten. Nu is er spinazie, rabarber, koolrabi en paksoi.”