Politiek en het leven in de sauna

Vorig jaar won het Finse ministerie van Buitenlandse Zaken de Steam Spirit Prize, voor de manier waarop de sauna wordt ingeschakeld om diplomatie, politiek en handel te bedrijven. “De sauna is de ideale plek om vriendschappen te smeden, akkoorden te sluiten en te bouwen aan vrede.” Wat hield ons dus tegen om het saunaritueel van de Brusselse Suomalaiset (Finnen) bij te wonen?

F innen mag je om hun hoog zengehalte 'de Japanners van Europa' noemen: ze staan bekend om hun ijzige rust, scherpe observatievermogen en vredige zelfbeheersing.

Vooral sinds de toetreding tot de EU in 1995 komen ze zich in Brussel vestigen. Heikki Suortti, voorzitter van de Brusselse Suomi-Klubi (Finnenclub, gesticht in 1979), die expats vertrouwd maakt met België, weet er alles van: "Finnen gaan in Brussel de confrontatie niet snel aan; initiatief nemen is niet onze sterkste kant. Gelukkig leer je in het multiculturele Brussel makkelijk omgaan met anderen. De manier van losjes en easy-going zakendoen - je krijgt hier alles vlotter gedaan, als je maar iemand kent - helpt ons sneller te integreren. Toch zoeken de expats bij elkaar dat veilige stukje Finland op: vandaar ook het succes van de Suomi-Klubi."

In Brussel zijn er massa's Finse evenementen, ondersteund door het Fins Cultureel Instituut of georganiseerd door de Suomi-Klubi, de Finse Zeemanskerk (sinds kort sterker verankerd in Brussel dan in Antwerpen) en lokale programmasamenstellers. Vrijdag krijgen ze in Autoworld blueslegende Tuomari Nurmio, de Roland van het Hoge Noorden, over de vloer. Zaterdag is er de junkiefilm Reindeerspotting in Flagey. Sunrise Avenue komt naar De Vaartkapoen, en de AB verwacht gothic- en metalgodin Tarja. Het designicoon Kaj Franck krijgt dan weer een grote expositie in het Designmuseum van Gent.

Het hele jaar rond krijgen de zevenhonderd aangesloten gezinnen van de Suomi-Klubi (samen 2.500 man, twee derde van alle Finnen in België) de Parlööri in de bus, een Brussels informatieblad in het Fins. Er is een waaier aan activiteiten. Veel draait rond cultuur, met streekverkenningen, zoals al tien jaar lang drie brouwerijentours per jaar - allemaal volgeboekt natuurlijk. "Traditie is nooit ver weg," zegt Suortti. "Aan de vooravond van Vappu, het lentefeest van 1 mei, stromen in Helsinki vijftigduizend studenten samen. Om zes uur stipt wassen ze het art-nouveaubeeld Havis Amanda en zetten ze haar een witte ylioppilaslakki of studentenpet op. Sinds twintig jaar doen we dat ook bij Manneken Pis. Een vijfhonderdtal Finnen komt dan samen, om met de Finse studenten hier op hetzelfde uur hun pet op Manneken Pis te zetten. Zo'n traditie houdt ons Fins, net als het midzomernachtdansfeest, al tweemaal met tangokeizer Kari Hirvonen. Of de echte Lapse Kerstman, die we voor onze kinderen uit Korvatunturi naar hier halen."

Sport en splitsingslogica
In de sauna van het Scandic Grand Place, die de Finnen op vrijdag reserveren, treffen we ook Lauri (rechts op de foto) . Hij lijkt wel de tweelingbroer van de Kerstman. "Vorig jaar ben ik onbewust Fins gaan praten toen ik (in Gent) Kerstman speelde, tot ik zag dat de Vlaamse kinderen wel vreemd opkeken," grapt hij. We laten onze kleren, schaamte en taal aan de kapstok achter en stappen de sauna binnen. De Finnen spelen duidelijk een thuismatch.

Lasse, de oud-saunameester van de Finnenclub, heeft er tijden aan gewerkt om de sauna juist af te stellen, horen we. "Iedereen denkt ten onrechte dat Finnen sauna's van honderd graden moeten, maar ongecontroleerde hitte kom je enkel in die houtgestookte sauna's tegen." Waarom deze hotelsauna? "Omdat het de enige plek in Brussel is met aparte sauna's voor heren en dames." Enkel tussen de saunabeurten in komen ze - met een handdoek om - samen in de privébar.

Het is vreemd dat Finnen, die zoveel ruimte gewoon zijn - het land is tienmaal België en telt niet eens half zoveel inwoners -, graag samenhokken in een sauna. Door de 'opwarming' komt de communicatie goed op dreef. "De globalisering is goed tot op een bepaald niveau," lanceert ingenieur Seppo. Zijn zoontje, dat vlekkeloos Frans leerde op de Europese School, is mee vanavond. Voor de foto dringen we hem een handdoek op - het kind schrikt zich een aap van onze vreemde normen, maar past zich aan.

"We zijn allemaal pro-EU, maar begrijpen mensen nog de basis van de democratie?" hekelt Seppo. "Na de oorlog en in de jaren 1970 begrepen de Finnen beter waar ze aan toe waren in een strenge structuur. Vandaag wordt de waarde van de democratie onderschat. Iedereen is tuk op Google, terwijl het een middel is om alles aan iedereen te verkopen. Heel gevaarlijk. Alle service en informatie die we nodig hebben, kan snel een machtsmiddel van de politiek worden. Er is geen enkele controle op Google of op de verspreiding van informatie. Wat als dit ooit misbruikt wordt?"

Het wordt ons te warm, de douche breng soelaas. In de bar wachten borrelhapjes en een koelkast vol water en oluet , biertjes. "Het enige wat we hier missen, is buitenlucht, een dakterras of zo," zegt een blondine met een zucht. De Finnen dromen hardop van hun meren en de zee om in te springen - het Brusselse kanaal biedt niet echt een alternatief. Als we het over overeenkomsten hebben, belanden we bij taalidentiteit. "Ja, waarom moeten alle Finnen nog Zweeds leren, als maar zes procent van de bevolking Zweeds als moedertaal heeft?" lanceert Kari. "Beroepshalve heb ik het soms moeilijk met de arrogantie binnen de Franse cultuur, alsof heel de wereld zich naar hun maatstaf moet plooien. Een pc-conferentie met een Frans bedrijf ging razendsnel, echt de hel. Geen haar op hun hoofd dat eraan dacht dat sommige mensenkinderen de taal van Molière niet met de paplepel binnen krijgen. Dat België splitst, is onvermijdelijk, het is een kwestie van tijd."

Het zouden geen ruige noorderburen zijn als sport niet aan bod kwam. Nee, geen wielrennen - naar de Ronde van Frankrijk gaan kijken vinden ze zoiets als 'een bliksemschicht zien'. Ditmaal gaat het over de nationale trots: ijshockey, schansspringen, langlaufen en biatlon (een combinatie van langlaufen met liggend en staand schieten, afgeleid van legertraining).

Daarvoor zakken de Finnen massaal af naar de sportbar FatBoys aan het Luxemburgplein, die door het grote succes sinds enkele weken ook een vestiging aan de Kortenberglaan heeft. De sportbars trekken bosjes Finnen aan als er grote wedstrijden worden gespeeld. Binnen - en voor Finnen 's winters gerust ook buiten - kan alles op groot scherm gevolgd worden, het bier binnen handbereik. "Het Belgisch elftal is echt fantastisch. Het zou zonde zijn mochten ze zich niet plaatsen voor het WK in Brazilië," orakelt Kari, terwijl hij uit het hoofd alle posities met een fijn enthousiasme dubbel bezet. Over de kwetsbare rechtsbackpositie heeft hij ook zijn twijfels. "Hoe komen we daaruit?" - "Een verrassingsoverleg in de sauna, steam spirit ?" tippen we voorzichtig. Want van zo'n hete think tank ( in Finland zijn er zo'n 1,6 miljoen; bijna elk huis heeft er een) kunnen Belgen nog veel leren.