Vrijwilliger Vluchtelingenwerk: 'Binnen 48 uur bij IS, of het land uit'

Christina Vanderhaeghe is vrijwilliger bij Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Ze vertelt het verhaal van een Irakese familie die naar Europa gevlucht is, weg van de dreiging van terreurgroep IS. Nu proberen ze een nieuw leven op te bouwen in een vreemd land.

Ze is 14 jaar, geen meisje meer na het vluchten, van Irak naar België. Witte handen, wit gezicht, een paar woorden Engels. Bange dagen en nachten, eindeloos ver. En nu in een asielcentrum.

De vader van het meisje werd onaangenaam verrast. Begin november zou hij bij IS worden ingelijfd, tenzij hij binnen 48 uur het land uit kwam. De keuze was snel gemaakt: een paar valiezen met onmisbare objecten, de familie verdeeld over drie verschillende wagens en de grens over naar Syrië, en verder naar Turkije. Doorrijden zonder omzien. De boottocht duur betaald, gruwelijk beangstigend. Niks avontuurlijk, koude nachten westwaarts.

Aankomst: Brussel-Noord. Geen blijde inkomst. Daarvoor zijn ze te vermoeid, angstig en droef. Een maand in een vreemd gebouw, slapen tussen onbekenden, af en toe een schreeuw ’s nachts. Ze durven nauwelijks nog te slapen. Volgen nieuwsberichten. Volgen de aanbevelingen voor een beter leven: taalbad Nederlands, naar school of aan het werk.

Terug naar huis, ooit?
Na wat puzzelwerk vinden ze na drie weken een ankerpunt: een kennis van de familie woont al jaren in Antwerpen. Ze hebben zijn telefoonnummer via x, y en z teruggevonden. Hij aarzelt geen ogenblik, helpt hen met de administratie en interviews.

Ze hebben geluk: hun asielaanvraag is goedgekeurd. De vriend zal hen straks naar een voorlopige verblijfplaats brengen, bij de grens met Nederland. Hij neemt verlof om taxichauffeur te spelen, vertaler, gastheer. Hij heeft het goed hier in België. Op de vlucht voor Saddam Hoessein, 23 jaar geleden, maar hij denkt niet aan terugkeren. Misschien, ooit, met de kinderen. Samen met zijn Antwerpse vrouw.

Liefde, de beste remedie tegen heimwee en isolement. De beste manier om Nederlands te leren, te integreren. En toch kijkt hij elke avond tv, naar een Arabische zender: zijn moedertaal, de grond van zijn ouders, de verhalen van duizend-en-één nacht. Het Midden-Oosten als bakermat van onze en van hun beschaving, drie monotheïstische godsdiensten : het jodendom, het christendom, de islam. Zou Hij dan zoveel tegenstrijdige opdrachten hebben gegeven?

Soep met brood
Een beetje verder op de Antwerpsesteenweg wordt er soep met brood aangeboden in het onthaalcentrum van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Een lange rij, vooral jonge Afghaanse mannen. Tijdens de overtocht naar België zijn ze vrienden geworden. Zouden ze vrienden blijven, voor het leven? En mogen ze bij ons blijven of sturen we hen terug?

Binnen in de eetzaal verloopt alles vlekkeloos: lange tafels waar mensen de soep lepelen terwijl ze warm is. Een moeder met een kleuter blijven aan tafel zitten: eindelijk tijd voor elkaar. Het kleine meisje beleeft er plezier aan: met haar lepel timmert ze zachtjes op de tafel, zich niets aantrekkend van de zorgen van de grote mensenwereld rondom haar. Wedden dat ze het haalt? Of kan ook zij uitgroeien tot een moordende vrouw?