Erfgoeddag: sociale strijd in Brussel anders bekeken

De Vlaamse Erfgoeddag draait deze zondag rond het thema ‘Armoe troef’. Er is een boeiend Brussels luik met historische wandelingen, tentoonstellingen, film en debat. Erfgoedorganisaties, professionele gidsenverenigingen en organisaties die zich het lot van armen en thuislozen aantrekken hebben de handen in elkaar geslagen. Een voorproefje.

D ertien wandelingen en een fietstocht brengen de deelnemers door historische arbeidersbuurten, opgewaardeerde steegjes en langs hedendaagse armenbuurten. Armoede is helaas nog altijd niet gebannen.

WANDELEN EN FIETSEN

• Dat de Marollen als volkse wijk nog altijd tot de verbeelding spreken, laat ook deze erfgoeddag zien. Er zijn niet minder dan drie wandelingen in de wijk. Eén wandeling laat de scherpe tegenstelling zien tussen de 'historische' sociale woningen van de Cité Hellemans en de afschuwelijke woonblokken uit de jaren zeventig. Een tweede wandeling zet sociale projecten in de aandacht waar armen hun lot in eigen handen nemen. Er zijn weinig plaatsen in Brussel waar de tegenstelling tussen rijk en arm op één vierkante kilometer zo scherp is als in de Zavel en de Marollen. Meer dan een wandeling waard.

• Armoede heeft natuurlijk vaak te maken met slecht betaald werk of werkloosheid. Eén wandeling doet vakbonden en volkshuizen aan, maar passeert ook langs armen- en daklozenorganisaties.

• De straatnamen van de Anderlechtse wijk 't Rad - zoals Emancipatie- of Solidariteitsstraat - verraden de oorsprong van deze tuinwijk. Ooit was de Bezemhoek in Watermaal-Bosvoorde even volks - kunstenaar Rik Wouters vond er een eeuw geleden een betaalbare woning. Nu is Watermaal-Bosvoorde poepchic, 't kan verkeren.

• Een themadag rond armoede kan niet om de sanering van de Zenne. Twee wandelingen focussen op het water in de stad: de Zenne en het Kanaal. Met een knipoog naar de gezusters Brontë en Neel Doff.

• Een fietstocht voert langs de Marollen, Kuregem, oud Molenbeek, de havenwijk en de Noordwijk. Stuk voor stuk wijken die voor belangrijke uitdagingen staan. Rode draad is de zoektocht naar nieuwe projecten.


TENTOONSTELLINGEN

In niet minder dan elf gemeenten staan activiteiten op het programma.

• Erfgoeddag laat je in Anderlecht bijvoorbeeld de Luizenmolen ontdekken en het Maurice Carêmemuseum, maar ook een tentoonstelling met bijbelse passages en een rondleiding met als thema 'Armoede vroeger en nu, hier en elders'. Cursisten van de opleiding 'ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting' hebben in het gemeenschapscentrum De Rinck (en de filosofische tuin van het Erasmushuis) een fototentoonstelling en workshops in elkaar gebokst over sociale strijd en het verarmde contact met de natuur.

• In het grafbeeldhouwersatelier Ernest Salu loopt een tentoonstelling over de graven van onsterfelijke weldoeners uit de 19de, begin 20ste eeuw. Een expo over het engagement van de rijken die zich in het aanschijn van de dood engageerden in een of andere liefdadigheidsvereniging.

• Het Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel (AMVB) heeft samengewerkt met de thuislozenvereniging Hobo. De thuislozen van Hobo zijn in de archieven gedoken om inspiratie op te doen voor een tentoonstelling met hun eigen verhaal. Het AMVB belicht organisaties die aan liefdadigheid deden. De Rederijkers krijgen speciale aandacht.

• Hoe evoceerden beeldende kunstenaars in de 19de en vroege 20ste eeuw thema's als landbouw, visserij, industrieel proletariaat en dienstpersoneel? Dat laat een tentoonstelling - met voor de gelegenheid rondleidingen - in het Charliermuseum zien. Bezoekers worden ook getrakteerd op een optreden van het Brussels Volkstejoeter. Op het menu teksten en muziek van het eeuwige ketje Renaat Grassin.


FILM EN MUZIEK

Films en strijdliederen mogen niet ontbreken op een erfgoeddag rond armoede.

• Cinematek duikt in de geschiedenis met een filmvoorstelling van de klassieker van Henri Storck en een reeks grappige filmpjes waarmee het Nationaal Strijdcomité tegen het Duur Leven in 1947 huisvrouwen aanmaande om zuinig met geld om te springen.

• ArgosCentre for Art en Media toont Scherven van geluk, een film over 'Molem, mon village', over armoede anno 1995. Een tweede film brengt een beeld van het Klein Kasteeltje. Asielzoekers namen zelf de camera ter hand.

• In de late namiddag brengt het Brecht Eislerkoor strijdliederen te berde in eetcafé 't Warm. Vive la Sociale! heet hun nieuwe programma, dat bestaat uit een repertoire oude arbeidersliederen.
.
--------------------------
De Erfgoeddag heeft plaats op zondag 1 mei. Alle evenementen zijn gratis. U kan de brochure raadplegen via www.erfgoeddag.be of vooraf opvragen bij de Erfgoedcel Brussel/VGC op het nummer 02/208 02 32 of bestelling@erfgoedcelbrussel.be.