Ode aan het BIFFF: zingende regisseurs, uitzinnig publiek

Het Brussels Internationaal Festival van de Fantastische Film (BIFFF) duikt zijn laatste weekend in. Liefhebbers van allerlei soorten films met een hoek af kunnen nog twee dagen hun hart ophalen. Sommigen komen de volle tien dagen, je vindt de BIFFF-aficionado’s in alle maten en kleuren. Eén ding hebben ze gemeen: ze schreeuwen allemaal luidkeels ‘La porte’ als er toevallig een deur open staat. Als je even de interactietips onderaan dit artikel bestudeert, ben je helemaal klaar om zaterdag of zondag nog één van de laatste films mee te pikken.

Park-Chan Wook is in zijn thuisland Korea een halve filmgod. Hij won prijzen op filmfestivals van onder meer Berlijn en Cannes en maakte met Oldboy en Lady Vengeance wraakthrillers die in Hollywood hun gelijke niet kennen. Maar toen hij op de openingsavond van het BIFFF geridderd werd voor zijn verwezenlijkingen, ontsnapte ook hij niet aan de traditie dat iédereen die op het podium verschijnt door het publiek wordt aangemaand om een liedje te zingen. En zo komt het dat één van de populairse Aziatische regisseurs voor een volle Henri Le Boeufzaal een obscuur Koreaans liedje stond te mompelen, luid aangemoedigd door een helemaal losgeslagen publiek.

Zingen op sterke drank
De obsessie van het publiek met zingende acteurs of regisseurs op het BIFFF durft wel eens vrij ver te gaan – zo werd de Italiaanse regisseur Dario Argento, bekend van de horrorklassieker Suspiria, naar verluidt luid uitgefloten toen hij weigerde om een liedje te zingen. Sommigen maken zich er snel van af en komen half getraumatiseerd van het podium. De crew van Replace had een fles sterke drank meegenomen op het podium om de zenuwen te verlichten.

Anderen nemen hun verantwoordelijkheid op het festival dan weer heel serieus. De regisseur van This Giant Papier Maché Boulder is Actually Really Heavy (tevens de film met de langste titel van het festival) kreeg een staande ovatie toen hij met een gitaar op het podium verscheen om een lied te brengen waar hij heel de dag op geoefend had (lees verder onder de video).

Een filmfestival draait vooral om films, het BIFFF rond speciale films. Horror is natuurlijk een hoofdingrediënt van het programma. Eén liefhebber wil per sé elk jaar het abonnement met het nummer 100 erop – het Franse woord cent is fonetisch immers hetzelfde als sang. Maar ook liefhebbers van science fiction, actiefilms, thrillers of zwarte komedies komen gemakkelijk aan hun trekken. Platgetreden Hollywoodpaden worden vermeden, op het BIFFF kom je parels uit alle werelddelen tegen.

Maar naast de films wordt het festival minstens even fel gekenmerkt door zijn publiek. Je ziet heel vaak dezelfde koppen opduiken in Bozar, die hun thuisadres voor tien dagen lang naar de anders zo chique cultuurtempel in hartje Brussel verhuizen. “Je ziet hier altijd dezelfde mensen terug. Je ziet elkaar nooit tijdens de rest van het jaar, maar tijdens deze tien dagen zijn we even beste vrienden”, vertelt superfan Patrick Laseur.

Wat ze gemeen hebben, is dat ze bezeten zijn door de fantastische film. “Ik ga dit jaar afklokken op een stuk of 55 films. Vorig jaar zag ik er 32, maar ik wou er nu absoluut meer doen. Gelukkig kon ik verlof krijgen op het werk, en zo kan ik tussen de drie en de zes films per dag bekijken.”

Al begint ook bij Patrick de vermoeidheid door te wegen, na negen dagen festival: “De film van 14u en 0u30 durf ik nu al wel eens over te slaan. Zo gaat het eigenlijk altijd: in het begin denk je ‘Het zou veel langer moeten duren dan tien dagen’, maar elke dag zoveel films zien eist z’n tol, en uiteindelijk ben je blij dat het erop zit. Maar misschien kijk ik volgende week alweer met heimwee terug.”

In slaap gevallen
Want zes films kijken op één dag, betekent gemiddeld negen uur in een zetel naar een scherm blijven staren. En hoewel dat niet al te zwaar klinkt, begint de overvloed aan films wel eens door te wegen. “Ik ben al af en toe in slaap gevallen, zeker bij de films na middernacht. Soms zitten er al eens films tussen die niet de moeite waard zijn, en dan is het moeilijk om wakker te blijven”, vult Patrick aan.

En dat kunnen we beamen: sommige films zijn nauwelijks om aan te zien. Gelukkig gaat het om een minderheid, en zelfs dergelijke misbaksels maken in zekere zin deel uit van het festival. Vooral omdat het publiek daar extra redenen heeft om uit zijn dak te gaan: om te lachen met het amateurisme, om de verveling te verdrijven, om extra hard te juichen eenmaal de aftiteling start.

Bovendien staan dergelijke films vaak bol van de onbedoelde lolligheden: wanneer in het schabouwelijke Tonight She Comes een personage een joekel van een verrekijker bovenhaalt om zonnebadende meisjes te bespieden, komt de zaal haast niet meer bij. Dat er tijdens een scène midden in de nacht gewoon zonlicht door de ramen blijkt te schijnen, kan de pret ook niet drukken.

“De sfeer is geweldig”, vervolgt Laseur. “Maar soms wordt er net iets teveel geroepen, en dan wordt het moeilijk om de film nog echt goed te kunnen volgen. Ze moeten ook niet overdrijven.” Want inderdaad: niet iedereen heeft dezelfde gave om grappig te zijn, en nog erger: niet iedereen beseft dat ook van zichzelf. Voor elke geslaagde grap moet je vijf mislukte opmerkingen doorstaan, die vaak op een ijzingwekkende stilte getrakteerd worden.

Tips
Als afsluiter stellen we je de fijnste vormen van publieksinteractie op het BIFFF voor. De dingen die je best moet weten voor je er een film komt meepikken:

• De pret begint eigenlijk al voor de film start. Op de voortiteling, met de gebruikelijke rits namen van productiehuizen, acteurs en crew, wordt steevast luid geapplaudisseerd. Aarzel niet om er een welgemeende ‘Bravo!’ aan toe te voegen.
• Er zijn enkele cues die meteen een reactie losweken: huil als een bezeten wolf wanneer er een volle maan in beeld komt, begin luid te kuchen wanneer iemand een sigaret aansteekt, roep 'La porte' wanneer er een deur blijft openstaan, maak smakgeluiden wanneer een man en vrouw op het staan te kussen. Een personage die vraagt ‘of er iemand is’, wordt steevast begroet met een vrolijke ‘Joehoe!’. Duikt er onverwacht iemand op achter de protagonist, aarzel dan niet om die te waarschuwen door luid “Derrière toi!” te roepen. En wil er iemand een beslissing nemen die alleen maar problemen zal veroorzaken, breng hem of haar dan op andere gedachten door luid 'Nooooon!' te roepen.
• Een sterfscène is het equivalent van een juichend voetbalstadion bij een doelpunt. In de regel geldt: hoe bloederiger de dood, hoe enthousiaster de reactie. Een vrouw die haar beide ogen door twee rechtstaande potloden boorde in het voor de rest matige Johnny Frank Garret’s Last Word scoorde wat dat betreft hoge punten.
• Probeer bij een muzikaal intermezzo steevast in de handen te klappen. Of het nu in de maat is en of er nu überhaupt een ritme is om op mee te klappen, dat doet er niet toe. Zolang je het maar enthousiast doet.
• Als je een bepaalde plotwending niet begrijpt, kom daar dan gewoon voor uit. 'J'ai rien compris' is niet voor niets standaardtaal in het BIFFF-vocabularium.
• Clichés doen het ook altijd goed. Een personage dat in een hachelijke situatie voorstelt om elk een andere richting op te gaan, een typische dooddoener uit horrorfilms, zorgt altijd voor gejuich. Tijdens de found footage-horrorfilm Therapy bleek de batterij van iemands gsm plat te zijn. Pech voor het meisje, leuk voor het BIFFF-publiek. Zie ook: een auto die zonder benzine valt.
• Maar nog veel leuker is wanneer het publiek inpikt op de echte dialogen van de films. Tijdens openingsfilm The Girl What All The Gifts vroeg een meisje, dat in een door zombies overspoelde, grijsgrauwe wereld alleen nog maar miserie gekend heeft, waar ze vandaan kwam. “Charleroi”, klonk het kurkdroog uit de zaal. Tijdens de ijzingwekkende horrorfilm The Autopsy of Jane Doe bekeek een politieagent het slagveld na een gruwelijke moordpartij en vroeg: “What the hell happened here?”. “Regardez le film”, was het laconieke antwoord in Bozar.