Foxtrot: het verdriet van Israël

Het gaat niet zo goed met Israël als we filmregisseur Samuel Maoz mogen geloven. Of hij nu gelijk heeft of niet, Foxtrot is een straffe film over een zichzelf straffend land.

Het ijzer smeden als het heet is, daar doet laatbloeier Samuel Maoz niet aan mee. In 2009 won hij de Gouden Leeuw met Lebanon, zijn prangende debuutfilm die liet voelen hoe vier jonge, bange tanksoldaten de Israëlische invasie van Libanon ervaren.

Maoz wist waarover hij sprak. Hij zat zelf in zo’n benepen tank tijdens de invasie. Het duurde 25 jaar voor hij erin slaagde de traumatische oorlogservaring in een filmscript te gieten.

Nu pas komt hij voor de dag met een tweede langspeelfilm. Foxtrot heeft een andere textuur en is stilistisch, inhoudelijk en gevoelsmatig heel wat complexer, maar is toch verwant met Lebanon. Het tragische drieluik onderzoekt hoe opgelopen trauma’s een mens onverwacht parten kunnen spelen en insinueert dat elke generatie er opnieuw mee wordt opgezadeld.

Inderdaad, de Foxtrot van Moaz nodigt niet uit tot een vrolijke rondedans. Hem interesseert het beeld dat je tijdens een foxtrot mag doen wat je wilt, op het einde kom je altijd weer uit bij het begin. Hoe noodlottig.

Gemilitariseerde samenleving

Voor elk van de drie hoofdstukken verzon de regisseur een andere stijl. Elk hoofdstuk speelt zich af op één locatie en lokt andere gevoelens en vragen uit. In het eerste krijgen een architect en zijn vrouw te horen dat hun zoon gesneuveld is tijdens zijn militaire dienstplicht. Hun wereld mag instorten, voor het Israëlische leger is het een routineklus.

In het tweede hoofdstuk vervelen vier jonge soldaten zich te pletter aan een wegversperring in het midden van nergens. Hun container zakt elke dag wat meer weg in de modder. Moaz houdt van duidelijke metaforen.

Het derde hoofdstuk toont rouw en verdriet die deels kunnen worden toegeschreven aan de absurditeit en de futiliteit van het bestaan, maar voor een stuk ook aan een gemilitariseerde samenleving die blijft trauma’s oplopen die het leven nodeloos verzwaren. Wat een nachtmerrie.