Sinds het succes van de tv-series Clan en Beau Séjour zijn regisseurs Kaat Beels en Nathalie Basteyns internationaal gegeerd. Maar het Brusselse koppel gaf de voorkeur aan Façades, een intimistische film over vergeten en bedriegen. 'Mensen liegen vaak met de beste bedoelingen, maar het is erg destructief.'
© Ivan Put
| Nathalie Basteyns en Kaat Beels.
Wat is er mooier dan één groot uitzicht op de Brusselse skyline? Twee magnifieke panorama’s natuurlijk. Regisseurs Kaat Beels en Nathalie Basteyns hebben zichzelf daarop getrakteerd door wat slimme verbouwingen te laten uitvoeren in hun flat in de Brusilia, de woontoren die het Josafatpark flankeert. Langs de ene kant zie je het Atomium, zwembad Neptunium en het Koninklijk Paleis, langs de andere kant de rest van Brussel.
Nu heeft het koppel me niet uitgenodigd om een boompje op te zetten over architectuur, we moeten het over Façades hebben, hun nieuwe film. Daarin speelt Natali Broods Alex, een filmondertitelaar met een ontrouwe partner (de Nederlandse cabaretier Theo Maassen) die voor haar demente vader (Johan Leysen) zorgt.
© Ivan Put
Welk onderwerp lag er eerst op tafel, ontrouw of dementie?
NATHALIE BASTEYNS: Dementie. Toen we begonnen te schrijven was mijn vader ziek en dement, net als de grootvader van coscenarist Jan Pepermans. Dat hield ons bezig. Wat als je zonder het te beseffen een groot familiegeheim verraadt? Kaat bracht achteraf het thema ontrouw aan.
KAAT BEELS: Eigenlijk is zelfbedrog het thema. Alex maakt zichzelf wijs dat ze het leven leidt dat ze moet leiden. Ze zou moeten toegeven dat ze ooit toezegde voor een bepaalde soort relatie, maar nu toe is aan iets anders. Iets met meer exclusiviteit en geborgenheid. Iets wat ze van haar man niet krijgt.
BASTEYNS: Interessant is dat Alex probeert te vergeten terwijl haar vader probeert niet te vergeten.
Wanneer mag je in een relatie al dan niet liegen? Wat mag je nooit verzwijgen?
BEELS: Daar gaat Façades over. Is de titel niet duidelijk? In ons hoofd was de pitch: ‘omdat de waarheid kwetst’. De personages liegen of verzwijgen zaken uit liefde. Ze willen de ander niet kwetsen. Alleen richten ze daardoor juist veel schade aan. Het liegen en bedriegen gebeurt met de beste bedoelingen, maar het is erg destructief. De film moraliseert niet. Ieder moet voor zich uitmaken wanneer hij zwijgt en wat hij wel of niet opbiecht.
Er zijn zaken die ik persoonlijk liever niet zou weten. Maar als je intuïtief voelt dat er iets niet klopt en je spreekt de ander erop aan – “Scheelt er wat? Ben je verliefd op een ander?” – dan heb je recht op de waarheid. Dan blijven liegen en ontkennen is verschrikkelijk. Intuïtie is de radar waarmee je door het leven navigeert. Dat saboteer je niet.
Hoe belangrijk vinden jullie mooie beelden en een verzorgde stijl?
BASTEYNS: We wilden een elegante film maken over elegante mensen in een mooi decor. En ja, onze cameraman Anton Mertens is geweldig.
BEELS: Wij houden van de films van Tom Ford en Todd Haynes – was Carol niet adembenemend? Het mocht geen mooifilmerij worden, maar een mooie esthetiek past bij Façades. Het verhaal is bewust intimistisch. Ik hoop dat mensen er iets langer mee in hun hoofd zitten dan met The fast and the furious. Het gaat niet over moord en doodslag en er zijn geen spectaculaire achtervolgingen. Dus moesten we er met een verzorgde esthetiek echte cinema van maken.
BASTEYNS: Ik zie ons niet zo gauw een lelijke, platte film maken. We gaan in elke situatie op zoek naar schoonheid. Dat ligt in onze aard. Dat kan ook. William Eggleston fotografeert afschuwelijke mensen, en toch zijn zijn foto’s beeldschoon.
Enkele beelden en details, zoals een vleugje Frans, verraden dat Façades zich in het Brusselse afspeelt, maar een grote rol kennen jullie je stad niet toe.
BASTEYNS: Moeten we om BRUZZ te plezieren beweren dat Brussel wel heel belangrijk was voor deze film? (Lacht)
BEELS: Het koppel zou in elke grootstad kunnen leven en de ouders in de rand. Het maakte ons niet uit in welke stad het verhaal zich afspeelt. Het is Brussel geworden, maar inhoudelijk maakt dat geen verschil.
BASTEYNS: Inhoudelijk hoefde die tweetaligheid ook niet, en toch hebben we ze erin gestopt. Dat heeft met ons te maken: wij leven in Brussel en komen dus overal tweetaligheid tegen. We hebben ook beelden gedraaid van op de tweeëntwintigste verdieping van dit gebouw.
Woonden jullie vroeger niet aan het Rouppeplein?
BEELS: Dat was een appartement met trappen. Nathalie kon daar met de rolstoel niet meer binnen. (Basteyns lijdt aan multiple sclerose, nr) Het was een praktische beslissing om uit het centrum weg te trekken.
BASTEYNS: Ik vind het centrum tegenwoordig erg vuil.
BEELS: Dat klinkt wel erg burgerlijk.
BASTEYNS: Sorry maar jij vindt dat ook, alleen zeg je het niet.
BEELS: Ik denk niet dat het centrum vroeger zoveel properder was. Het vuil valt meer op omdat we er niet meer dagelijks komen. Ik ben nog heel graag in het centrum, maar met het leven dat we nu leiden, is het gemakkelijker en praktisch om hier in Schaarbeek te wonen.
BASTEYNS: Hier zijn we in enkele tellen in het groene, zuurstofrijke Josafatpark. In het centrum was het makkelijker om om vijf voor acht nog te beslissen om naar de cinema te gaan. Nu, met de kinderen en met de rolstoel is dat hoe dan ook moeilijk geworden.
© Ivan Put
Een filmset is weinig rolstoelvriendelijk. Kon je je organiseren?
BASTEYNS: Makkelijk was het niet, maar we konden ons organiseren. Tijdens Clan deed ik nog de helft van de regie. Bij Beau Séjour was ik al ziek en regisseerde ik nog maar twee dagen per week. Deze keer deden we alles samen.
BEELS: Zelfs met een assistent is een filmset een vreselijke plek voor rolstoelgebruikers. Met al die kabels en statieven is het lastig om je van A naar B te verplaatsen. Op zich werkte de samenwerking wel. Ik zit in het gewoel, Nathalie kijkt van op grotere afstand en kan in rust en met meer objectiviteit oordelen. Het is een atypische manier van werken, maar onze ploeg is gerodeerd. We werken al jaren samen.
Met Clan, Beau Séjour en Tabula rasa regisseerden jullie drie van de meest gesmaakte tv-series van de voorbije jaren. Op de sociale media werd elk aflevering uitgevlooid. Die impact zal Façades allicht niet hebben.
BASTEYNS: Tien jaar geleden was het omgekeerd. Zelfs heel grote regisseurs als Gus Van Sant en David Fincher combineren vandaag film met tv-series. Ook in Amerika doet film het minder. Jammer.
BEELS: De impact van een tv-serie is groot, maar het draait ook om het maakplezier én om wat het verhaal nodig heeft. Façades kan je in anderhalf uur vertellen. Voor Beau Séjour en Tabula rasa heb je meerdere afleveringen nodig. Als Eén je tv-reeks op zondagavond uitzendt, ben je bijna automatisch zeker van een miljoen kijkers. In de cinema moet je voor elke bezoeker knokken. Het zou heel oneerlijk zijn als we op het verschil afgerekend worden. De bioscoopcijfers van de laatste maanden zijn weinig hoopgevend. Maar we laten ons niet doen: we proberen iedereen te overtuigen om naar Façades te gaan kijken. Er is zeker een doelgroep voor.
BASTEYNS: Façades komt tegelijk uit met Star wars: the last Jedi, maar niet iedereen wil die film zien.
Brengt de toekomst film of televisie?
BASTEYNS: Façades heeft bevestigd dat we ons moeten concentreren op wat we écht willen doen. Ik kan geen liedjes maken, ik kan geen boeken schrijven, maar ik kan wel mensen ontroeren met een verhaal in beeld en geluid. Of dat nu een documentaire, een langspeelfilm of een tv-serie is, dat maakt niet uit.
BEELS: Het maakproces van een film is iets leuker dan dat van een tv-serie, maar de inhoud bepaalt de vorm.
De bekende Amerikaanse schrijver Stephen King noemde jullie tv-serie Beau Séjour op Twitter excentriek, briljant en meeslepend. Netflix kocht de serie aan. Opent dat geen deuren?
BEELS: Beau Séjour heeft in het buitenland veel teweeggebracht. We hebben nu een agent in Londen en krijgen veel scenario’s toegestuurd. Als daar iets tussen zit waarvan we achterovervallen, happen we toe. Maar dat wauw-gevoel is een voorwaarde.
BASTEYNS: We hebben twee heel goede dingen gelezen. Toevallig één film en één tv-reeks. Maar het moet al keigoed zijn voor we eraan beginnen.BEELS: Het klopt dat wij moeilijke mensen zijn. We willen ook niet de oceaan overvliegen om ginder Amerikaantje te spelen. Dat kunnen ze zelf veel beter. Onze sterkte is een Beau Séjour of een Tabula rasa. Wij zoeken een goed verhaal, en het is van geen belang of dat uit Vlaanderen, het Verenigd Koninkrijk of Los Angeles komt.
Als student aan Sint-Lukas ooit gedacht: er komt een dag dat we Amerikaanse projecten weigeren?
BASTEYNS: Natuurlijk niet. Hollywood leek twintig jaar geleden onbereikbaar. Nu bellen we met lood in de schoenen om te zeggen dat we de regie toch niet zien zitten.
BEELS: We zijn gewoon geen regisseurs die elke kans voor een Engelstalige film grijpen. Het moet inhoudelijk echt de moeite zijn. We hebben hier in Brussel een leven, het is niet simpel om dat zomaar om te gooien.
BASTEYNS: Misschien is dat stom.
BEELS: Zijn we blasé geworden?
De lat mag hoog liggen.
BEELS: Ik herinner me hoe ongelooflijk blij we waren toen we voor tvbrussel een reeks documentaires mochten maken. Vergeleken met wat we ondertussen allemaal gemaakt hebben, was dat een zeer bescheiden opdracht, maar we konden ons geluk niet op. Ik wil dat enthousiasme van toen graag terugvinden. Tegenwoordig schrikken we van weinig meer. Ik word alleen nog zo kinderlijk blij als ik een heel goed scenario krijg, zoals bij Tabula rasa, Beau Séjour en Façades. Dat gevoel hebben we ook nodig om het verschil te kunnen maken. Er worden nu al zo frustrerend veel films en tv-series gemaakt.
BASTEYNS: We vertrouwen op onze intuïtie. Onlangs kregen we een scenario voor een hele grote tv-reeks voor Amazon. De eerste aflevering speelde zich volledig af in een besneeuwd bos. Dat ik in een rolstoel zit, leek ons een logistiek probleem, maar daar luisteren Amerikanen niet naar. “Yeah, but we will fix that.”
BEELS: Dat is een positieve houding. Alleen moet je wel zin hebben om in dat bos te zitten, en daarvoor kan enkel een briljant script zorgen. Als dat het beste scenario ooit was geweest, dan zou jij met de rolstoel door dat besneeuwde bos gereden hebben.
BASTEYNS: Ik zie me al aan het touw van een helikopter naar beneden komen. (Lacht)
Lees meer over: Brussel, Film, Kaat Beels, Nathalie Basteyns, Façades
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.