Dit (is wat Lambchop je wil vertellen)

In de VS heeft het politieke circus de indierockscene door elkaar geschud: undergroundiconen als Yo La Tengo, Low en Stephen Malkmus gooiden hun sound om als verklanking van de waanzin. Gitaren werden verhakkeld door elektronica. Lambchop, vaandeldrager van de alternatieve americana, bleef niet achter. “We proberen gewoon te overleven.”

“In the course of the night the weather has changed,” zingt Kurt Wagner op This (is what I wanted to tell you), de krokant gebakken Lambchop die hij ons vorige maand serveerde – de dertiende al van zijn losvaste indie-americana-ensemble. Nee, Wagner heeft geen aspiraties om weerman te worden. Eind 2016 bracht hij zijn vorige album uit, FLOTUS, een acroniem voor First Lady of the United States. Een droom die drie dagen later aan gruzelementen werd geslagen toen Trump werd verkozen tot 45e president van de Verenigde Staten. Sindsdien is niets nog hetzelfde.

“Dingen waar we zolang op vertrouwd hadden, stonden plots op hun kop,” foetert Wagner. “En het houdt niet op. Ik zag net een documentaire over de brexit. Daaruit blijkt dat datacenters zich in het debat gemengd hebben door hun verzamelde info te gebruiken om de boel te sturen. Politici blijken nog slechts marionetten om ideeën aan op te hangen. Door de digitalisering ligt ieders leven en doen voor het rapen. Big brother kan je het niet noemen, want er is niet één alziend oog, maar het is wel zeer zorgwekkend.”

Er heerste een gevoel van optimisme na Obama’s tweede ambtstermijn. Maar dat is snel verdampt, zegt Wagner. “Het was het einde van een soort onschuld, van hoe we naar de wereld keken en wat onze doelstellingen waren. Nu zitten we heel erg in een defensieve houding. We proberen gewoon te overleven.”

Ik beschouw jou als een gegoede middenklasser met een evenwichtig leven. Voel je die omwenteling ook op persoonlijk vlak?
Kurt Wagner: Met ouder te worden probeer ik me beter te informeren. Elke ochtend word je wakker met de gedachte: wat voor crazy shit staat er ons vandaag weer te gebeuren? Dingen die elke verbeelding tarten. Dat is uitputtend, want het nieuws zit bij iedereen in zijn broekzak. (Grijpt naar zijn telefoon) Als je niet oplet, word je compleet depressief. Mijn vader is 89, hij heeft de oorlog meegemaakt, het oproer van de jaren 1960, maar dit vindt hij waarlijk mind-blowing. Het is alsof je naar een trein kijkt die zich te pletter rijdt. Géén prettig gezicht.

Je bent 60. Heb je geen vertrouwen in de jongere generatie? In België komen scholieren elke week op straat om een beter klimaatbeleid te eisen.
Wagner: Dat wist ik niet, maar ik vind dat heel moedig en bewonderenswaardig. Maar ik vrees dat ze niet allemaal zo denken. In de States heb je de rijke klasse, met kids die zich geen bal aantrekken van hoe het er in de wereld toegaat. En de kids zonder middelen, hebben geen stem die hen vertegenwoordigt.
Wij hebben een cultuur die gebaseerd is op celebrity’s en charisma. Daarom denk ik dat we het met Bernie Sanders niet gaan halen. Wie dan wel, dat weet ik niet. En de klok tikt, volgend jaar moeten we er staan. Intussen moeten we ervoor zorgen dat de wereld niet ontploft.

Je vrouw, Mary Mancini, is begin dit jaar voor de derde keer verkozen tot voorzitster van de Tennessee Democratic Party. Praten jullie over politiek?
Wagner: Niet terwijl ik aan muziek bezig ben, als je dat bedoelt. Voor haar is muziek iets puur recreatiefs. Tot ze een interview met me leest, en dan zegt ze: “O, gaat het dáárover?” (Lacht) Ik probeer zelf ook niet te analytisch te zijn over wat ik doe, tot ik met een journalist moet praten. (Buldert)

“Goodnight...I wish you a much deserved rest with a purpose to fight the good fight till everything is right,” leest de backdrop op haar Twitter-account. Handgeschreven in een boek van de Amerikaanse componist en auteur Lin-Manuel Miranda.
Wagner: O, echt? Ze is een enorme fan van hem.

Voor zijn volgers schreef hij elke morgen een bericht om hen aan te moedigen, en die zijn nu gebundeld onder de titel Gmorning, gnight! Little pep talks for me & you. Hebben jullie dat soort pep talks?
Wagner: Zeker. Hoe langer je rondhangt in de politiek, hoe lelijker het wordt. In het begin kan je nog rustig je ding doen, want niemand kent je. Maar langzaamaan verzamel je meer en meer vijanden, en barst de bubbel van het idealisme. Je moet echt blijven geloven in wat je doet, anders haal je het niet.

Lin-Manuel Miranda is ook de auteur van de musical Hamilton.
Wagner: Dat vond mijn vrouw een on-ge-lo-fe-lijk stuk. Er zaten veel dubbele bodems in, over welke idealen er in onze grondwet zitten en hoe de praktijk niet strookt met de theorie. Miranda heeft ook de manier waarop Broadway de musical benaderde ondersteboven gegooid.

Hij gebruikte veel elementen uit de hiphop. Dat heb jij verrassend genoeg ook gedaan op je laatste twee albums. “I’m not your dick, I’m not your rich, I’m not your bitch,” zing je – je rapt níét – in ‘The December-ish you’.
Wagner: Haha, ja. Ik probeer me die hiphopvibe zeker niet toe te eigenen, ik besef dat ik geen rapper ben en dat nooit zal zijn. Maar ik vind rap op dit moment veruit het innovatiefste, creatiefste en spannendste muziekgenre dat er is. Elke andere muziekstijl lijkt bevroren in de tijd.

Je hebt de huidige periode in de muziek al vergeleken met de sixties, waar alles mogelijk was.
Wagner: Meer nog, de sixties lijken in de schaduw van vandaag zo naïef. Je had nooit die rauwe kant die hiphop nu heeft. Rap kan heel gesofisticeerd zijn, maar kan ook wanhoop en woede uitdrukken, of bijna punkachtige agressie. Iedereen bouwt ook constant voort op wat de andere doet, dat creëert een momentum. Rap vindt zichzelf voortdurend opnieuw uit. En het is superuniverseel. Van China tot Dubai, overal vind je rappers. Hoe komt dat? Is het de beat? De boodschap? Het feit dat iedereen kan rappen? De DIY-esthetiek? Ik vind rapproducties superstraf, en heb me laten inspireren door de manier waarop rappers nieuwe technologieën gebruiken om mijn beeld van de singer-songwriter onderuit te schoppen.

Heeft Black Lives Matter je anders naar je eigen muziek doen kijken, als blanke, mannelijke middenklasser?
Wagner: De Civil Rights Movement nog veel meer. Ik was een kind in de jaren 1960, op die leeftijd raak je heel erg onder de indruk van de dingen die rondom je gebeuren. Ik ben bovendien in het zuiden opgegroeid, not a cool place. Black Lives Matter is een voortzetting van dat gedachtegoed.

Vind je het vreemd om je elementen uit een van oorsprong zwart genre toe te eigenen?
Wagner: Nee. Ik heb altijd naar rap geluisterd. Hiphop is net zo goed een deel van mijn leven als alle andere muziek. Het voelt heel natuurlijk.

Wat wilde je eigenlijk zeggen met deze plaat, want ze heet This (is what I wanted to tell you)?
Wagner: Als artiest wil ik een intieme band opbouwen met mijn luisteraar. Ik ben een grote fan van Raymond Carver, als je zijn boeken leest, lijkt het alsof hij naast je staat te vertellen. Dat gevoel wilde ik ook overbrengen. Eigenlijk was de tekst een leftover van een song die ik voor DJ Koze had geschreven, hij had me gevraagd om voor zijn laatste album een song te schrijven. Maar hij vond hem maar niks. Dan heb ik ’m maar naar Matthew McCaughan van Bon Iver gestuurd, met wie ik een vijftal tracks voor dit album heb gemaakt. En Koze is nu pissed off. (Lacht)

Net als op je vorige plaat manipuleer je je vertrouwde bariton opnieuw met elektronica. Ben je fans kwijtgespeeld of heb je er nieuwe bij?
Wagner: Er waren wel wat mensen in de war. Maar als iemand niet voorbij die elektronica raakt, dan zegt dat meer over hem dan over mij. Het is niet zomaar wat nieuw speelgoed, ik ben geen Paul McCartney die plots beslist dat hij Auto-Tune maar eens moet gebruiken om te tonen dat hij au courant is. (Lacht)

Waarom ben jij die vocoder dan beginnen te gebruiken?
Wagner: Ik vind het een heel expressieve tool, de mogelijkheden zijn oneindig. Maar ik ben er pas verliefd op geworden toen ik uitgevogeld had hoe je die bewerkingen live kan doen, het mag niet louter een studiotrucje zijn. Het is echt iets nieuws, unieks creëren. Bovendien moet je niet naïef zijn: van zodra de stem werd opgenomen, werd ze gemanipuleerd. Van Lead Belly tot Justin Vernon, dat is allemaal hetzelfde. In Nashville vinden ze wat ik doe uiteraard heiligschennis. Maar ik probeer gewoon nieuwe technologieën te gebruiken, zonder er slaaf van te zijn. Dat is ook een soort statement, we zijn al genoeg slaaf van alles wat digitaal is.

FLOTUS had je gemaakt om eindelijk eens in de playlists op de telefoon van je vrouw terecht te komen. Is dat gelukt?
Wagner: Aanvankelijk niet, nee. Ze hield niet zo van die stemvervorming. (Lacht) Maar eens ze daar overheen was, vond ze het wel goed. En van de nieuwe stuff is ze verrassend genoeg helemaal weg. Terwijl ik die helemaal niet naar haar smaak geschreven heb.

> LES NUITS: LAMBCHOP. 28/4, 19.30, Botanique