Nils Frahm: een roes voor de 21ste eeuw

De bevlogenheid waarmee de hedendaagse pianist en knoppendraaier Nils Frahm zijn klassieke roots met elektronica versmelt bracht ook in zijn eerste van twee uitverkochte AB-concerten het publiek soms in een roes. Op andere momenten was de spanning te snijden.

Gezien op donderdag 8 februari in de Ancienne Belgique

Een pianist met de de skills van een deejay die zorgvuldig laagjes op elkaar mixt en klanken manipuleert, of een techneut met de souplesse en de timing van een klassiek muzikant? Hoe je de eigentijdse Duitse componist ook wil noemen, zijn synthese van de klassieke en avant-garde invloeden uit zijn jeugd — zijn vader ontwierp hoezen voor het gereputeerde ECM-label — en moderne elektronica begeestert een steeds groter publiek.

Eerder deze week was zijn album All Melody de hoogste binnenkomer (op 4!) in de Ultratop, en dat zonder noemenswaardige promotie. “Maar als Trump president kan worden, dan kan Nils Frahm ook in de charts staan,” vertelde de dertiger zijn publiek aan het begin van een twee uur durende set. En dat is niet eens zo gek. Naast fake nieuws worden online ook lijstjes met minimalistische soundtrack-achtige gedeeld.

Spannende ambient

Als uithangbord van het hippe Londense Erased Tapes-label is Frahm trouwens zowat de pionier van de huidige minimalistische golf, met dat verschil dat hij er, anders dan enkele van zijn Scandinavische collega’s, spannende ambient aan toevoegt. Als fan van Brian Eno klinkt die vaak dromerig, maar gisteren hoorden we tussen de behendig vervlochten pianopartijen en over elkaar heen buitelende synthesizerbeats ook industriële ruis.

Wie de truck in de Steenstraat had zien staan, geloofde trouwens nooit dat de AB een solo-artiest te gast had. Maar Frahm had zijn uiterste best gedaan om zijn volgepropte Berlijnse studio, waar All Melody de voorbije twee jaar werd opgenomen, na te bouwen op het podium. Hij pendelde voortdurende tussen twee eilanden met apparatuur en klavieren.

Voor de uitgesponnen nummers uit het nieuwe album, die vooraan in de set zaten, verkoos hij veelal de buffetpiano op het linkereiland. Het concert dreef voor een groot deel op de wisselwerking tussen diens plechtstatige, analoge toets en de elektronische partijen die hij via een van de synthesizers op het rechtereiland digitaal liet meelopen.

All melody én ritme

Laat je daarbij niet misleiden door de titel van zijn nieuwe album: ritme was voor Frahm bij het opbouwen van spanningsbogen een dominantere factor dan melodie. Zeker als de beats ook begonnen dreunen, de spots aangingen en hij de verrukte concertgangers en zichzelf in een discotheekroes bracht.

De vleugelpiano, op het rechtereiland, kwam pas later in de set aan bod, en dan vooral voor het repetitieve, oudere werk, zoals het nog steeds wervelende ‘Hammers’, dat met zijn snelle opeenvolging van noten vervoering en virtuositeit bracht. En natuurlijk ook voor zijn inmiddels iconische compositie met toiletborstels.

Verstilling

Tegen dan had Frahm de aanwezige techneuten, die zich afvroegen waar die logge pijptonen vandaan kwamen, al uitgelegd dat de orgelpijpen in de backstage opgesteld stonden omdat ze te luid klinken voor de microfoons op het podium. Het publiek, dat zich gewoon wilde laten meeslepen, was het vooral opgevallen dat des te stiller Frahm speelde, des te sterker de nadruk kwam te liggen op andere omgevingsgeluiden in de zaal. Die hield gewillig de adem in en had banbliksems klaar voor de snoodaards die, op de momenten dat je de spanning werkelijk kon horen snijden, zo’n suf plastic bekertje omstootten.

Aan het begin van de avond had Frahm zich al verontschuldigd bij de concertgangers dat ze in een van zijn lievelingszalen moesten blijven rechtstaan, een van de neveneffecten van zijn succes, maar zo kon hij alvast oefenen voor de zomerfestivals en een nog groter publiek. Het is hem gegund na alweer een magisch optreden.

Nils Frahm speelt vanavond nog een tweede keer in de AB.