Veertien sterzangers in één bloedbad

Met een magistrale, Franse grand opéra van het spektakelfilmgehalte van Troy, houdt Les Huguenots u vijf uur vast op het ongemakkelijke Munt-zitje. Het historische bloedbad van de Bartholomeusnacht, met de massamoordscènes in zang, beeld en muziek zal het einde van dit operaseizoen niet licht doen vergeten.

Ondanks de bijnaam "la nuit aux 7 étoiles" - omdat er zeven hoofdpersonages met prima stemmen moeten gevonden worden - doet Les Huguenots (1836) van Giacomo Meyerbeer (1791-1864) geen belletje rinkelen. Wat wil je, zelfs niet de oudsten onder ons zagen de opera live in Brussel of Parijs. Voor de Munt bleek de uitdaging om zeven zangers te vinden nog groter, want door de lange productie (tot 30 juni) moet elke rol worden afgewisseld. Er staan dus veertien zangers paraat, waarvan veel hun debuut in de Munt maken.

Regisseur Olivier Py (1965), directeur van het Théâtre National de l'Odéon in Parijs, filmmaker, opera- en theaterregisseur, tv-acteur, toneelschrijver en -speler en zelfs travestiet in zijn stuk Miss knife, nam landgenoot Marc Minkowski in de arm. En ze stoften het inquisitiedrama af. De opera zet de 'bloedbruiloft' van Raoul en Valentine in scène tijdens de historische nacht van 23 op 24 augustus 1572. Toen eerst 2.000 Franse hugenoten (protestanten) in Parijs werden uitgemoord, en uiteindelijk 20.000, door de katholieken. Dit drama werd in 1994 verfilmd tot La reine Margot, met Isabelle Adjani. De operaversie was Py's eerste project met dirigent Marc Minkowksi. Het project werd tien jaar uitgesteld.

Van waar die ongewone keuze voor Les Huguenots?
Olivier Py: Heel eenvoudig. We vonden deze opera allebei 'onterecht vergeten'. En door verschillende andere projecten heeft de aanpak ervan tien jaar aangesleept. Door inmiddels enkele keren samen te hebben gewerkt hebben we wel tijd gewonnen. Ik vat zijn benadering van de muziek nu beter, en hij mijn theaterwerk.

De Fransen blijken toch geen grote fans van Meyerbeer.
Py: Sterker nog: Ze haten Meyerbeer. In Frankrijk loopt men trouwens niet hoog op met composities van Fransen als Gounod, Massenet... Het vooroordeel over Meyerbeer komt onder meer van wat Wagner zoal rondstrooide over deze joodse componist met roots in Berlijn. Mensen schuiven Meyerbeer a priori opzij, zonder de muziek te leren waarderen. Noem het een kwestie van mode.

Is Les Huguenots dan een modeproduct?
Py: Deze opera bleek alleszins een van de grootste successen in de negentiende eeuw. Als grand opéra was dit muziektheaterstuk van vijf uur zeer spectaculair. Vreemd dat het een eeuw later in de vergeetkelder geraakte (de laatste uitvoering was in 1936 in Parijs, NVDR). Wat ook raar is, is dat het onderwerp brandend actueel blijft: het focust op religieuze intolerantie. Dit past bij het soort politieke engagementen die ik aanga: van Aids en de sans-papiers tot Bosnië en de Palestijnse kwestie.

Hoe vat u het centrale thema samen?
Py: Alles draait rond het historische feit van de bloederige massamoord tijdens de Bartholomeusnacht. In de periode van de Restauratie in Frankrijk was het publiek erg gefascineerd door de geschiedenis van Katharina van Medici, Karel IX, (en later) Hendrik IV. Het bloedbad van de hugenoten prikkelde destijds de belangstelling omdat Meyerbeer jood is en zelf door religieuze discriminatie geplaagd werd. Religieuze onverdraagzaamheid is iets wat continu in de geschiedenis van de Franse politiek terugkomt. Kijk maar naar vandaag, waar de islam continu in de beklaagdenbank staat in Frankrijk.

Vindt u dergelijk maatschappelijk beladen thema altijd aan de orde?
Py: Zeker. Al hebben we de opera niet willen verplaatsen naar vandaag. Het publiek begrijpt de betekenis van dergelijke terreur wel, ook al zet het stuk een verre geschiedenis te kijk. Ik heb wel gezorgd voor een progressieve verschuiving in de tijd, beginnend bij het tijdperk van de Valois en eindigend met hedendaagse kostumering. Zie het eerder als een 'compositie' van alle periodes, waarin tolerantie en intolerantie altijd actueel is.

Waar situeren zich de verschillende niveaus in het werk?
Py: Meyerbeers librettist Eugène Scribe heeft een obsessie voor 'la question de la violence politique'. Vergeet niet dat deze opera heel oud is, uit 1836, en dus haast een romantisch werk is. De revolutie van 1830 was nog vers in het geheugen. De gevolgen van politiek geweld op het individu wogen toen zwaar, ook op Scribe. De spanningen rond de romance van Raoul en Valentine, die vandaag wat melodramatisch aandoen, zijn te kaderen in een sfeer van politieke intolerantie die aan het hart van elk individu knaagt. Alhoewel veel terreur de toon zet, blijven voor mij de twee 'schoonste' personages toch het leidmotief van Les Huguenots.

Vond u dat de massamoord in scène moest gezet of insinueert u de zaak?
Py: Het getuigt niet van slechte smaak om dit geweld andermaal uit te beelden. We hebben geprobeerd om het werk te ontdoen van alle melodrama, en het te radicaliseren. We wilden het hard laten spelen, vlijmscherp en bijtend. Het maakt de reflectie over politieke intolerantie des te scherper. Trouwens er bestaan geen andere opera's over de Bartholomeusnacht, alhoewel dit de geschiedenis van de intolerantie in het Westen heeft ingeleid.

11, 14, 15, 17, 21, 23, 24, 28, 30/06/2011 om 18.00
19&26/06/2011 om 15.00
€10<108