'Valse' Rodins in Albertina

In de Koninklijke Bibliotheek (KB) kunt u dezer dagen naar een tentoonstelling met beelden van de beroemde Franse beeldhouwer Auguste Rodin. Opmerkelijk is dat de bronzen ook verkocht worden, en wel als originele afgietsels van de authen­tieke gipsen gietvormen. Spijtig genoeg zijn de bronzen helemaal niet origineel.

Vorige week had in de KB de vernissage plaats van de tentoonstelling Rodin back to Brussels. Auguste Rodin (1840-1917) is de beeldhouwer van onder meer de wereldberoemde Denker, waarvan er een origineel exemplaar staat op het kerkhof van Laken. Rodin verbleef tussen 1871 en 1877 in Brussel. Hij had een atelier in de Sans-Soucistraat in Elsene en werkte in dienst van de Franse beeldhouwer Albert Carrier-Belleuse mee aan de ornamenten voor het Beursgebouw. In feite is het in Brussel dat zijn carrière goed en wel uit de startblokken kwam. Hij maakte hier met L'Age d'Airain ook zijn eerste meesterwerk.
Dat verklaart de titel van de tentoonstelling, die de Franse firma Artco France heeft opgezet in de Houyoux-zaal van de KB. Maar Artco is een commer­ciële onderneming die met een artistieke aanpak haar waar verkocht wil te krijgen. Die 'waar' zijn de tentoongestelde bronzen beelden: een veertigtal van Rodin, maar ook van twee van Camille Claudel (tien jaar lang de assistente en minnares van Rodin), tien van Edgar Degas en twee van de Ita­liaanse kunstenaar Amedeo Modigliani. Artistieke redenen om deze kunstenaars in een tentoonstelling samen te brengen, zijn er niet. Modigliani werkte overigens niet met brons. De wetenschappelijke omkadering van de tentoonstelling is niet veel waard. Over de Brusselse periode van Rodin kom je nauwelijks wat te weten. De dunne 'catalogus' is een samenraapsel van wat biografische weet­jes en amateuristische foto's, maar hij kost wel vijftien euro. De teksten van de expositie zijn voor een groot deel overgenomen uit een Canadese documentaire over Rodin, die ook de persconferentie enige inhoud moest geven.

Schandalige prijzen
De directeur van Artco, Serge Goldenberg (die zich ook wel Serge Gérard noemt), is naar eigen zeggen een gepassioneerd kunstliefhebber, maar wil vooral beelden verkopen. Hoewel zijn omschrijving van wat hij precies verkoopt, varieert, worden van de meeste tentoongestelde beelden telkens 25 'originele' genummerde bronzen verkocht. De prijzen variëren van zesduizend euro voor een klein beeld tot een miljoen euro voor een bronzen Denker van 1,80 meter. Volgens Henk Tromp, de woordvoerder van Artco, zijn er al drie zulke Denkers verkocht. De enorm hoge prijzen verant­woordt Goldenberg met de verklaring dat het hier om afgietsels van originele gipsvormen gaat en door die reproducties als originele kunstwerken te presenteren. Maar originele kunstwerken zijn het in elk geval niet, en valabele reproducties waarschijnlijk ook niet. Hugues Herpin, de adjunct-directeur van het Musée Rodin in Parijs, legt uit: "Anders dan van een schilderij kunnen van een bronzen beeld inderdaad verschillende exemplaren bestaan, die je allemaal als origineel kunstwerk kunt beschouwen. De Franse wet legde dat aantal exemplaren vast op twaalf, met als uitzondering de Denker, waarvan in de wereld 22 exemplaren bestaan. Daarnaast heb je reproducties. Dat zijn geen kunstwerken meer - de vermelding 'reproductie' moet erop staan -, maar ze moeten wel van de originele gipsvormen gegoten worden."
Volgens Henk Tromp van Artco kocht de firma de reproductierechten van mensen die in het bezit zijn van dergelijke originele gietvormen. Maar volgens Herpin zijn zowat al die gietvormen, en zeker die van Rodins bekende beelden, in het bezit van de Donation Rodin, die beheerd wordt door de Franse staat. "Waar de gipsvormen dan wel vandaan komen, is de grote vraag. Goldenberg doet er natuurlijk alles aan om de verwarring en de vaagheid in stand te houden." De prijzen die Artco voor de sculpturen vraagt, noemt Herpin dan ook "schandalig". "Die prijzen worden zelfs niet gehanteerd voor echte reproducties."

Bluts met buil
Wat Artco doet, is misschien niet ille­gaal, maar toch is het bedenkelijk dat de KB, een van de wetenschappelijke instellingen van dit land, zo'n bedrieglijke antiekverkoop in de vitrine zet. Hoofdconservator Raphaël De Smedt, nooit om een kwinkslag verlegen, tilt er allemaal niet zo zwaar aan. "Het spijt me dat dit gebeurd is, maar gedane zaken nemen geen keer."
De Smedt laat uitschijnen dat hij zich in de luren heeft laten leggen en beweert dat hij zijn zaal niet verhuurd zou hebben als hij het allemaal geweten had. "Maar we verhuren onze zaal nu voor tweeënhalve maand, terwijl we ze normaal gezien alleen per dag verhuren. Daar kunnen we misschien een handschrift van kopen. Men vraagt instellingen als de onze toch om wat commerciëler te denken? We zullen de bluts met de buil moeten nemen. Zolang mijn gebouw maar niet instort, want het gaat om zware beelden."
Het Musée Rodin kan er alvast niet om lachen. Zij zegden hun medewerking aan een colloquium van de KB over tekeningen van beeldhouwers af, door de perikelen rond de Rodin-tentoonstelling.