Meer extreme regen en vooral hitte. We weten wat de toekomst brengt, maar de Brusselse reactie kan sneller. In Kopenhagen en Wenen zagen we hoe je de stad kan aanpassen aan het galopperende klimaat.
© Kris Hendrickx/BRUZZ
| Islands Brygge Havnebadet, het oudste openluchtzwembad van Kopenhagen.
Meer weten over het dossier 'klimaatbestendige stad'?
Meer extreme regen en vooral veel meer hittepieken. We weten wat het klimaat in petto heeft de komende jaren en decennia, maar hoe bereid je de stad daarop voor? BRUZZ ging kijken in Wenen en Kopenhagen, twee steden die al heel wat verder staan dan Brussel en kwam terug met een rugzak vol antwoorden. Koelte-oases, de sponsstad, openluchtzwemmen of de wind inzetten als ventilator? Je leest erover in ons dossier ‘Klimaatbestendige Stad’.
Kent u veel woonstraten die de voorbije jaren vol geplant zijn met bomen? Weet u waar u verkoeling kan zoeken als u binnen bezwijkt bij 35 graden Celsius? En wist u dat de Brusselse riolering bij regen elk jaar liefst tachtig keer overloopt in de Zenne, met alle plasticvervuiling en vissterfte van dien? Wellicht is het antwoord drie keer ‘neen’. Brussel is dan ook geen pioniersstad als het gaat over de aanpassing aan een snel veranderend klimaat.
De nood is nochtans hoog. Dat bleek niet alleen deze maand nog, tijdens de allereerste hittegolf ooit in september. Dat zeggen ook de cijfers. Vandaag al krijgen bewoners van het stadscentrum twee tot drie keer zoveel hittegolfdagen te verwerken als wie buiten de stad woont. ‘s Nachts recupereren zit er dan niet in, want de temperatuur ligt dan tot tien graden hoger dan in het ommeland. En daar zal het niet bij blijven. Studies verwachten dat het aantal hittegolven de komende eeuw zal verdrievoudigen in het hart van de stad.
"Wie echt een koelere en wolkbreukbestendige stad wil realiseren, moet eigenlijk massaal in straatgroen investeren, dat liefst nog gevoed wordt met regenwater"
Mensenlevens
Die extra graden zijn niet onschuldig. Ze kosten steeds meer mensenlevens, wegen op de biodiversiteit en de stedelijke economie. Armere stadsbewoners voelen de hittebelasting bovendien extra hard. Ze wonen vaker in wijken die letterlijk heter zijn en kunnen ook niet zomaar ontsnappen naar een vakantieverblijf. Stijgende stadstemperaturen zijn zo ook een nijpende sociale kwestie.
Deprimerend allemaal? Misschien wel, maar er is ook hoop. Overal ter wereld zijn steden vandaag op zoek. Naar recepten om hun klimaatvoetafdruk te verkleinen, maar ook naar manieren om zich aan te passen aan de gevolgen van een klimaatverandering die we niet meer zullen stoppen. Soms aarzelend, soms resoluut met de blik op de toekomst. BRUZZ bezocht er twee uit de laatste categorie: Kopenhagen en Wenen.
© Kris Hendrickx/BRUZZ
| Verkeersknooppunt Praterstern in Wenen werd onthard, er kwamen veel bomen bij en de stad legde ook een gesmaakt waterspeelplein aan, met ruim 300 sproeiers.
De Deense hoofdstad wapent zich – na een ongeziene zondvloed in 2011 – vooral tegen overvloedige regen. Het bestuur probeert om op zoveel mogelijk plekken regenwater op te vangen en te vertragen via nieuwe groenzones in de stad, die tegelijk water bufferen, desnoods als een overstroombaar park. Het boeiende aan de Kopenhaagse aanpak zit hem in zijn veelzijdigheid: die groene oplossingen houden niet enkel de regen op, ze beperken de CO2-uitstoot, geven de stadsbewoners recreatieplekken, versterken de stedelijke natuur én koelen ook nog eens de omgeving. Bijkomend voordeel: hoe meer het regenwater wordt afgeremd, hoe groter de kans dat je er in de haven kan zwemmen. Wij deden het alvast elke dag.
Wakker liggen
Wenen ligt ondertussen vooral wakker van de groeiende hittestress. Dat ‘wakker liggen’ mag u gerust letterlijk nemen: tijdens ons verblijf daalde de temperatuur in het centrum er ‘s nachts dagenlang niet onder de 30 °C. De dagen in de Oostenrijkse hoofdstad voelden zo aan als een reis naar de toekomst. Tegenover dat stedelijke hitte-eilandeffect stelt Wenen een hele batterij aan maatregelen. De belangrijkste en tegelijk banaalste is véél meer bomen planten in de stad. Maar verderop leest u ook over micro-koelteoases, de stad als grote spons en over hoe we ook de wind kunnen inzetten als een grote ventilator.
© Bart Dewaele
| Op heel wat plekken kwamen er de voorbije jaren nieuwe – vaak kleine – groene zones bij, zoals hier vernieuwde het Marie Jansonpark in Sint-Gillis.
En Brussel? Beweren dat hier niets gebeurt zou niet fair zijn. Op heel wat plekken kwamen er de voorbije jaren nieuwe – vaak kleine – groene zones bij. Sommige daarvan, zoals het Marie Jansonpark in Sint-Gillis, dragen klimaataanpassing ook al hoog in het vaandel. Tegelijk moesten we vaststellen dat het allemaal nog traag gaat. Wie echt een koelere en wolkbreukbestendige stad wil realiseren, moet eigenlijk massaal in straatgroen investeren, dat liefst nog gevoed wordt met regenwater. Dat gebeurt vandaag maar sporadisch. En ook als het over koele binnenruimtes gaat – thuis of op openbare plekken staan we nog niet ver. Waarom? De Brusselse bestuurslasagne maakt het er alvast niet makkelijker op.
Laat dit nummer alvast een oproep zijn om een paar versnellingen hoger te schakelen, in het belang van alle gebruikers van de stad en van de kwetsbaarsten in het bijzonder.
Nog meer? Bekijk ook de tv-reportage op BRUZZ.be/klimaatstad en luister naar BRUZZ radio woensdag, donderdag en vrijdag om 12.10 uur
Klimaatbestendige stad
Hoe goed is Brussel bestand tegen de gevolgen van het veranderende klimaat? En wat kan je zelf doen? BRUZZ zoekt het uit.
Lees meer over: Brussel , Opinie , Klimaatbestendige stad , klimaatverandering , opwarming van de aarde , leefbaarheid , levenskwaliteit
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.