Jonas Wille: 'Oudergem verdient geen schoonheidsprijs'

BRUZZ wil weten hoe het is om in Oudergem te wonen. Wij belden aan bij Jonas Wille, oud-directeur van de kunstacademie van Overijse.

Zoals kunstenaar Jan Fabre zich een ‘krijger van de schoonheid’ voelt, is oud-directeur van de Academie van Beeldende Kunsten in Overijse Jonas Wille een ‘vertegenwoordiger voor kwaliteitsvolle kunst’. Wille woont al sinds de jaren zeventig in Oudergem, waar hij naartoe verhuisde vanwege de nabijheid van de groene longen van dit deel van de hoofdstad: het Woluwepark en het Zoniënwoud. Of hij daarnaast een speciale band met de gemeente heeft? Niet echt. “Ik zeg liever dat ik in Brussel woon. Nuttig aan Oudergem is dat je er zo gemakkelijk wegkomt." De bus, tram en metro zijn om de hoek en in een mum van tijd sta je op de luchthaven in Zaventem. En wat zou Wille dag in dag uit in Oudergem houden? Voor voorstellingen gaat hij naar het Kaaitheater of Théâtre 140, want het vaudevilletheater in het cultureel centrum trekt hem niet aan, en ook op het vlak van exposities gebeurt er nauwelijks iets van betekenis in zijn gemeente, oordeelt hij. De bakker op de hoek kan hem niet verleiden, want die is er niet. “Om een eetbaar brood te kopen moet ik met de wagen, of anders 45 minuten te voet.”

Dat terwijl de gemeente wel pronkstukken in huis heeft, zoals het historische Rood Klooster. “Het was ooit een schilderskolonie waar intellectuelen uit heel Europa kwamen. Rogier van der Weyden heeft er nog gewerkt en geleefd. Nu bieden ze er ook ateliers aan, maar die zijn klein en onvoldoende ingericht, en er komt nauwelijks licht binnen. Welke zichzelf respecterende kunstenaar kan daar wat mee?” De programmatie van het Kunstcentrum, waar grotendeels grafisch werk wordt tentoongesteld, noemt hij een gemiste kans. “Ik heb niets tegen het beeldverhaal, maar alwéér? Cultureel gezien gebeurt er wel heel veel in Oudergem. In het onlangs herbouwde Vlaams Gemeenschapscentrum kan je leren koken of dansen, knutselen of gezellig samenzijn. Dat is allemaal heel populair opgevat. Maar artistiek gezien is dat niet zo interessant."

Ook het viaduct verdient geen schoonheidsprijs. “Het is bepaald geen ontwerp van Calatrava (Spaanse architect van station Luik en Mons, red.). Maar het is functioneel. Onlangs zag ik er nog tientonners overheen rijden en dat is wettelijk geoorloofd. We moeten het praktisch bekijken. Het staat er nu eenmaal en de pendelaars hebben het nodig.” Eerst een goed alternatief, zoals het Gewestelijk Expresnet (GEN), daarna pas de discussie over het viaduct. Of het dan kan blijven staan, en een groene promenade kan worden zoals in Seoul? “Maar nee, het is lelijk.” Dat geldt volgens Wille ook voor het gemeentehuis, een ontwerp van architect Alfons Hoppenbrouwers dat zijn beste dagen gekend heeft, en voor het gemeenteplein. “Je kunt daar je broek naar beneden trekken, er is toch niemand die het ziet. Waarom verplaatsen ze de wekelijkse markt op de Vorstlaan niet naar daar? Die vindt nu plaats op onbetreedbare kasseien, dat is heel onpraktisch. Terwijl het gemeenteplein er doods bijligt. Er was daar ooit een Chinees restaurant, maar dat is noodgedwongen vertrokken. Ook het postkantoor is verhuisd, en bevindt zich nu op een veel minder centrale plek.”

Ondanks de scherpe woorden ziet Wille geen reden om ooit uit Oudergem zou vertrekken. Het leven is er goed. “Het is een nette en rustige woonplaats. Er zijn hier geen opstootjes of onveilige situaties, nauwelijks inbraken of vandalisme. En Oudergem heeft toch ook dat je ne sais quoi. Mijn zonen, die voor hun werk in Den Haag en New York wonen, en ook de kinderen van de buren willen het liefst hier een huis kopen. Dat kan toch niet alleen zijn vanwege hun ouders.”

Lees ook het gesprek met Satsuky Urbain, leerkracht aan de Japanse school en inwoonster van Oudergem.