Els Ampe: ‘Onze samenleving zweeft tussen democratie en particratie’

Voor de laatste saunabank komen we terecht bij de vrouw die bij de Brusselse gewestverkiezingen van 2014 de meeste stemmen van alle Nederlandstalige politica’s haalde: Els Ampe (Open Vld), schepen van Mobiliteit voor Brussel-Stad. Met een thermometer die boven de 100 graden Celsius uitstijgt, slaat de verschroeiende vochtlucht hard toe. Komt het in de buurt van de hel? Heeft ze zelf al het kwaad ontmoet?

“Voor mij bestaat dat niet. Ik zet het van me af. Ken het niet. Wil het niet kennen – ook als ik er wel moet naar kijken. Ik negeer het compleet. Het is het niet waard om over te tobben.”

Waarmee de teneur is gezet, en we voelen dat het noodlot geen vat heeft op de vrouw en de lokale politica.Nu al wordt Ampe getipt als de opvolger van minister Guy Vanhengel (Open Vld) in de regering van 2019. Loopt ze voor die ambitie warm? Ampe trekt haar blauwe handdoek wat strakker aan: “Behalve het feit dat Vanhengel zichzelf wel zal willen opvolgen, mag ik toch stellen dat ik bij de vorige verkiezingen als tweede populairste politicus uit de stembus kwam in Brussel. Iedereen die aan politiek doet, wil minister worden. Vorige keer ging dat nipt aan mij voorbij. Het toont wel iets aan: België is geen democratie. We hebben geen rechtstreeks verkozen burgemeesters of premier. We leven in iets dat zweeft tussen een particratie en democratie. Het is niet omdat je veel stemmen haalt, dat je partij je daar noodzakelijk voor beloont. Als politieker hou ik daar rekening mee.”

“Ik wil de samenleving meer democratisch maken, maar de realiteit is anders. Denk maar aan de mandatenaffaire, een niet zo makkelijke zaak. Ik vond het kort door de bocht van de partijvoorzitters om soi-disant uit de lucht te vallen over alle mandaten. Terwijl iedereen weet dat ze het goed wisten. Mandaten zijn een manier om mensen aan zich te binden en braaf te houden, of het nu is omdat die politicus veel of net weinig stemmen haalde. Het is veelal niet omdat iemand veel van elektriciteit afweet dat die het postje in de beheerraad van een elektriciteitsmaatschappij krijgt. Ooit stuurde ik in de meerderheid van het Brussels parlement een resolutie door over mandaten. In de stijl van: laten we beginnen met alle mandaten transparant te maken. Wel, er bleek geen enkele wil om dat te doen. Er was blijkbaar een crisis nodig om het bespreekbaar te maken.”

Zweet het eens uit, mevrouw Ampe. Troostprijzen zoals haar partijgenoot Jean-Luc Vanraes die boven op zijn OCMW-mandaat ook directeur van de GIMB mocht worden, zet haar dat onder stoom? Ampe: “Ja, absoluut. Maar als wij stellen dat politici het spiegelbeeld van de maatschappij moeten zijn, dan moeten we ook dat aanvaarden. Er zijn mensen – en dus ook politici – die geld belangrijker vinden dan wat dan ook. De burger moet dat beseffen. Het is de realiteit binnen onze samenleving. Al vind ik wel dat er een verschil moet zijn tussen enerzijds een troostprijsje en niet goed betaald worden en anderzijds aan politiek doen om dingen te veranderen, en daar goed voor betaald worden. En wat ik heel hypocriet vind, is dat de media en de partijvoorzitters die mandatenkwestie als iets nieuws op het bord gooien. Stop ermee. Het negatieve beeld dat alle politici alleen lucratieve postjes in de wacht willen slepen, is een brug te ver. Guy Vanhengel en Annemie Neyts, van wie ik zeker weet dat zij niet voor het geld aan politiek doen, zijn het bewijs dat het anders kan.”

Vrije keuze voor auto
We zetten de deur open voor wat drogere lucht. Ampe gaat er prat op om de auto zijn plaats in de stad te gunnen, geven we snel mee. “Ik deel die mening met de meerderheid van de Brusselaars. Als ik overleg met de bewoners van een straat, dan gaan eerst enkele heethoofden tekeer over parkeerplaatsen die dringend weg moeten. Als ik laat stemmen, dan wil tachtig procent die parkeerplaatsen behouden. De kleine minderheid is overal het luidruchtigst. Zelfs de media laten zich er te snel door meeslepen, en niet door de wensen van de meerderheid. Ik baseer me alleen op wat gedragen wordt. Bij de voetgangerszone in het centrum bleek wel een meerderheid pro te zijn. Of dat dan tegenstrijdig is op het vlak van beleid? Neen. Ik vraag per dossier de mening van de burger, en die kan verschillen.”

Hoe liberaal is het om te zeggen dat de automobilist de vrijheid van de andere weggebruikers beknot? “De ingenieur in mij wil het plaatje perfect doen kloppen. Dat is iets dat me weleens parten speelt. De infrastructuur moet voor iedereen verbeterd worden: voor fietsers, voetgangers én auto’s. Neem nu de brede Franklin Rooseveltlaan. Daar passen perfect een voetpad, een breed fietspad, een parkeerstrook en twee rijstroken. Door de middenberm te verminderen kan hetzelfde aan de andere kant. Er kan zelfs nog een tram bij. En toch weigert minister Pascal Smet (SP.A) om dat te organiseren, omdat het niet zijn eerste filosofie is om fietspaden aan te leggen, maar wel om rijbanen te versmallen. Hij zal het fietspad zo breed maken, dat de discussie op scherp wordt gesteld. Terwijl ik zeg: laten we goed doen voor iedereen. Laat de burgers in godsnaam kiezen. Sowieso wordt de auto elektrisch en autonoom, dus de vervuiling zal verdwijnen. Dit is liberaal: de overheid voorziet in infrastructuur en de mensen maken hun vrije keuze. Trouwens de modal shift (ander vervoer gaan gebruiken, red.) is er alleen omdat het aantal mensen dat niet langer een auto kan kopen, aangroeit. Die arme mensen kunnen niet eens kiezen welk vervoermiddel ze het liefst zouden hebben.”

Welke dingen waar ze geen vat op heeft, doen haar stomen? “Dictaten die geen rekening houden met de ander. Mensen vijftien jaar pesten en ontmoedigen, terwijl het duidelijk is dat Groen de metro alleen obstinaat blijft afwijzen omdat die onder de grond loopt en bijgevolg geen auto’s afblokt. De overheid moet pragmatischer nadenken over hoe mensen op het openbaar vervoer zullen overstappen. En weten dat de metro zeventien keer meer volk kan vervoeren dan de bus. We beseffen te weinig dat in tien van de negentien gemeenten nog geen metro rijdt. Er is een soort van ontkenning van tijdsverlies bij velen. Niet de afstand moet in de stad uitgetekend worden, wel de tijd die je nodig hebt om per fiets, per auto en met het openbaar vervoer van A naar B te geraken. Dan zal je zien dat sommige plaatsen die ogenschijnlijk dichtbij zijn, enorm veel tijdsoverbrugging vragen.”
Als ik iemand bij haar zou moeten zetten van wie ze het zweet liever niet ruikt, wie zou dat dan zijn? Ampe (gelaten en uitgezweet): “Ik zou het niet weten. Ik herken in iedereen iets positiefs dat ik graag zie. Zelfs in onze burgemeester.”

De hele reeks nalezen?
www.bruzz.be/sauna