Pink Martini: volks vertier en muzikale hoogstandjes

Pink Martini trekt volle zalen in de VS, Canada, Frankrijk en Japan met een slimme cocktail van stijlen en culturen in maar liefst 15 talen. Strak in het pak en rigoureus op sleeptouw genomen door orkestleider Thomas Lauderdale switchen de muzikanten probleemloos van bossanova naar Turkse volksliedjes. Wij gingen kijken in Parijs.

De 2.800 zitjes van de Grand Rex zijn twee dagen op rij uitverkocht. De Fransen smullen van de extraverte muziekmozaïek die het ensemble uit Portland, Oregon uit de losse pols schudt. Ze appreciëren het showgehalte van de muzikanten, die het publiek verwennen met aanstekelijke ritmes en goed in het gehoor liggende deuntjes, clever gekozen uit het westerse én exotische erfgoed van klassiek, jazz en pop.

Hun jarenlange podiumervaring heeft hen geleerd dat sporadisch behaagziek zijn meer voordelen heeft dan kunst om de kunst. Achtereenvolgens porren ze Japanse en Turkse concertgangers aan om hen te vervoegen op het grote podium voor een traditional, die iederéén binnen hun cultuur kent. De gasten voelen zich vereerd, terwijl de rest van het publiek zich kostelijk amuseert. Het schouwspel van een vlotte Turk die enthousiast kontcontact zoekt met de zwoel kijkende zangeres China Forbes is inderdaad hilarisch. Dat de rest dit liedje niet kent, maakt niet uit. Het volgende misschien wel!

Het art-decopaleis in het hart van het Parijse theaterdistrict is trouwens een alleraardigste locatie voor zoveel behaagzucht. Tussen de sculpturen van Griekse goden en onder de nepsterrenhemel is de staande ovatie achteraf sowieso oprecht. Dat zien we aan de vele blije gezichten. Wij dachten er ondertussen iets meer van gesnapt te hebben, maar na liedjes in een handvol talen en een muzikale wereldreis langs bossa novastranden en café chantants hebben we het nog steeds niet door. "Trek het je niet aan," zegt Bryan Lavern Davis, die zonet de conga's, de pauken en het andere slagwerk bediende. "Ook voor mij is het na al die jaren nog steeds een mysterie. Een mysterie én een genot. Waarom wij precies doorgebroken zijn, zodat ik hier nu bijna een dikke twintig jaar na de oprichting van de band met jou over dat succes kan zitten praten is ook mij een raadsel."

Of toch niet helemaal. De band die intussen wereldwijd ruim 2,5 miljoen albums verkocht en de voorbije twee decennia podia deelde met onder andere Jimmy Scott, Rufus Wainwright, Henri Salvador, Georges Moustaki en de cast van Sesamstraat (maar in Vlaanderen amper voet aan de grond kreeg) is professioneel en gedisciplineerd. Terwijl wij napraten is het voor de andere bandleden nog steeds werken geblazen: signeren dit keer, én op de foto met de fans. Davis heeft een excuus en zet zich met een wijntje naast ons. Opvallend: geen cocktails voor de bandleden, alleen Stella, Heineken, wijn en frisdranken. "We komen net van Nashville, waar we voor een uitverkochte tent speelden, en straks spelen we drie dagen na elkaar in The Hollywood Bowl in Los Angeles. Ik raak er niet wijs uit, maar het fascineert wel. We kunnen het ons niet veroorloven ons te laten gaan."

Avondvullende fun
Maar naast het professionalisme van een team muzikanten en een zangeres met een jarenlange staat van dienst is het toch vooral de pianist en orkestleider die de aandacht trekt, zo benadrukt ook Davis. "Enkele weken nadat hij Pink Martini had opgericht, belde hij me met de vraag of ik in zijn band wilde spelen. Toen kende ik hem nog niet, maar nu kan ik met stelligheid zeggen dat het een van de slimste mensen die ik ooit ontmoette. Het had niet alleen het malle plan opgevat om een avondvullend muzikaal programma met een hoog fun-gehalte te koppelen aan kwaliteit, hij voerde het ook uit. Dat betekent dat hij de branie had om eerst de geknipte muzikanten rond hem te verzamelen en ze vervolgens ook het repertoire te laten spelen dat bij het grote publiek aanslaat, en dat zonder op hun ego te trappen."

"Thomas zuigt de invloeden van alle muzikanten op," legt Davis uit. "Iedereen heeft input, maar hij beslist. Hij is de leider. Maar we kunnen allemaal spelen. Onze andere percussionist, Timothy [Nishimoto], tovert als geen ander funk, swing en jazz uit zijn hoed. Bassist Phil [Baker] toerde negen jaar met Diana Ross, en kan werkelijk alles aan, net als gitarist Dan [Faehnle]. Ik ben als halve trouwboek van een Braziliaanse en met mijn voorliefde voor de samba dan weer thuis in exotische, Latijns-Amerikaanse ritmes. Maar als Thomas voorstelt een flamenconummer te doen, dan zijn we allemaal tegelijk vertrokken."

De koopmansgeest van de orkestmeester
In Parijs bracht Pink Martini enkele nummers met de Japanse gastzangeres Saori Yuki, waarmee ze onlangs ook het album 1969 opnamen. De 'Barbra Streisand van Japan' zal er in Bozar niet bij zijn, maar Lauderdale's keuze om precies met haar in zee te gaan, illustreert perfect de filosofie van Pink Martini. Door samen te werken met een van de meest gevierde Japanse artiesten verzekert hij er zich van een afzetmarkt en van een publiek dat blij is dat haar muzikale erfgoed naar waarde wordt geschat, en als gevolg daarvan ook wat opener zal staan voor de muziekjes die het ensemble meebrengt uit andere continenten.

"De hele maand oktober speelden we in Japan, en binnenkort staan we twee nachten op het Tokyo Jazz Festival," bevestigt Davis onmiddellijk de knappe koopmansgeest van zijn orkestmeester. "Maar tegelijk zorgen we er steeds voor dat mensen die niet vertrouwd zijn met een bepaald repertoire er toch iets in herkennen. In Brussel zal Saori er niet bij zijn, maar door bv. een bekend bossa nova-ritme in haar nummers te verwerken zullen ze toch effect hebben. Dat is voor mij het ware genot van deze band: het ene moment spelen we een cha-cha, het volgende een swingdeunt of een Japanse ballade. Ik hoef me nooit te vervelen."

Stem verloren, zangeres gewonnen
Een rechtstreeks gevolg van die genereuze waaier aan stijlen is dat zangeres China Forbes - een voormalig studiegenote van Lauderdale aan Harvard en de eerste muzikante die hij in 1994 aansprak toen hij een 'klein orkesten' wilde oprichten - ondertussen zingt in vijftien talen. De flexibiliteit van het orkest werd dan ook duchtig op de proef gesteld toen ze in 2011 haar stem verloor en enkele operaties aan de stembanden moest ondergaan. Maar Pink Martini zette de tegenslag om in hun voordeel. "Ja, tegenwoordig wisselen onze zangeressen gewoon af," lacht Davis. "Forbes doet de Europese tournee, 'invalster' Storm Lange de Amerikaanse, en het zijn intussen goede vriendinnen."

"Sympathique", de hit waarmee Pink Martini de francofone wereld inpakte, is met zijn besmettelijke, vrolijke credo 'Je ne veux pas travailler' nog steeds een succesnummer op betogingen van stakende Fransen, maar op Pink Martini zelf heeft de slagzin alvast weinig impact. "Maar het nummer is wel ons entreekaartje geworden in Europa. Daar hebben we, toegegeven, wat geluk gehad met de timing. Dat de mensen dachten dat we Franstalig waren, namen we er met plezier bij: ze bleven toch naar onze concerten komen."

Het orkestje dat zich tot doel had gesteld de kwaliteit van vervelende pauzemuziek op te krikken heeft intussen twee nieuwe albums in de pijplijn zitten, een gewone studioplaat ("met onder meer een Roemeens, een Turks, een Japans en Bollywood-Batucada-achtige track!") en een samenwerkingsproject met The Von Trapp Family - jawel, de achterkleinkinderen van Maria en Georg.

20.00, €25/35/40/45