Revue ravage: Met man en macht (en Tom Lanoye)

Josse De Pauw en Peter Vermeersch reanimeren samen met Tom Lanoye een oude muzikale theatervorm om de ondergang van een oude krokodil te ensceneren. Maar Revue ravage staat voor een variété van vernielingen.

Acteur en regisseur Josse De Pauw en muzikant en componist Peter Vermeersch behoren zelf ook tot de oudere generatie in hun vakgebieden. Meer dan dertig jaar al maken ze – naast hun andere werk – samen muziektheater. Tussen Echafaudages van De Pauws eerste gezelschap Radeis uit 1981, en Revue ravage nu, zaten ook nog Usurpation, Ward Comblez, Weg, Larf, Heliogabal en Boot & berg.

De Pauw herinnert zich nog de kennismaking, na een voorstelling van Radeis in het Shaffy-theater in Amsterdam, deel van een protestprogramma tegen de komst van het Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, waar veel Vlaamse artiesten het nut niet van inzagen: "Beneden in het café speelde toen een Belgische band. Het bleek Union, de eerste groep van Peter. Ik ben blijven hangen en heb diezelfde avond al aan Peter gevraagd of hij iets voor ons wilde schrijven. In zijn muziek zit een vrolijke spot verscholen waardoor hij dicht bij het theater komt. Hij ziet ook de schoonheid van een fout in, waardoor mensen die met hem werken durven te ontdekken dat ze een eigen swing hebben, dat ze ook meekunnen zonder dat ze noten kunnen lezen, en dat muziek kan raken op een manier die zich niet laat uitleggen."

In Revue ravage geeft De Pauw gestalte aan de oudere socialistische politicus Joris Van Gils, die zich vastklampt aan de macht, al dan niet ten dienste of ten koste van zijn partij, maar zeker ten koste van de jongere generatie, in casu zijn zoon, én van zijn privéleven, in casu zijn vrouw. Naast Els Dottermans, An Miller, Nico Sturm, Eurudike De Beul, Willy Thomas en Frank Focketyn maakt ook Vermeersch' Flat Earth Society integraal deel uit van de cast, de actie en het hele opzet. "Wij zijn een orkest van vijftien muzikanten onder wie ook een drummer, bassist, gitarist en pianist," zegt Vermeersch. "Je kunt dat een veredelde fanfare noemen, ik noem het een scheve bigband. Als we het repertoire van Count Basie zouden spelen, zou iedereen in een deuk liggen omdat het niet in onze aard ligt om ons geluid op die manier te blenden. Maar Duke Ellington zouden we wel aankunnen omdat je daarin ook de persoonlijkheden van de individuele muzikanten kunt horen. Voor deze voorstelling zitten we dicht bij variété, net als de revue een verloren gegaan en verwaarloosd genre, waarin diversiteit een kwaliteit is."

We hebben ons laten vertellen dat er ook covers en grapjes met tv-tunes en ringtones in het stuk verwerkt zitten.
Peter Vermeersch: Voor mij zijn dat geen grapjes. (Grijnst) Er zijn twee covers, voor de rest zijn het allemaal nieuwe composities. Ze lijken makkelijk in elkaar te zitten, maar om dat effect te bereiken, heeft iedereen hard moeten werken. Ook covers zijn niet eenvoudig. Het volstaat niet om de akkoorden en de melodie over te nemen, je moet achterhalen welke details het nummer precies aantrekkelijk maken en vooral die meenemen. Zowel bij het beheersen van genres als van covers komen metier en liefde kijken die met het variété wat verloren zijn gegaan.

Hebben jullie nog herinneringen aan de oude revues?
Josse De Pauw: Ik herinner me er als kind nog wel een paar gezien te hebben. Vaak niet professioneel, met stukken die uit de toren zakken en weer opgaan, sketches, een goochelaar of een petomaan en het orkest. Die sfeer zoeken we op, er zal veel gedoe zijn, maar er is ook een verhaal met personages dat zich afwikkelt in de verschillende scènes. De bigband kan daarbij evengoed de gedachte oproepen aan de fanfare van de socialistische partij als aan een bataljon ambtenaren, of kiezers die op wat dienstbetoon azen.

Klinkt alsof jullie de politiek gaan neerzetten als een circus.
De Pauw: Dat is ook zo. Maar zonder bij die vergelijking te blijven hangen. De laatste jaren is er toch vaak, en niet alleen door mij, gezegd dat als politiek theater was, het de volgende keer geen subsidies meer zou krijgen. Soms is het te zot voor woorden.
Tom is beginnen te schrijven op basis van zijn politieke engagement, maar hij heeft zich vooral geamuseerd. Het is geen tekst zoals hij er voor Guy Cassiers een zou schrijven. Het was de bedoeling dat hij ons uit zijn trommel met inzichten, betekenisvolle politieke anekdotes en inside-information materiaal zou aanleveren dat we konden verbouwen. Uiteindelijk heeft hij er toch een dwingend verloop in gestoken, dat ik zeer oké vind.
Vermeersch: We ensceneren het 'politieke theater', maar dan met betere acteurs. En rechttoe rechtaan, zonder te veel psychologie. Er komt een visie uit naar boven, maar er mag gelachen worden.

Intelligent muziektheater met een socialistische preoccupatie. Voortgaand op die brechtiaanse elementen wordt dit niet zozeer een afrekening met de socialistische partij, maar mogen anderen zich ook in vraag stellen.
De Pauw: Absoluut. Het gaat over ons allemaal. Krampachtig vasthouden aan de macht is geen privilege van de politiek. Dat kan ook over het theatergild gaan. De jonge garde die moet knokken om aan bod te kunnen komen, het magouille (gekonkel), de maîtresses, het gezinsleven dat eronder lijdt: het is voor velen herkenbaar.
We zijn ook op geen enkel moment bezig geweest met het typeren van specifieke politici. Je kunt in Joris Van Gistel tal van socialisten zien, maar evengoed een liberaal als vader De Croo. Het is ook geen stuk met oplossingen of nieuwe marsrichtingen. Het ijdele en het ridicule: vooral dat zal herkend worden door het publiek.

Heb je verder nog affiniteiten met Van Gils?
De Pauw: Wat Tom geschreven heeft over die huisbezoeken, vind ik van het schoonste. Dat gaat over de confrontatie van de politicus met de kiezer in diens salon: de loopgraven van de stiel, waar misschien niet de verkiezingen maar toch het respect gewonnen worden. Waar Van Gils het heeft over de ambitie om de wereld te veranderen met het mandaat van de burgers, denk ik dat ik de politicus begrijp.

Revue Ravage. Dood van een politicus

data: 21, 25 > 28/3

waar: KVS_BOL, Brussel-Stad

---------------------

data: 21 > 25/4

waar: Théâtre National, Brussel-Stad