De goede voornemens van de Brusselse Haven

2008 moet een scharnierjaar worden voor de Brusselse Haven, met een nieuw beheersplan en meer aandacht voor duurzame ontwikkeling, veiligheid en modernisering. En zelfs een uitbreiding, als het Gewest een beetje meewerkt. Dat kondigden havenvoorzitster Laurence Bovy en directeur Charles Huygens zopas aan.

Het blijft nog even wachten op het nieuwe beheersplan voor 2008. Het vorige vijfjarenplan is eind december officieel ten einde gelopen, maar zal gemakshalve nog een drietal maanden van kracht blijven. Toch heeft de Haven de krijtlijnen van haar projecten voor dit jaar al uitgestippeld. Hierin staan vier pijlers centraal. Ten eerste de notie goed bestuur, die weliswaar wat uitgehold dreigt te geraken in deze tumultueuze politieke tijden, maar toch gaat de Haven er prat op het begrotingstekort van 200 miljoen oude franken in 1993 inmiddels te hebben omgebogen tot een jaarlijks overschot dat telkens opnieuw geïnvesteerd wordt. Voorzitster Laurence Bovy is bovendien trots op het feit dat er zich sinds de oprichting van de Havenvennootschap in 1993 nog geen enkel so­ciaal conflict heeft voorgedaan: volgens haar een bewijs dat de Haven een goed sociaal beleid voert.

Toch wil de Haven niet blijven stilstaan. Voor dit jaar staan er heel wat nieuwe projecten op de agenda. Zo zal de Brusselse Haven eind dit jaar als tweede Belgische haven (na Antwerpen) beschikken over een wifi-dekking over het hele terrein. Een operatie die vier- à vijfhonderdduizend euro zal kosten, en die niet alleen voor een betere dienstverlening voor de schippers zal zorgen, maar ook voor een efficiëntere beveiliging. In noodgevallen hangt de communicatie dan niet meer af van een gsm-netwerk, en in het kader van een Europees proefproject zal de positie van de boten in de Haven binnenkort te volgen zijn op een cartografisch systeem.

Renovatie
Er staan ook verschillende werkzaamheden op het programma in 2008: zo zullen dit jaar drie bruggen over het Kanaal worden gerenoveerd. De Budabrug, de Godshuizenbrug en de Redersbrug worden tijdens het werk ingepakt, zodat de arbeiders overal bij kunnen en er geen loodhoudende verfschilfers in het water vallen.

Hoe de bruggen eruit komen te zien, wordt grotendeels door de havenarchitect bepaald, maar nu al staat vast dat de drie bruggen dezelfde kleur krijgen. Ook de sluizen in Molenbeek en Anderlecht worden helemaal vernieuwd, en het aantal bewakingscamera's zal drastisch worden uitgebreid, over het hele haventerrein.

Er komt een branddetectiesysteem en een omheining rond het hele domein. Het team van stewards, die nu overdag per fiets een oogje in het zeil houden, zal verder worden uitgebreid zodat er ook 's nachts bewaking komt. In een nieuw dispatchingcentrum zullen de camerabeelden gecontroleerd worden. En er wordt een zeeluitenant aangeworven als back-up voor de kapitein, die nu 24 uur op 24 paraat moet staan in geval van problemen.

Duurzaam
De Haven wil ook meer aandacht besteden aan het duurzame aspect van haar activiteiten. Nu al spaart het vrachtverkeer over de Brusselse waterweg jaarlijks zowat 385.000 vrachtwagens op de weg uit - dat zijn er meer dan duizend per dag -, maar dit jaar zal ook in het bedrijf een energiebalans worden opgemaakt om te zien waar het beter kan. Bij de toewijzing van nieuwe concessies wordt overigens al sinds vorig jaar rekening gehouden met criteria als het gebruik van alternatieve energie en milieuvriendelijkheid. Dat leidde ook tot het - omstreden - dossier van het biobrandstoffenbedrijf dat zich langs het kanaal wil vestigen. Dat dossier kreeg geen rood licht van de Stad Brussel; die wil eerst een milieueffectenstudie laten uitvoeren alvorens de knoop door te hakken. Maar de havenvoorzitster ligt er niet wakker van: er zijn genoeg kandidaten om te investeren op die plaats, als het biobrandstoffenbedrijf er niet zou komen.

Uitbreiding
Een grote bekommernis van de Haven is het nijpende plaatsgebrek. Al jaren wordt er hardop gedroomd van een uitbreiding, maar dat is niet zo eenvoudig in het drukke stadsweefsel.
Een oplossing was het saneren van vervuilde en dus onbruikbare gronden, zoals de voormalige Carcoke-site. De sanering hiervan begint nog deze maand, en in februari wordt er al een weg aangelegd. De Haven hoopt eind dit jaar met het voorbereidende werk te beginnen, zodat er tegen eind 2009 al een eerste stuk opslagruimte van 24.000 vierkante meter vrijkomt voor het geplande distributiecentrum van de Antwerpse Katoen Natie. Dit mag niet worden verward met dat ándere logistieke centrum Bilc, waarvoor de Haven op dit eigenste moment een vergunningsaanvraag indient.
Critici zijn bang dat de overslagplaats een enorme toevloed aan vrachtverkeer met zich meebrengt, maar Bovy ontkent dit en zegt dat het vrachtverkeer dat anders langs alle kanten de stad binnenrijdt, voortaan in een rechte lijn van de Ring naar het Bilc zou rijden, waardoor de stad net ontlast zou worden.

De laatste kans op uitbreiding ligt in het terrein van Schaarbeek-Vorming, dat ook in de omloop is als kandidaat voor het nieuwe voetbalstadion. Bij zijn recente bezoek aan de Haven zou minister-president Charles Picqué (PS) al positieve signalen gegeven hebben die de Haven doen dromen van een stukje nieuw terrein.

Recreatie
Het is niet eenvoudig om een evenwicht te zoeken tussen de economische functie van de Haven en de recreatieve functie van het Brusselse kanaal. De Haven kreeg onlangs veel tegenwind van de passagierscheepvaart, omdat die geen gebruik meer zou kunnen maken van de (tijdelijk) ter beschikking gestelde aanlegkade omdat er een bedrijf zou investeren.
De Haven zoekt momenteel een alternatief om een echte passagiersterminal te bouwen: een opdracht voor de havenarchitect en een projectcoör­dinator. Bovy benadrukt wel dat de eerste functie van de Haven van economische aard is - het is geen plezier- maar een zeehaven en er werken tenslotte zesduizend mensen.

Enkele andere gebruikers zullen alvast gelukkiger zijn: zo zal ook de plezierhaven gebruik kunnen maken van het wifi-netwerk en zal een speciale beschermingsmuur niet alleen vuil en modder, maar ook de sterke golfslag van voorbijvarende schepen tegenhouden. Tegen de zomer komt er in het Becodok een cinemaboot, die eind dit jaar operatief moet zijn.
Of ook het omstreden openluchtzwembad er dit jaar komt, weet nog niemand. In afwachting heeft de Haven de concessies van de drie bedrijven die hiervoor zouden moeten wijken, toch nog met een jaar verlengd.

Havenhuis
De Haven blikt ook al wat verder vooruit: zo zou er tegen 2012 op de hoek van het Vergotedok naast de Redersbrug een Havenhuis komen. Dat zou dienst doen als vitrine voor het grote publiek, maar ook de link moeten leggen tussen de buurtbewoners en de Haven. De lokalen zouden ook gebruikt kunnen worden door plaatselijke verenigingen voor activiteiten en tentoonstellingen, en er zou ook een restaurant komen.