Lenteschoonmaak: Natuurboomgaard in het Laarbeekbos krijgt opfrisbeurt

Het begin van de lente vormt een goed moment voor een grote schoonmaak, niet alleen in huis, maar ook in bepaalde natuurgebieden, zoals het Laarbeekbos in Jette.

Een goede tien jaar geleden werd een terrein van de VUB in het Jetse Laarbeekbos, naast de huidige zelfplukboerderij CourJette, omgevormd tot een natuurboomgaard. Er staan een twintigtal fruitbomen (appels en peren), maar het voornaamste doel is niet de productie van fruit, wel de biodiversiteit bevorderen. Daarom werd gekozen voor robuuste hoogstambomen, die ouder worden en dieren meer holtes bieden.
Vóór de aanplant van de boomgaard was de plek een populaire sluikstortplaats en ook vandaag blijft vuilnis een hardnekkig probleem, zegt Annelies Haesevoets van Natuurpunt Brussel, dat het gebied beheert samen met Leefmilieu Brussel. “Afval na een picknick, flessen wijn, papier: alles opruimen wordt helaas een belangrijk deel van de lenteschoonmaak.”
Het hoofddoel van de vrijwilligersactie is echter om de zone een broodnodige maaibeurt geven. “Een nabijgelegen stuk land was lang een stevig bemeste traditionele akker, en bij regenweer stroomde de bemeste aarde in de boomgaard,” zegt Haesevoets, in het dagelijkse leven met haar Atelier Aha actief als tuinarchitect. “Zo werd de site een ruigte met vooral brandnetels en bramen. Die dominantie werd doorbroken, maar nu staat het vol gras. Om te zorgen dat niet alles overwoekert, en het ruigtekruid niet overal terugkomt, maaien we selectief.” Zo krijgen bloemsoorten, zoals koekoeksbloemen en rode ogentroost, de nodige ruimte.

Naast de biodiversiteit moet de lenteschoonmaak ook de gezondheid van de fruitbomen vrijwaren. “De vrijwilligers maken de boomspiegel vrij, want anders vormen de andere planten er te zware concurrentie, en verzwakken de bomen en worden ze ziek.”
Dat maaien gebeurt niet met een vervuilende bosmaaier, maar (vooral) met een traditionele zeis. Dat is milieuvriendelijker en een stille techniek, die dieren niet afschrikt. Op de site zijn in de loop der jaren onder meer reeën, vossen, egels, steenmarters en dwergvleermuizen gespot.
Zo’n lenteschoonmaak in de natuur blijkt echter geen gangbare praktijk, stelt Mathias Engelbeen, bioloog bij Leef­milieu Brussel. “In de lente begint alles te groeien en planten veel diersoorten zich voort, het is een periode waarin rust erg op prijs wordt gesteld en waarin de natuurbeheerder in veel gevallen de luierik mag uithangen,” legt hij uit.
De optimale situatie voor de ontluikende lente creëren beheerders eerder op het einde van de herfst, of al in de winter. “Door bijvoorbeeld de vegetatie in een bloemenrijk grasland kort te houden tegen de lente, zodat alle planten van hetzelfde lentelicht kunnen genieten om te groeien.”
Maar er zijn dus uitzonderingen, toont de activiteit in Jette. “In sommige gebieden, zoals in een hoogstamboomgaard, is het inderdaad nuttig om in de vroege lente optimale groeicondities te creëren voor wat je voor ogen hebt.”

Alle info over deze actie van Natuurpunt Brussel op 27 april is te vinden op de site van natuurpunt.be/agenda