Hoe saaier hoe beter: heeft de monarchie nog een toekomst?

'Een koningshuis staat haaks op het moderne denken. En toch: koning Filip lijkt populairder dan ooit.' Dat schrijft BRUZZ-redacteur Maarten Goethals in een nieuw edito, naar aanleiding van een YouTube-filmpje dat het koningshuis vorige week online zette, en waarin het 38 vragen van onderdanen beantwoordde.

"De waardigheid van de koning hangt niet af van de kroon die hij draagt, maar van wie hij effectief is.”

In een veertig minuten durend filmpje vorige week op YouTube gezet, waarin hij achtendertig vragen van vooral jonge onderdanen beantwoordt, vat koning Filip de essentie van zijn ambt samen: alles staat of valt met de mens achter het instituut. Als de drager van dat uitzonderlijke mandaat niet inspireert, dan vermag een monarchie maar weinig, hoeveel goud en glinster de wanden van het paleis in Brussel ook versieren.

Het Belgische koningshuis lijkt voorlopig stand te houden. Aan beide kanten van de taalgrens liggen de waarderingscijfers hoog. In de pers verschijnen nauwelijks ophefmakende details over intriges aan het hof. En zelfs de N-VA, niet bepaald royalistisch van inborst, vond in koning Filip een loyale partner in het tot stand komen van de Arizona-­regering. Het niet aan zet brengen van MR-voorzitter en zelfverklaarde belgicist Georges-Louis Bouchez tijdens de maandenlange onderhandelingen werd door waarnemers dan ook gezien als een manoeuvre om formateur Bart De Wever alle kansen te geven.

Nochtans, alles vandaag pleit tegen het concept en het idee van een monarchie. Het staat haaks op het moderne rationaliteitsdenken dat idolatrie en mystiek als kinderachtig afdoet; met een kostprijs van ongeveer 40 miljoen euro per jaar legt het iedere budgettaire orthodoxie vlotjes naast zich neer; en mensen verplichten taken uit te voeren die ze niet willen, maar moeten doen door zoiets arbitrairs als geboorte en herkomst, heet nog altijd slavernij. Zelfs een prachtig versierde kooi vervangt de vrijheid van het spontane leven niet.

En toch. Koning Filip, maar bijvoorbeeld ook zijn collega in Nederland, Willem-Alexander, vond aansluiting met de eenentwintigste eeuw. De Belgische vorst zette in op communicatie met als jongste voorbeeld #VraagHetAanDeKoning, hij profileerde zich op onderwerpen die velen bezighouden en niemand echt kwaad kunnen maken (mentaal welzijn, de opwarming van de aarde, de toekomst van de jeugd), en van zijn zwakte maakte hij en cours de route zijn handelskenmerk: zijn onhandigheid en stugheid. In een tijd waarin authenticiteit hoog aangeschreven staat en als maatschappelijke valuta dient, toont koning Filip, mede door de omgang met zijn kinderen, een groot knuffelgehalte. Er straalt ook geen gevaar van af. Geen verbetenheid. Geen doctrinaire gloed meer: “Ik heb een missie,” zei hij eens dreigend tegen journalisten over zijn lotsbestemming, waarna de scepsis groeide over de jonge prins. Dat ebde weg, na bijna twaalf jaar honkvast op de troon te zitten.

Misschien ligt daarin het beproefde recept voor succes. In een wereld die in een sneltempo verandert (en niet altijd ten goede), in een wereld die gedomineerd lijkt te worden door een handvol mensen (alfamannetjes zonder consideratie voor de zwakkere), in een wereld die langzaam alle zekerheden verliest (bijvoorbeeld door de opkomst van artificiële intelligentie), is een koningschap dat de tand des tijds overleeft, voor velen een dankbaar alternatief op het wereldtoneel van iconen en internationale figuren.

En zeker de Belgische monarchie is zowat alles wat deze tijd niet is: braaf, bedeesd en zo heerlijk saai.