De vijf om te zien op Brussels Art Film Festival

Het Brussels Art Film Festival (BAFF) is niet het bekendste filmfestival dat deze stad rijk is. Maar het staat wel als een huis en presenteert elk jaar opnieuw tal van interessante films over kunst en kunstenaars die je bijna nergens anders ziet. Dat moet eens in de verf gezet. Met vijf tips, bijvoorbeeld.

Volg de bezoeker, niet de gids

Over het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren is al veel gezegd en geschreven, en het ziet er niet naar uit dat daar snel verandering in zal komen. Eind 2018 heropende het na vijf jaar fysieke én existentiële renovatiewerken als AfricaMuseum. De hoop dat het haar verleden als koloniaal propaganda-instituut volledig had afgeschud, bleek ijdel en naïef. Met de sobere documentaire 'Sauf le passé' levert Sanaz Azari een pertinente bijdrage tot het nog niet beslechte debat. De in Iran geboren Brusselse kiest niet voor een scherpe stellingname of brave uiteenzetting van de verschillende visies op wat het AfricaMuseum moet zijn, tonen, doen en vertellen. Ze filmt ook niet de experts, maar richt de camera op de bezoekers. Hoe kijken zij naar het vernieuwde museum en de discussie over dekolonisatie? In stilte of met luide stem. Uiteraard zijn de verschillen énorm. Eén ding lijkt zeker: een bladzijde willen omslaan is niet hetzelfde als ze kunnen omslaan. De worsteling met het koloniale verleden is geen verleden tijd.

Sauf le passé 14/11, Cinematek

Peter Hujar praat

De voorbije jaren nam de bewondering voor het werk van de Amerikaanse fotograaf Peter Hujar (1934-1987) enorm toe. Hij deed in het op artistiek gebied legendarische New York van de jaren 1960 en 1970 niet onder voor een Diane Arbus, Robert Mapplethorpe of Nan Goldin, maar belandde om verschillende redenen in de vergetelheid. Zelfsabotage is er een van, de aidsepidemie niet overleven hielp evenmin. De Britse acteur Ben Whishaw – de stem van Beertje Paddington en wapenmeester van James Bond – portretteert de artiest met veel finesse in 'Peter Hujar’s day'. De wat ondergewaardeerde Amerikaanse regisseur Ira Sachs ('Love is strange', 'Passages') kwam op het lumineuze idee om een gepubliceerd vraaggesprek te verfilmen tussen Linda Rosenkrantz (Rebecca Hall) en Peter Hujar. Hun idee was ooit om een willekeurige dag uit Hujars leven, 18 december 1974, zo gedetailleerd mogelijk te reconstrueren. Raar maar waar én zowaar geslaagd: een praatfilm die een fotograaf portretteert.

Peter Hujar’s day 14 & 16/11, Bozar

Het mysterie Meredith Monk

Björk, David Byrne en Philip Glass zijn maar een paar van de grote namen die in 'Monk' in pieces hun bewondering voor Meredith Monk verwoorden. Met radicale stemexperimenten en composities laat het eigenzinnige boegbeeld van de New Yorkse avant-garde al decennialang performance en zangkunst in elkaar overvloeien. Door scherpe en/of ridicule kritiek heeft ze zich nooit laten afremmen. 'Monk' is niet voor één gat te vangen, en dat probeert de ontroerende, verhelderende documentaire dan ook niet. Een mozaïek van archiefbeelden en interviews moet een idee geven van waar ze voor staat. Ze spreekt zelf verrassend helder en introspectief over haar kunst en gaat de vraag over wat er van haar kunst overblijft als ze er zelf niet meer is niet uit de weg. Zonder Meredith Monk lijkt geen Meredith Monk mogelijk.

Monk in pieces 15 & 16/11, Bozar

Ecce Sidi Larbi Cherkaoui

Een baron choreografeerde de dansscènes in Les Baronnes, een komedie van Nabil Ben Yadir en zijn moeder over vier oma’s uit Molenbeek die Hamlet willen opvoeren. Eigenlijk had hij daar geen tijd voor. Sidi Larbi Cherkaoui is artistiek directeur van het Ballet du Grand Théâtre de Genève, leidde zeven seizoenen lang het balletgezelschap van Opera Ballet Vlaanderen en choreografeert muziekvideo’s en concerten van wereldsterren als Beyoncé, Madonna of Lady Gaga. Het kan niet verbazen dat Romain Giraud, die hem twee jaar lang volgde voor een portret van de mens achter de druk gesolliciteerde grootmeester, uitkwam bij de titel: 'Inclassable – Don’t put me in a box'. “Ik ben Arabisch, wit, homoseksueel en vegan. Wat ik ook doe, het is sowieso politiek”, laat Cherkaoui zich ontvallen. Hij zakt voor de première af naar Brussel. Veerle Baetens is een van de juryleden die beslist of de film een prijs verdient.

Inclassable – Don’t put me in a box 16/11, Cinematek

Wie waakt over wie?

Wat blijft er over als je alles hebt opgeofferd om je enige zoon een betere toekomst te bieden en op een dag vertrekt hij? 'Le veilleur' opent in China. Zhaohang, een jonge muzikant, verlaat de academie van Peking om in Estland te gaan studeren. Voor zijn ouders is het een droom die uitkomt, maar na zijn vertrek blijven ze alleen achter in Qingdao, een stad die volop verandert en waar bulldozers hun vertrouwde buurten met de grond gelijkmaken. Tussen de ruïnes moeten ze zichzelf heruitvinden: hun relatie, hun identiteit, hun toekomst. Deze documentaire van Victoire Bonin Grais en Lou du Pontavice is van een zeldzame tederheid en onderzoekt tijd, afkomst en ontworteling. En werpt de vraag op: moet je alles achterlaten en van land of continent veranderen om gelukkig te zijn? De beeldvoering, met haar krachtige sfeer en fictieachtige kadrering, weerspiegelt de emoties van de film. 'Le veilleur' is ook het verhaal van een gezin dat ervoor kiest om over zichzelf te vertellen, om de hoofdrolspelers in een film te worden en daarmee ook in hun eigen leven.

Le veilleur 15/11, Cinematek

Het Brussels Art Film Festival loopt van 12 tot en met 16/11 in Cinematek, Bozar, Palace en Iselp, baffestival.be