De geldmachine Winterpret: 'In één maand verdien je evenveel als in de rest van het jaar'

Vrijdag gaat Winterpret van start en trekken er opnieuw miljoenen bezoekers langs de Brusselse kerstboom. Niet alleen de takken, maar ook de euro's zijn daarbij wonderschoon. “In één maand verdienen we evenveel als tijdens de rest van het jaar.” Een blik op de kosten, opbrengsten én subsidies van de glühweinbusiness.

Van 28 november 2025 tot en met 4 januari 2026 baadt Brussel weer in de kerstsfeer en loopt de 24e editie van Winterpret. Van het De Brouckère- tot het Poelaertplein, van de Grote Markt tot de Vismet: overal geurt het naar glühwein en jenever, warme wulken en tartiflette. In totaal serveren 238 standjes spijs, drank en spulletjes.

Het is magisch voor de ene, hinderlijk voor de ander. Maar populair is de markt in elk geval. De vorige editie telde 4,2 miljoen bezoekers, van wie 1,4 miljoen uit Brussel; 1,2 miljoen uit de rest van het land en 1,6 miljoen bezoekers uit het buitenland – vooral uit Spanje, Italië en Frankrijk.

Zeker die internationale belangstelling deed de kerstmarkt groeien tot een van de grootste van Europa. Touroperators zoals het Britse Shearings of Jason Edwards Travel leggen tegenwoordig vlot bussen in naar de kerstmarkt van Brussel, vaak in combinatie met die van Brugge.

“Ik zie elk jaar meer volk, vooral meer buitenlanders”, bevestigt Brusselaar Marc Claus, die met Stoemp from Brussel al sinds 2013 op de Vismet staat. In de warme maanden staat hij op de kermis, met een kindermolen en een frituur. Winterpret vormt zijn belangrijkste winteractiviteit. “Ik hoor Engels, Turks, Spaans. Ik moet dus een beetje van alles kunnen spreken. In het begin heb ik mijn stoemp vaak met een vorkje moeten laten proeven – mensen verwachten dat niet meteen op een kerstmarkt. Maar de verkoop gaat steeds makkelijker. Mijn favoriete weer? Sneeuw. Voor die gezelligheid staan mensen graag in de file. Maar eigenlijk is alle weer goed, als het maar niet regent.”

Goudmijn

Al die bezoekers brengen behoorlijk wat geld in het laatje. In 2022 was dat 260 miljoen euro, zo becijferde organisator Brussels Major Events (BME), een vzw van de Stad Brussel, via een berekening met de Event Impact Calculator van onderzoeksbureau Tourism Economics – an Oxford Economics Company.

Dat gebeurde op basis van telecomgegevens van Proximus en de bezettings- en bestedingscijfers, verkregen via Visit Brussels. Via geijkte formules komen de onderzoekers zo aan 94 miljoen euro uitgaven aan voedsel en drank, 54 miljoen euro aan verblijf en 39 miljoen euro aan retail, samen goed voor 187 miljoen euro. Daarbij wordt rekening gehouden met het aandeel dat niet in Brussel woont (64 procent) en het aantal bezoekers dat overnacht (15 procent) voor gemiddeld 154 euro en 2,1 hotelgasten per kamer. Aan het einde van het vier pagina's tellende document werd nog eens voor 64 miljoen euro aan recreatie toegevoegd (musea en dergelijke) en bijna 9 miljoen euro aan transportkosten. Hoe die berekend werden, is niet duidelijk, maar het totaal bedraagt een hallucinante 260 miljoen euro. Voor 2022, welteverstaan. In 2024 kwamen daar nog eens bijna 1 miljoen bezoekers bij.

Of dat cijfer steek houdt, valt moeilijk te achterhalen, maar dat het in the most wonderful time of the year in Brussel over de koppen lopen is, staat buiten kijf. Volgens Booking.com bedraagt de hotelbezetting 80 procent. In de Stad Brussel loopt dat volgens schepen van Toerisme Delphine Houba (PS) op tot 90 procent.

Ook mensen die hun appartement via platformen zoals Airbnb verhuren, zien de aanvragen vlot binnenlopen. “Van de acht boekingen in de maand december, vermelden er vier expliciet dat ze voor de kerstmarkt komen”, zegt Lore*, een Vlaams-Brusselse die haar flat in de Dansaertbuurt geregeld verhuurt wanneer ze in het buitenland zit. “Ik had boekingen vanuit Frankrijk, Turkije, Duitsland, Portugal en door één Vlaams gezin.” Bij die grote belangstelling is het aanlokkelijk om de prijs hoger te trekken, maar dat werkte niet. “Ik kreeg geen aanvragen meer. Toen ik de prijs weer op het door Airbnb gesuggereerde tarief zette, bleken alle beschikbare dagen in een mum van tijd weg.”

Chalets tot 8.020 euro

Wat verdienen de handelaars nu zelf, zij die op de kerstmarkt staan? Dat is niet eenvoudig te achterhalen. Als het gaat over de recette, klappen commerçanten dicht.

Eerst zijn er de kosten. De huurprijs voor een chalet varieert naargelang de producten die iemand in zijn stalletje verkoopt, zo laat BME weten. Ambachtslieden die hun producten zelf maken, betalen het minst: 2.130 euro (zonder btw). Verkopen de standhouders ingekochte producten zoals wollen mutsen of kaarsen, dan betalen ze 4.100 euro. Voor eetwaren die niet ter plaatse genuttigd worden – confituur, bergkazen, worsten ... – is dat 4.445 euro. Gaat het om eten en drank (met uitzondering van sterke drank), dan betaal je als commerçant 5.615 euro. Verkoop je ook sterke drank zoals jenever, loopt dat op tot 7.020 euro. Komen daar nog warme alcoholische dranken – glühwein bijvoorbeeld _ dan wordt nog 1.000 euro extra aangerekend. Voor een jenever- en glühweinkraam, leg je dus 8.020 euro neer. Het gaat, voor alle duidelijkheid, om de kleine chalets. Grotere standen kosten meer.

Verder betalen handelaars nog de eventuele huur van koelkasten, apparatuur of een extra stopcontact. Gezien de standhouders verplicht elke dag open moeten zijn van 12 uur tot 22 uur, is personeel mogelijk een grote kostenpost. Voor handelaars die ver van Brussel wonen, komt daar nog de huur van een kamer of flat bij. En dan is er natuurlijk de aankoopprijs van het product zelf.

Wat brengt het op? Marc Claus houdt het op “een plus”. Na wat aandringen zegt hij dat het gelijk is aan een goeie zomermaand op de kermis (niet de Zuidfoor). Tijdens Winterpret staat hij al jaren op exact dezelfde plek op de Vismet. “Dat is de grootste markt, maar niet per se de beste”, aldus Claus. “Aan de Beurs werken ze ook op de middag heel goed. De Vismet draait vooral ‘s avonds.”

Ook Maxime Paran van Forcado, een patissier gespecialiseerd in pasteis de nata, kleine Portugese lekkernijen, geeft liever geen cijfer. “De omzet die ik op Winterpret haal, is effectief heel belangrijk en relevant”, zegt hij. “Het is in feite een maand lang onze vierde vestiging. Let wel: het is erg veeleisend werk met lange dagen. Maar dat ik het blijf doen, toont dat het rendabel is.”

“Het geeft mij bovendien de kans om de klantenbasis te verbreden”, gaat hij verder. “Onze winkels zijn bestemmingswinkels, die niet per se op toplocaties liggen. De stand op de Vismet geeft mij meer zichtbaarheid.”

Eén verkoper* van wafels en pannenkoeken wil wel een cijfer geven, maar enkel anoniem. “Je draait in een maand wat je de rest van het jaar verdient. Dat is bijna voor alle marktkramers zo. Daarom doen mensen het jaar na jaar, en willen ze niet stoppen. Je verdient tussen de 50.000 en 100.000 euro. Maar dat komt niet zomaar. Je moet zeven dagen per week werken, het vraagt personeel en investeringen, en je ziet je familie de hele maand niet. Het is echt hard werken.”

Voor drankstandjes, waar de meeste mensen samentroepen, worden door twee andere bronnen bedragen tussen de 100.000 en 150.000 euro genoemd. Dat ligt in lijn met wat de krant La Dernière Heure vorig jaar vermeldde. Een hoop geld dus, die logischerwijs de interesse van handelaars wekt. “De vraag naar een standje is ongeveer dubbel zo groot als het aanbod”, zegt Delphine Romanus, vicedirecteur van Brussels Major Events.

Geweigerd

Dat betekent dat mensen uit de boot vallen. De in Brussel opgegroeide Terence van Dijk is er een van. Samen met zijn vrouw Sally Kindel deed hij al drie aanvragen, en drie keer werden ze met een standaardmail geweigerd. Ze verkopen juwelen, deels zelf gemaakt, deels gekocht bij ambachtslieden in Nepal en India. In de zomer zijn ze marktkramer in het Zuid-Franse dorpje Bormes-les-Mimosas. In de winter trekken ze naar het noorden.

Omdat Winterpret niet lukt, wijken ze noodgedwongen uit naar de kerstmarkt van Luik. “Daarvoor moeten we een flat huren, waardoor we minder winst maken. Het is ook een ander soort kerstmarkt. Winterpret is een van de grootste van Europa, met veel meer passage en meer internationale bezoekers, die vaker cadeautjes kopen. Heel wat mensen die items verkopen op Winterpret, zijn Fransen, Nederlanders, Duitsers ... Dan vind ik het jammer dat wij als Brusselaars niet binnen raken.”

Gevraagd naar een reactie zegt Brussels Major Events dat het een kwestie van vraag en aanbod is. “Diversiteit is erg belangrijk”, zegt Romanus. “En in de categorie juwelen is er al heel wat aanbod. De handelaars die er eerder al stonden, krijgen voorrang.”

Dat is een pragmatische keuze, zegt Romanus, maar er is ook een juridisch aspect, zegt ze. “Handelaars weigeren die eerder al een plaats kregen, is moeilijk. We moeten over concrete elementen beschikken, zoals een schending van het reglement.”

De juristen en organisatoren van andere kerstmarkten die BRUZZ sprak, zijn kritisch over dat juridische argument, en vermoeden dat het toch vooral een praktische keuze is. Die valt overigens ergens te begrijpen. Elk jaar het hele marktaanbod op zijn kop zetten, zou een uitdaging zijn die heel veel overleg vergt.

Dat BME behoudt wat werkt, kan ook bij van Dijk op begrip rekenen, zeker omdat die handelaars die inkomsten incalculeren, bijvoorbeeld om investeringen te doen of de premies te betalen. “Bovendien vernieuwt het aanbod elk jaar al voor vijf à tien procent”, zegt Romanus.

Andere kerstmarkten, zoals die van Antwerpen, maar ook heel wat Duitse, werken voor de drankstandjes met een veiling, soms onder gesloten omslag. De hoogste bieder wint. “Dat kan zeker bestudeerd worden”, zegt Romanus, “al vind ik het niet per se democratisch. Het bevoordeelt de handelaars die al veel hebben.”

Toch nog subsidies

Met 238 standen die elk tienduizenden euro's genereren, lijkt het bijna evident dat de kerstmarkt minstens zelfbedruipend is. Niets is minder waar. Brussels Major Events krijgt van de Stad Brussel elk jaar een subsidie van 485.000 euro** voor de organisatie van Winterpret. Daar komt nog 65.000 euro bovenop voor 'het garanderen van netheid en voor afvalbeheer tijdens Winterpret' en 100.000 euro subsidie voor 'mobiliteit tijdens Winterpret'.

De rest van het werkingsbudget van 3 miljoen euro komt van de standhouders en commerciële partners. Daarmee worden onder meer security, verlichting en de houten chalets betaald.

De subsidies zijn afkomstig van belastinggeld, waardoor ook de bewoners, die al vaak de lasten van de drukke kerstmarkt dragen, het evenement indirect mee betalen, terwijl zoveel handelaars daar goed aan verdienen. Dat kan vreemd overkomen. Is het geen optie om het standgeld te verhogen, zodat de burgers gespaard blijven? “Goeie vraag”, zegt Romanus. “Die prijszetting wordt voortdurend bestudeerd. Dit jaar moeten verkopers van glühwein 1.000 euro extra betalen. Maar alles via de handelaars innen, kan ook gevolgen hebben voor de klant, en dat is evenmin goed", zegt ze. "Het kan niet de bedoeling zijn dat bezoekers bij wijze van spreken 20 euro voor een tartiflette betalen.”

*Volledige naam bekend bij de redactie.

**In eerdere versie stond dat er 705.000 euro subsidies voor Winterpret en Nieuwjaar samen waren.

Winterpret of Misère d'hiver? Je hoort in onze wekelijkse podcast 'In Brussel' getuigenissen van buurtbewoners en kraampjeshouders.
En een antwoord op de vraag: wat brengt Winterpret nu allemaal op?