Geen regering, geen zomerstraten? Open Streets zoekt 9.000 euro via Growfunding

Workshops, dans en optredens zonder auto’s in de straat: al vier zomers lang krijgt een tiental straten in Molenbeek een heus vakantieprogramma op eigen asfalt. Normaal gezien gebeurt dat met behulp van Brusselse subsidies, maar die laten nu op zich wachten. “Wij zitten zelfs niet aan de helft van onze subsidies van vorig jaar," zegt Annekatrien Verdickt van het Open Streets-project. Ze wil nu 1.000 euro per straat ophalen via Growfunding.

De Picardstraat, de Ourthestraat, Jean Debrucqlaan of Opzichtersstraat: het zijn maar vier straten die de voorbije zomers omgetoverd werden tot autovrije speelstraten voor de dichtbevolkte Maritiemwijk in Molenbeek. Zomerstraten in de volksmond, Open Streets voor wie ze wat beter kent. Dankzij projectsubsidies van Brussel Mobiliteit kon de vzw Filter Café Filtré Atelier de laatste jaren telkens acht à negen straten afwisselend omvormen tot zulke creatieve speelplekken met plaats voor ontmoeting, optredens en workshops. Ook de vzw Cultureghem en partnerorganisaties werken hieraan mee.

“In de diverse Maritiemwijk wonen veel kinderen in kleine appartementen zonder tuin of terras. Zij kunnen vaak niet op vakantie. Wij zijn dus bovenal een sociaal project, maar dit jaar is er veel meer onzekerheid. We weten nog altijd niet of de hele programmatie kan plaatsvinden,” vertelt Annekatrien Verdickt van Filter Café Filtré Atelier. “Ons programma omvat een hele zomer lang negen straten. Ik zou me het liefst van al bezighouden met activiteiten organiseren, maar we verliezen veel tijd met dossiers invullen en geld zoeken.”

Dat komt omdat een deel van het Brusselse geld - bij gebrek aan een nieuwe gewestregering - geblokkeerd zit.

“Wij werken met een ongelofelijke handrem op,” zegt Verdickt. Artiesten of dansers boeken, maar ook betaalde vrijwilligers inschakelen, loopt daardoor moeizaam. “Het programma zal dit jaar hoe dan ook minder vol zijn dan anders. Al het vet moet eraf. Vroeger schakelden wij elke dag vier kwetsbare jongeren in voor logistiek werk en straatanimatie. Dat kan nu niet meer.”

De negen straten zullen wél opnieuw afgesloten worden voor het autoverkeer, bevestigt Verdickt. “Alle lokale trekkers willen doorzetten met het project. Er komen dus zeker zomerstraten,” zegt ze. “We moeten alleen op zoek naar extra vrijwilligers én middelen. Daarom lanceren we een publieke geldinzameling. We zoeken 9.000 euro, ofwel 1.000 euro per straat,” zegt Verdickt.

“We zullen dat geld niet vinden bij de mensen die onze zomerstraten het meest nodig hebben. Daarom gaan we op zoek naar sociale bijdragers. Het zal uiteraard spannend worden om dat bedrag binnen te halen, want het is zeer kort dag,” zegt Verdickt.

Verdickt mikt nu zowel op particuliere sponsors als op lokale bedrijven uit de Maritiemwijk. De geldinzameling gebeurt via het Brusselse platform Growfunding en start deze woensdag. “Dat vraagt veel tijd. Als vzw ben je altijd wel op zoek naar onafhankelijke financiering, maar nu nog veel meer omdat er overal bespaard wordt zonder regering,” zegt ze.

Vertraagde projectsubsidies

Open Streets is niet het enige project dat vertraging oploopt door de afwezige Brusselse regering. De zomerbars in Brusselse parken, gefinancierd door Leefmilieu Brussel, openden dit jaar een maand later dan voorheen door een uitgestelde projectoproep.

“Ik denk dat men over elk project opnieuw moet onderhandelen, wat ongelofelijk veel vertraging veroorzaakt,” zegt Verdickt. Haar vzw Filter Café Filtré Atelier krijgt wel nog structurele subsidies van Brussel, die in lopende zaken driemaandelijks uitbetaald blijven in schijven. Op de tweede schijf, die eigenlijk al in april beloofd was, zit Verdickt nog te wachten. “Met dat budget moeten we een deel van onze collega’s, huur en elektriciteit betalen,” legt ze uit. “Je kan zo wel even doorwerken, maar op de lange termijn wordt dit een bloedbad voor veel Brusselse vzw’s.”

Filter Café Filtré Atelier betaalt de zomerstraten hoofdzakelijk met projectsubsidies van Brussel Mobiliteit. Voor de hoofdpot is de projectoproep nog niet gelanceerd. “Zelfs als die er dit jaar nog komt, kunnen wij ten vroegste geld voor de zomer van 2026 aanvragen,” legt Verdickt uit.

Woordvoerster Inge Paemen van Brussel Mobiliteit bevestigt dat de projectoproep in kwestie momenteel op de regeringstafel ligt, maar nog niet is goedgekeurd. “In lopende zaken loopt dat dossier vertraging op,” zegt Paemen.

Voor autoluwe projecten in de openbare ruimte kwam er wél al een projectoproep, benadrukt Paemen. “Het gaat om dezelfde 'Brussel op vakantie'-subsidie als vorig jaar, die is goedgekeurd door de ontslagnemende regering in mei. Andere jaren was dat al in maart of april,” zegt Inge Paemen. “Er is dus twee maanden vertraging, maar de budgetten blijven gelijk (tot 20.000 euro per project, red.). Dit jaar koppelen wij de vakantiesubsidies uitsluitend aan projecten tijdens de week van de mobiliteit in september.”

Ook die oproep komt volgens Verdickt te laat. “Die projecten kunnen nooit meer goedgekeurd worden voor juli. Wie wil er nog een zomerstraat in september?” vraagt ze.

Op zoek naar 9.000 euro

In afwachting van meer Brusselse middelen kijkt Annekatrien Verdickt alvast naar Vlaanderen. “Via het Vlaams Brusselfonds krijgen we nu een Polsslag-subsidie voor Open Streets,” zegt ze, goed voor 30.000 euro. “Dat is minder dan de helft van onze werkingsmiddelen van voorgaande jaren. Daarom zullen wij nu nog meer dan anders op vrijwilligers en buren moeten leunen,” aldus Verdickt.

De projectsubsidies - opgeteld normaal rond de 70.000 euro - dienen onder meer om de hele zomer lang personeel, activiteiten, materiaal en verzekeringen te betalen in alle negen zomerstraten. “Het culturele programma moet dit jaar geminimaliseerd worden,” zegt Verdickt.

Als alles goed gaat, start Open Streets met een eerste autovrije straat op 7 juli in Molenbeek. Nog tot en met 24 augustus volgen afwisselend de negen straten.

“We beginnen ons nu te organiseren met de lokale trekkers. Je zal mij niet snel ontmoedigen, maar er is wel veel verontwaardiging. Je hebt het gevoel dat je in Brussel alles zelf moet doen, zelfs opkomen voor gezondheid en leefbare straten,” zegt Verdickt.

“Het beleid kan autoluwe plannen als Good Move of de lage-emissiezone met één pennentrek ongedaan maken. Dat is niet standvastig. Gaan ze dan ook nog eens het sociale middenveld wegmaaien dat zich inzet voor de stad?” besluit ze. “Zo schiet er niet veel over. Ik word er boos van hoe er met mensen en ideeën wordt omgesprongen in Brussel.”