De Brusselse baronieën hebben te veel macht

Een rapport van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) vorige week loog er niet om. De Brusselse gemeenten zijn onvoldoende uitgerust om de stedelijke uitdagingen aan te gaan. Ze worstelen met financiële problemen, de bevoegdheidsverdeling tussen gemeenten en Gewest is onduidelijk en de Conferentie van burgemeesters is hoogst ontransparant.

De instelling zegt daarmee in propere termen wat iedereen al langer weet: de Brusselse baronieën hebben te veel macht en maken een slagkrachtig gewest onmogelijk. De Oeso waarschuwt dat dat op termijn het vertrouwen van de bevolking in de politiek kan ondermijnen.

Het is voor Vooruit, dat het rapport onder voormalig staatssecretaris Pascal Smet bestelde, de ideale binnenkopper om zijn stadshervorming uit te doeken te doen. Maandag stelde de partij haar ‘Pact voor Brussel’ voor: een volledige fusie van de gemeenten met het Gewest, met garanties voor de Nederlandstaligen.

Vooruit staat niet alleen. Ook CD&V sprong dit weekend op de kar van de Brusselse stadshervorming. Benjamin Dalle wil de politiezones fuseren, intercommunales gewestelijk maken en bevoegdheden van gemeenten naar Gewest overhevelen. Ook dit weekend mocht Cieltje Van Achter (N-VA) in La Libre uit de doeken doen hoe ze de hoofdstad institutioneel wil hervormen, met onder meer de fusie van de zes politiezones als strijdpunt.

En daarmee is de agenda gezet voor de komende verkiezingen. En toch kan het niets anders dan een diepe geeuw ontlokken. Hoe zeer de Nederlandstalige partijen ook gelijk hebben, het is een geweldige déja vù. Bijvoorbeeld naar 2019.

Er was toen een partij, One.brussels, die er zelfs haar hele campagne en partijnaam rond heeft gebouwd. Ze stapte in de regering, kreeg enkele beloftes in het regeerakkoord rond een mogelijke stadshervorming, maar vijf jaar later, nu die partij verveld is tot Vooruit, is daar niets van in huis gekomen. Hoe geloofwaardig is het dan om hier veel lawaai rond te maken.

Brusselse lasagne

Ook CD&V en N-VA kunnen best even in eigen boezem kijken. In de federale Zweedse regering hadden de Nederlandstaligen een meerderheid. Er waren kansen te over om een fusie van de zes Brusselse politiezones op de agenda te zetten. Jan Jambon (N-VA) was minister van Binnenlandse Zaken, maar hij verbrandde er liever zijn handen niet aan.

En daarmee is veel gezegd. Voor een echte Brusselse stadshervorming zijn drie zaken nodig: een federale beslissing, een akkoord met de Franstaligen en vooral de echte wil om er iets aan te doen.

En dan nog. Zelfs de zesde staatshervorming, die wel degelijk van plan was om de ‘Brusselse lasagne’ eens stevig aan te pakken, heeft op dat vlak een muis gebaard: er is wat geschoven met de straatvegers (van Gewest naar de gemeenten of was het nu omgekeerd?) en het aantal socialehuisvestingsmaatschappijen is van 32 naar 16 gereduceerd. Proficiat.

Het is tot slot nog maar de vraag of de Brusselaar er echt wakker van ligt. Die ziet veel andere problemen opdoemen, en wie het hierboven vermelde Oeso-rapport goed leest, ziet ook dat de Oeso zich vooral dáár zorgen over maakt: de acute huisvestingscrisis, de files, de kloof tussen arm en rijk, en Brussel dat in ijltempo op een budgettaire catastrofe afstevent.

Een echt gesprek

Over enkele weken zullen we de resultaten horen van ‘De Toekomsten (sic) van Brussel’, het rapport dat Bernard Clerfayt (Défi) bestelde over de institutionele hervorming van de hoofdstad. Het zou de basis kunnen vormen voor een echt gesprek tussen Franstaligen en Nederlandstaligen over hoe Brussel eenvoudiger kan, maar sta ons toe hier met enig scepticisme naar te kijken. Olivier Maingain (Défi) zet in een interview in BRUZZ magazine alvast de hakken in het zand.

En dus zit er niets anders op dan beleid te voeren, en nog eens beleid te voeren. Binnen het huidige carcan. Zo goed en zo kwaad als het kan. Dat is waar politici per slot van rekening voor verkozen zijn.