300 VUB-werknemers vragen antwoord op eisen betogers, rector 'wacht ethisch advies af'

In een open brief vragen 291 personeelsleden van de VUB "uiterlijk" vrijdag een concreet antwoord van rector Jan Danckaert over hoe hij aan de eisen van de studentenbezetting van 'Jabalia Hall' op de campus zal voldoen. In een reactie benadrukt de rector advies van de ethische commissie af te wachten over lopende projecten met een Israëlische partner. "Ik blijf aandringen op een respectvolle dialoog."

Onder de 291 personeelsleden uit de open brief zijn niet enkel doctorandi, assistenten en medewerkers, maar ook 51 professoren. Zij ondersteunen de eisen van de studenten, waaronder de vraag dat de VUB "de verantwoordelijkheid neemt in het leiden van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) naar een desinvestering" in academische en commerciële relaties met Israël. Rector Danckaert is de huidige voorzitter van de VLIR.

Hoewel de personeelsleden verder de beslissing van de rector prijzen om zich "dankzij de druk van studenten" terug te trekken uit een samenwerking met een Israëlische universiteit (Bar-Ilan Universiteit, Multispin.AI-project) en tevreden zijn met de transparantie over de nog lopende projecten, "toont het aanhoudende en straffeloze geweld in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever dat dit onvoldoende is," schrijven ze verder in hun brief.

Voortouw nemen

"De VUB kan het voortouw nemen om tegemoet te komen aan alle eisen. Terwijl de rector talmt, verslechtert de situatie in Gaza," klinkt het. De personeelsleden roepen op om de protesterende studenten en medewerkers te beschermen en "te garanderen dat zij niet zullen worden blootgesteld aan intimidatie of geweld."

Daarnaast moeten er langdurige academische partnerschappen met Palestina op poten gezet worden. De universiteit moet ook het programma voor vluchtelingenstudenten "nieuw leven inblazen," onder meer door middelen aan te wenden uit het Caroline Pauwels-fonds.

Ten slotte moet Danckaert volgens de studenten en personeelsleden werk maken van een controlecommissie, met betrokkenheid van medewerkers en studenten, om concrete stappen te zetten naar "volledige transparantie over alle universitaire partnerschappen met externe partners." Die zou regelmatig moeten samenkomen om ook bij het afsluiten van nieuwe commerciële of academische contracten, controle te kunnen uitoefenen.

"Na maanden van dialoog zullen wij genoodzaakt zijn om andere vormen van actie te ondernemen als deze eisen niet worden ingewilligd," waarschuwen de professoren en personeelsleden.

'Verharde, bedreigende toon'

"Ik merk een verharde en enigszins bedreigende toon en blijf aandringen op een respectvol dialoog," benadrukt Jan Danckaert dinsdagnamiddag in zijn reactie op de open brief. Hij erkent het recht van studenten en docenten om te protesteren, zolang dit gebeurt zonder de leer- en werkomgeving op de campus in gevaar te brengen.

De rector geeft aan dat de VUB een duidelijke positie heeft ingenomen samen met het Hannah Arendt Instituut: "We roepen op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren en de naleving van internationaal recht. We verzetten ons zowel tegen terreur als instrument, hetgeen op conto van Hamas te schrijven is, als tegen het Israëlische systeem van bezetting en kolonisering."

De VUB heeft vier lopende onderzoeksprojecten met Israëlische partners voorgelegd aan de ethische commissie en wacht het advies daarvan af, zegt hij nog. Dat wordt in de loop van juni verwacht. De universiteit heeft transparantie geboden over deze samenwerkingen en is bereid om projecten te beëindigen bij een negatief advies.

Hoewel de rector grotendeels akkoord gaat met de ondertekenaars van de open brief, verschilt hij van mening over bepaalde maatregelen. "De VUB heeft geen bilaterale samenwerkingen met Israëlische partners en steunt het recht van Palestijnen op onderwijs," stelt hij. "De universiteit overweegt een commerciële boycot van Israël door contracten met bepaalde bedrijven niet te verlengen en streeft naar duurzaamheids- en mensenrechtentoetsen in alle samenwerkingscontracten. Bij een negatieve evaluatie zullen contractuele verplichtingen worden nagekomen in samenspraak met de betrokken onderzoeksgroepen."

'Vriendelijk maar kordaat'

Danckaert verwijst in zijn reactie ook naar een brief die de VLIR recent aan de Europese Commissie stuurde, waarin ze om richtlijnen vraagt in de onderzoekssamenwerking met Israëlische partners. "We zijn de eerste rectorenconferentie in Europa die deze stap zet."

Ten slotte benadrukt de rector het belang van een veilige en respectvolle omgeving op de campussen van de VUB. Hij stelt voor om toekomstige samenwerkingen met de Israëlische overheid te verbieden, tenzij de partner het internationaal recht onderschrijft.

Danckaert: "Het is essentieel dat oproepen tot racisme, haat, antisemitisme en geweld worden afgewezen. De universiteit vraagt iedereen om alert te zijn op dergelijke oproepen en elkaar hierop vriendelijk maar kordaat aan te spreken."

Volgens professor Sociologie en Urban Studies Lena Imeraj lijkt het erop dat "de rector nog steeds niet begrijpt wat een academische boycot inhoudt. Hij wil namelijk binnen de academische raad pleiten voor een de facto academische boycot, maar blijft zich tegelijk stellig verzetten tegen het stopzetten van alle samenwerkingen," duidt ze. "Elke stap in de richting van een erkenning en voorkoming van het Palestijnse leed is voor ons een win."