RSC Anderlecht snakt naar een prijs

Volgende week kan Anderlecht in de Beker van België komaf maken met een trofeedroogte van bijna drieduizend dagen, al start de recordkampioen als underdog tegen aartsrivaal Club Brugge. Keren de paars-witte gloriedagen ooit terug? “Stabiliteit zal er niet komen door de beker te winnen. RSCA moet in Europa centen gaan verdienen.”

Mei 2017. Coach René Weiler wordt getrakteerd op een champagnedouche bij de viering van de vierendertigste landstitel van Anderlecht.

Zonder sprankelend voetbal en met een eigengereide stijl – “Geschiedenis en traditie maken geen goals,” blafte hij eens tegen journalisten – gaat de Zwitser voorlopig de geschiedenisboeken in als de laatste trainer die paars-wit eremetaal wist te bezorgen.

Doelman Frank Boeckx speelde een centrale rol in die kampioensploeg. “Het veld stond toen vol met talent: de jonge Youri Tielemans en Leander Dendoncker, kapitein Sofiane Hanni, de onwrikbare Kara achterin,” herinnert hij zich. “Nee, dominant voetbal bracht Anderlecht niet, maar het was wel resultaatgericht.

Koel en onaantrekkelijk

Sindsdien blijven de resultaten grotendeels achterwege bij paars-wit. “Ik merk na 2017 enkele heroplevingen op,” zegt Ludo Vandewalle, chef voetbal bij Het Nieuwsblad . “Bij momenten onder trainers Hein Vanhaezebrouck en later Vincent Kompany, die op een heel jonge kern moest terugvallen en desondanks soms in de buurt kwam van het overheersende Anderlecht-voetbal van weleer. Maar eigenlijk is het vooral bergaf gegaan, op vorig seizoen na – qua resultaten dan.”

Want Anderlecht finishte onder Brian Riemer met koel en onaantrekkelijk voetbal onverwacht derde, nadat de ploeg het in eigen huis had nagelaten om de titel te grijpen tegen aartsrivaal Club Brugge. “De club liet toen een enorme kans liggen,” zegt Dries Bervoet, die voor De Tijd onder meer inzoomt op het financiële reilen en zeilen van voetbalclubs. “Ze had in één klap tientallen miljoenen euro’s kunnen binnenhalen bij kwalificatie voor de Champions League.”

Net daar wringt het schoentje bij de recordkampioen. Als succesondernemer Mark Coucke in 2017 de sleutels van de club in handen krijgt, wordt de nieuwe eigenaar geconfronteerd met een financiële erfenis vanjewelste.

“Anderlecht leefde nog volgens het model waarbij ze hoge transfersommen en dure spelerslonen dacht te kunnen compenseren door te rekenen op inkomsten uit Champions League-voetbal,” zegt Godfried Roelant van de BRUZZ-podcast Radio Radzinski.

Het seizoen dat volgde op de titel met Weiler, waarin Coucke de club overnam, zou voorlopig het laatste worden waarin de iconische Champions League-­hymne nog door de paars-witte stadion­speakers galmt.

“Coucke heeft een ingeslapen Anderlecht aangetroffen. Een afgebladderd paleis,” pikt Bervoet in. “Een adellijke club die de switch naar een modern voetbalbedrijf nog moest maken. Pas op: de familie Vanden Stock, die decennialang de plak zwaaide, heeft het op commer­cieel vlak meer dan behoorlijk gedaan. Maar de analyse was dat een overname ook aan de orde was om op alle vlakken de bezem door de club te halen.”

Het is geen geheim dat Coucke laat in de dans sprong in het biedproces rond de overname. “Het boekhoudkundige onderzoek moest snel gaan,” vervolgt Bervoet. “Dan is de vraag: heeft zijn team bepaalde zaken niet gezien, of was niet alles zichtbaar?”

Wat wel zeker is? Er komt een proces over die verkoop, waarbij de voormalige clubtop Coucke zou hebben opgelicht. Het federaal parket gaf alvast aan dat de prijs waarvoor Coucke de club overkocht, zou zijn opgeschroefd op basis van “vervalste documenten en onjuiste verklaringen,” schreef De Tijd eerder dit jaar.

Boven haar stand

Los van de uitkomst van dat proces lijkt iedereen die BRUZZ spreekt het erover eens te zijn dat de club boven haar stand heeft geleefd, ook in de eerste jaren onder Coucke.

“Pas in 2021, toen Coucke samen met Wouter Vandenhaute en Geert Duyck via een schuldherschikking en kapitaalinjectie 93 miljoen euro in de club pompten, zijn ook de uitgaven wat meer in lijn gebracht met de inkomsten. Dat was nodig, want de club bleek virtueel failliet. Er is te lang gewacht met ingrijpen toen het sportief al slechter begon te gaan, met de knop om te draaien naar de begroting van een subtopper,” zegt Bervoet.

“De loonmassa is meer onder controle en het geluk is dat Anderlecht een heel sterk merk blijft. Coucke heeft ook ingezet op vernieuwingen qua hospitality. Die commerciële blik: daarin ligt zijn sterkte.”

Behalve de financiële kommer en kwel heeft Anderlecht ook op bestuurlijk vlak onrustige jaren achter de rug. Door de vele personeelswissels in de hoge echelons en in de dug-out is een langetermijnvisie ontwikkelen een delicate opgave. ‘Niet-uitvoerend’ voorzitter Wouter Vandenhaute bleek vaak kop-van-jut. Sportief slaagde de club er evenmin in om continuïteit te creëren. “Elke speler die de club nu aankoopt moet bovendien een schot in de roos zijn,” zegt Vandewalle.

“En er zijn de voorbije jaren wel wat spelers binnengehaald voor vier of vijf miljoen euro die dat niet waard waren. Dat kan Anderlecht zich echt niet meer permitteren.”

Zeker in de voorbije jaren, toen gewezen technisch directeur Jesper Fredberg de sportieve lijnen uitzette, heeft paars-wit volgens Roelant te weinig ingezet op aanwinsten die de club meerwaarde zouden kunnen opleveren. De Belgische competitie staat nochtans internationaal te boek als exportmarkt. Zo haalden Club Brugge, Union en KRC Genk de voorbije jaren dan ook tientallen miljoenen binnen.

Roelant: “Oudere vedetten zoals Jan Vertonghen of Thorgan Hazard waren kwaliteitsinjecties, maar raakten snel geblesseerd, kosten veel en brengen niets in het laatje. Ook wordt er te veel met huurspelers gewerkt, maar te weinig met transfers op basis van scouting die op lange termijn de kas kunnen stijven. Het is een beetje Russische roulette geweest wat spelers en coaches betreft.” Inclusief trainers ad interim stonden na Weiler al veertien oefenmeesters aan het roer van de club – al is dat cijfer in de Belgische competitie zeker geen anomalie.

Jean Kindermans

Terwijl de scouting naar nieuwe aanwinsten niet altijd van een leien dakje liep, verloor ook het kroonjuweel van het paars-witte instituut aan glans: de jeugdacademie.

“Daar maak ik me het meest zorgen over,” zegt Boeckx. “Onder Kompany is er uit noodzaak plots met te veel jeugdspelers gewerkt, nu lijkt de doorstroom niet meer voldoende gegarandeerd en raakt de club de meeste getalenteerde spelers kwijt.”

De voorbeelden van ruwe bolsters die hun opleiding deels op Neerpede kregen, maar daarna het mooie weer maakten bij de concurrentie, zijn veelzeggend: denk vooral aan Kos Karetsas en Bilal El Khannouss.

Ook het vertrek van Jean Kindermans vormt een pijnlijke episode in de recente geschiedenis. De Brusselaar stond jarenlang met succes aan het hoofd van de jeugdacademie. Eind 2022 stuurde Wouter Vandenhaute – toen nog gewoon voorzitter, vandaag niet-uitvoerend voorzitter – hem de laan uit.

Op die beslissing kwam stevige kritiek. “Een zwarte pagina in de clubgeschiedenis,” noemde paars-witte legende Romelu Lukaku het vertrek van Kindermans. Het ontslag zou de troebele relatie tussen Vandenhaute en de fans nog meer onder druk zetten.

Vandaag staat met Tim Borguet de gewezen marketingdirecteur van de club aan het hoofd van de jeugdacademie. “Nadat er ook daar heel wat geschoven is met allerlei namen. Waar het nu naartoe gaat met die ooit zo onuitputtelijke jeugdvijver: het is me geheel onduidelijk,” aldus Vandewalle.

Jackpot

Los van het resultaat van de bekerfinale, die op 4 mei gespeeld wordt in het Koning Boudewijnstadion, lijkt de verdere wederopstanding van de club in eerste instantie afhankelijk van de plannen van technisch directeur Olivier Renard, die afgelopen herfst aan boord kwam om de sportieve koers te bepalen.

“Stabiliteit zal er niet komen door de beker te winnen,” zegt Boeckx nuchter. “De ploeg moet in Europa centen gaan verdienen. In de Europa League meedoen tot de kwartfinale, of de ambitie tonen om de Conference League te winnen.”

Maar de jackpot waar de club naar smacht, is te vinden in de Champions League. Daarvoor moet Anderlecht volgend seizoen de landstitel winnen om zich rechtstreeks te plaatsen, of op zijn minst tweede eindigen in de competitie om via play-offs een plek af te dwingen in het kampioenenbal.

“Kijk naar Club Brugge, dat dit seizoen meer dan 60 miljoen euro opraapte in de Champions League,” zegt Bervoet. “Bovendien is het een uitstalraam om spelers met meerwaarde te kunnen doorverkopen.”

Bij de club vangt BRUZZ op dat Anderlecht meer wil inzetten op spelers met groeipotentieel, die in de toekomst een financiële meerwaarde kunnen opleveren. Academy-producten en jonge talenten enerzijds en ervaren namen anderzijds moeten de club weer doen wedijveren met ploegen zoals Union, KRC Genk en Club Brugge.

Examen in de zomer

Bekerwinst tegen de aartsrivaal uit West-Vlaanderen kan vooral een welgekomen vertrouwensboost zijn. “Het echte examen komt in de zomer,” zegt Vandewalle. “Dan zal technisch directeur Renard moeten tonen hoe creatief hij is op de transfermarkt. De beker winnen kan de boel wel wat kalmeren en een klein beetje druk van de ketel afnemen.”

Voetbalmirakels bestaan, maar de klassieker tussen Club en Anderlecht is toch vooral voorspelbaar geworden: in de laatste vijf confrontaties moest paars-wit telkens het onderspit delven.
Daar heeft Roelant een verklaring voor. “Het grote probleem van Anderlecht is dat je met een ploeg zit zonder een paar vaste basisspelers die nooit door de ondergrens heen zakken.”

“Dat is het grote verschil met Club Brugge. Jonge spelers, of nieuwkomers uit een andere ploeg kunnen makkelijker worden ingepast omdat het geheel goed draait. Denk aan Kyriani Sabbe, Jorne Spileers of Joaquin Seys. Bij Anderlecht moeten jonge spelers meteen het geraamte van de ploeg vormen. Dat is oneerlijk. En voor spelers die matchritme missen zoals Hazard is er geen tijd om zich in te spelen omdat het water de club op sportief vlak nu al aan de lippen staat.”

Individuele foutjes

In topwedstrijden valt op hoe vaak spelers zich laten betrappen op individuele foutjes die cash betaald worden, terwijl het team met een chronisch scoringsprobleem kampt. Bekerwinst op 4 mei kan Anderlecht verzekeren van Europa League-voetbal tot de winter, maar daarmee is het statuut van Belgische topclub nog helemaal niet teruggekeerd.

“Weer echt meestrijden voor de titel, dat moet de club ambiëren. Dan kan je toppers op hun hoogtepunt halen, je team rond hen bouwen,” zegt Boeckx. Tot het zover is, blijven voor de gewezen doelman veel vraagtekens overeind.

“De vraag is of je verdergaat met de huidige trainer Besnik Hasi of voor een ander profiel kiest, bijvoorbeeld. Dat moet toch snel uitgeklaard worden, zodat het spelsysteem en dus de nodige transfers duidelijk worden.”

Bekerwinst of niet: de kans is heel groot dat Anderlecht weer voor een seizoen staat waarin de club vooral moet zoeken naar de juiste puzzelstukken. “Het champagnevoetbal zal niet terugkeren,” denkt Frank Boeckx. “Misschien moet de Anderlecht-­fan beseffen dat je niet nostalgisch kan blijven. De tijden zijn veranderd.”