Topman Toerisme Vlaanderen: 'VisitBrussels vindt dat wij van Brussel af moeten blijven'

Sinds de zesde staatshervorming is zowel Brussel als Vlaanderen bevoegd voor de toeristische promotie van de hoofdstad. Maar volgens Peter De Wilde, topman van Toerisme Vlaanderen, verloopt de samenwerking met VisitBrussels bijzonder stroef. “Zij vinden dat wij van Brussel af moeten blijven.”

De Wilde, sinds 2009 administrateur-generaal van het Vlaamse toerisme-agentschap op de Grasmarkt, neemt de tekst van de zesde staatshervorming erbij. “Het Brussels Gewest wordt ten volle bevoegd voor toerisme,” leest hij. “Daar stopt het voor onze Brusselse collega’s, maar de tekst gaat verder: onverminderd het behoud van de bevoegdheden van de gemeenschappen inzake de promotie van Brussel op nationaal en internationaal niveau. De gemeenschappen kunnen subsidies voor toeristische infrastructuur blijven toekennen op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Er zullen over deze aangelegenheden samenwerkingsakkoorden worden gesloten tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de andere betrokken deelstaten.”

Voor De Wilde is er geen twijfel mogelijk: de Vlaamse bevoegdheden zijn onaangeroerd. “Wij blijven Brussel internationaal promoten en gaan door met investeren in Brussel als toeristische bestemming.”

Maar er moet wel een samenwerkingsakkoord worden gesloten.
Peter De Wilde: Ja, en daarvoor doe ik al anderhalf jaar voorstellen aan Visit­Brussels. Tevergeefs. Er zijn heel veel uitgestoken handen van onze kant, but it takes two to tango.

Waarover moeten er afspraken gemaakt worden?
Peter De Wilde: Over wie wat doet. Toerisme Vlaanderen nodigt bijvoorbeeld jaarlijks enkele honderden journalisten uit naar Vlaanderen en Brussel. De deal is dat wij hun reis regelen en de reiskosten betalen en dat de stad die het bezoek organiseert, de verblijfskosten draagt. Dat lukt in alle steden, behalve hier. Sinds de zesde staatshervorming wenst Brussel daar niet meer aan mee te werken.

Decennialang werd Brussel in het buitenland vertegenwoordigd door de kantoren van Toerisme Vlaanderen en Wallonie-Bruxelles. Wat zal er veranderen?
Peter De Wilde: Wallonië en Vlaanderen hebben dat inderdaad jarenlang samen gedaan. Wij maakten afspraken, over de persreizen bijvoorbeeld. Nu wil Brussel dat zelf gaan doen. Wallonië is daarin mee gegaan. De kantoren heten nu niet langer Wallonie-Bruxelles Tourisme, maar Wallonie-Belgique Tourisme. Vlaanderen heeft dat niet gedaan. Wij willen Brussel niet loslaten.

Is het niet logisch dat Brussel die rol opeist en het zelf wil doen?
Peter De Wilde: Maar er zijn al twee kantoornetwerken in het buitenland. En dan zou er nog eentje bijkomen dat hetzelfde gaat doen. Ik heb het gevoel dat Brussel per se zijn eigen speelgoed wil.
De oplossing zou zijn dat we elkaar als grote mensen vinden en een akkoord maken voor gezamenlijke acties. Op de meeste markten hebben we dezelfde doelstellingen en wij hebben vijftig jaar ervaring. Met Nederland hebben we ook zo’n akkoord.

Is Brussel niet gewoon bang om door Toerisme Vlaanderen te beperkend te worden voorgesteld, als een Vlaamse kunststad bijvoorbeeld?
Peter De Wilde: Dat klopt niet. Wij promoten Brussel in al zijn facetten, bijvoorbeeld ook als stad van verenigingen, lobbyisten en drukkingsgroepen. Wij zetten heel sterk in op congrestoerisme.
En wat de kunststeden betreft, tegenwoordig gaat het veel meer om de beleving dan om de bestemming. Hét grote programma voor de komende jaren zijn de Vlaamse Meesters. Daar heeft Brussel natuurlijk een rol in te spelen. Maar daarom zetten we niet het label ‘kunststad’ op Brussel. Ik denk dat Brussel vooral bang is om te veel aan te leunen bij Vlaanderen.

Jullie zitten ook niet meer in de raad van bestuur van VisitBrussels?
Peter De Wilde: Neen, vroeger zaten we daar met raadgevende stem. Sinds VisitBrussels een gewestelijke entiteit geworden is, is de raad van bestuur puur politiek samengesteld door de kabinetten.
Wij zijn ook een overheidsorganisatie. Mijn raad van bestuur is het Vlaams parlement, maar er is een enorme delegatie naar de ambtenaren. Wij runnen Toerisme Vlaanderen zoals een bedrijf.

Is Brussel makkelijk te promoten?
Peter De Wilde: Neen, maar geen van onze Vlaamse steden is makkelijk te promoten, want geen van onze steden is een ijzersterk merk dat wereldwijd bekend is.

Brussel toch wel?
Peter De Wilde: Neen, Brussel is een sterke trekker, maar de stad speelt niet in de categorie van Londen, Parijs of Berlijn. Bovendien wordt Brussel in een land als het Verenigd Koninkrijk vooral geassocieerd met de Europese administratie en dat is niet meteen een positieve associatie.

Wat zijn de grootste trekpleisters?
Peter De Wilde: Bovenaan staat het Atomium met meer dan 600.000 bezoekers, op een flinke afstand gevolgd door Mini-Europa, het Parlementarium, het Magritte Museum en het Museum voor Natuurwetenschappen. Dan komen het stripmuseum en Bozar met 200.000 à 250.000 bezoekers. De musea Fin de Siècle, Old Masters en Jubelpark zitten daar nog een flink stuk achter.

Ik vind dat zo jammer. Het Jubelparkmuseum heeft een fantastische art-nouveau- en art-decocollectie, maar behalve een nieuwe museumzaal, gebeurt er niets mee. We hebben ook geweldig bouwkundig erfgoed uit die periode. Waarom zetten we niet alles op alles om Palais Stoclet, nog zo’n dossier van jaren, gedeblokkeerd te krijgen en daar iets te doen rond art nouveau. Dat zou ons internationaal een gigantische uitstraling geven.

Maar neen, wat doen ze hier in Brussel? We hebben nog ergens een Citroëngarage en de cultuurhegemonie in Parijs heeft de ambitie om op te schuiven naar het noorden. Een Frans project dus dat in Brussel met vlag en wimpel wordt binnengehaald.

Ondertussen wordt in Antwerpen het Museum voor Schone Kunsten gerenoveerd en kreeg die stad eerst het MAS en daarna het nieuwe Havengebouw van Zaha Hadid erbij, twee opmerkelijke architecturale projecten.
Peter De Wilde: Klopt, dat is echt iets waarvoor je de handen in elkaar zou kunnen slaan. Alleen krijgen wij daarin geen rol toebedeeld van VisitBrussels. We investeren dan maar zelf, bijvoorbeeld in de nieuwe galerij van de Koninklijke Bibliotheek.
Brussel heeft een enorm potentieel, maar het komt er onvoldoende uit. Daar is Brussel niet alleen voor verantwoordelijk. Het Brusselse Museum voor Schone Kunsten en het Jubelpark zijn federale instellingen. De hele nv België zou zich moeten bezinnen: waarheen willen we?

Brussel heeft wel de chocolade en het bier.
Peter De Wilde:Ja, maar wat niet kwalitatief ontwikkeld is, promoten we niet. Als je rondbazuint dat iets fantastisch is en men ziet ter plekke dat het nergens naar lijkt, heb je imagoschade. Stel dat wij zouden zeggen: in Brussel heb je een geweldige chocoladebeleving. Hoe ga ik dat hard maken?

Er is toch veel chocolade in Brussel?
Peter De Wilde: Ja, maar in Wenen ook. En ook Brugge pretendeert de chocoladehoofdstad van België zijn. Wat is er in Brussel zo anders dan? Idem met het bier: er zijn de cafés, maar de biertempel aan de Beurs is er nog niet. En zolang het er niet is, kan je het niet promoten.

Over het effect van de terreur en de aanslagen hebben we het nog niet gehad, hoe groot is de schade?
Peter De Wilde: Heel groot. Parijs heeft 2016 afgesloten op min acht procent, Brussel op min veertien à vijftien procent. Alleen Turkije deed slechter.
Vlak na 22 maart heb ik de hele Belgische toeristische sector naar de Grasmarkt uitgenodigd om te bespreken hoe we het samen konden aanpakken. Bij alle partners was toen een enorme bereidwilligheid, een sense of urgency. Maar we kwamen niet tot een consensus en al vlug ging iedereen opnieuw zijn eigen weg.

Wat wilde Toerisme Vlaanderen?
Peter De Wilde: Ik denk dat je zoiets structureel moet aanpakken. Met een eenmalige communicatiecampagne of een praatpaal op het Gemeenteplein van Molenbeek kom je dit niet te boven. Wij hebben goed geluisterd naar de Britse crisisexpert die Londen destijds geadviseerd heeft na de metroaanslag. Als er in heel de wereld negatief over je wordt gesproken, dan moet je niet met grote internationale publiekscampagnes gaan toeteren hoe mooi en goed het hier is. Want dat klopt niet. Meteen als je uit het Centraal Station komt, zie je tanks en militairen staan. Wie geschoren wordt, moet stilzitten, luidt het spreekwoord. Wij werden geschoren en dan zit je best stil. Het heeft tijd nodig. Ondertussen investeer je in je product en beraad je je over hoe je het structureel aanpakt.

De Vlaamse regering heeft drie maatregelen genomen. Eén: we gaan proactiever werken op internationale correspondenten en andere influencers die bepalend zijn voor de reputatie van de stad. Twee: we gaan deelnemen aan economische missies en staatsbezoeken. Drie: er komt een nieuwe cel Event Flanders die internationale biddings op grote evenementen kan organiseren. Een wereldtentoonstelling of groot kampioenschap naar hier halen, levert een enorme economische en reputationele return op.

Brussel houdt vast aan imagocampagnes. Begin dit jaar maakte de regering vier miljoen euro vrij voor een grote internationale campagne door een communicatiebureau.
Peter De Wilde: Ze doen maar. Ik zeg: in plaats van die vier miljoen weg te smijten, pomp dat geld in die biertempel, zodat het vooruitgaat.