Militairen op straat: Legervakbond, wijkcomités en oppositie kritisch

De militaire vakbond ACMP, veertig Brusselse wijkcomités en Brusselse politici van Groen en Open VLD hebben zich negatief uitgelaten over het plan van minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR) om militairen te laten patrouilleren op straat. Dat voorstel maakt deel uit van zijn ‘Grootstedenplan’ tegen drugsgeweld. Korpschef De Landsheer van de politiezone Brussel Zuid is voorzichtig positief over het voorstel, op voorwaarde dat er een wettelijk kader komt.

In het plan maakt de minister van Binnenlandse Zaken onder meer gewag van een aanwezigheid van het leger bij de zogenaamde 'hotspots' in Brussel, een resem plekken in het Brussels Gewest waar heel wat drugs gedeald wordt, bendes actief zijn en wordt geschoten. Het gaat daarbij onder meer over de beruchte wijken rondom metrostation Clémenceau en de wijk Peterbos in Anderlecht, maar ook over het Noordstation, het Bonneviepark in Molenbeek, of de Matongéwijk.

Quintin zou daarvoor een akkoord op zak hebben van zijn collega-minister van Defensie, Theo Francken (N-VA). Verder wil de minister nog twintig miljoen euro vrijmaken voor camera's in het straatbeeld.

Huiswerk

Maar de militaire vakbond ACMP laat weten dat er op dit moment nog geen regelgevend kader is over de bevoegdheden van militairen die in eigen land moeten patrouilleren. Yves Huwart van ACMP wil niet gezegd hebben dat militairen die rol niet willen spelen, maar heeft toch een aantal bedenkingen. "Men heeft het nu al een paar keer opgeworpen, maar het huiswerk is nog niet klaar", zegt hij.

Hij wijst op het ontbreken van een juridisch kader over de bevoegdheden van de patrouillerende militairen. Momenteel mogen ze niet meer dan zichzelf verdedigen. "Het gaat dus eigenlijk om afschrikking en een schild vormen voor de politieagenten. Ik begrijp niet goed waarom de politie die opdracht niet zelf kan vervullen", aldus Huwart.

Defensieminister Francken liet intussen weten dat een "helder wettelijk kader met duidelijke bevoegdheden en inzetregels" klaarligt. "Ik zal dit wetsontwerp binnenkort agenderen op de ministerraad. We need to take back control", zo kondigt hij aan in een post op X, het voormalige Twitter.

Lees verder onder de tweet.

Maar hoe ver de bevoegdheden van de militairen zullen gaan, is echter niet duidelijk. Dat zal deel uitmaken van de bespreking binnen de regering, klinkt het op zijn kabinet. Het is ook niet duidelijk of de regering op het juridisch kader zal wachten om de militairen de straat op te sturen.

Training

Vakbondswoordvoerder Huwart wijst er verder op dat de patrouille-opdrachten "vanuit militair-technisch oogpunt voor de militair en zijn traningsobjectieven weinig toegevoegde waarde hebben". Defensie krijgt nieuw materieel en de binnenlandse patrouille-opdracht kan dan een rem zetten op de trainingen en de ingebruikname van dat materieel, denkt de vakbondsman. "Enkele weken is het behapbaar, maar we weten niet wanneer het zal stoppen."

Jurgen De Landsheer, korpschef van de politiezone Brussel Zuid, ziet het plan wel zitten. "Het is een goed idee om na te gaan hoe verschillende veiligheidsdiensten elkaar kunnen helpen. Wij zijn al langer vragende partij voor ondersteuning", vertelt hij aan VRT Nieuws.

Al spreekt de korpschef zelf niet over gemengde patrouilles van politieagenten en militairen, zoals Quintin het voorstelt. De Landsheer hoopt vooral dat de militairen bepaalde beveiligingstaken zouden kunnen overnemen van de lokale politie. "Aan Joodse instellingen bijvoorbeeld."

"De lokale politie moet zich kunnen bezighouden met de veiligheid in de wijken", verklaart De Landsheer. "Wij kennen het terrein en wij moeten daar aanwezig kunnen zijn, maar onze mensen worden nu te vaak ingezet voor statische beveiligingsopdrachten."

Tien miljoen

De vereniging van veertig Brusselse wijkcomités, die sinds jaar en dag maatregelen eisen van de federale en regionale regeringen, zijn tevreden dat er stappen ondernomen worden. Onder meer het gegeven dat "de federale regering erkent dat ze verantwoordelijkheid draagt voor deze zware crisis" is een belangrijke stap vooruit, aldus Eric Vandezande van de veertig Brusselse wijkverenigingen.

Ook dat het plan vooral op de grote steden gericht is, vinden ze positief. "De drugsproblematiek reikt inderdaad verder dan Brussel alleen." De investeringen in camera's worden ook nog toegejuicht.

Toch hebben de wijkverenigingen nog tal van vragen over het plan. Onder meer over de aanwezigheid van het leger in het straatbeeld, heersen er twijfels. "Wat mogen die soldaten dan concreet doen in Brussel?", vraagt Vandezande zich af. "Heeft een versnelde introductie van wijkagenten niet meer effect?"

Tot slot staat er in het akkoord voorlopig geen woord over bijkomende middelen voor het Brussels parket, duidt men. "Waar zijn de tien miljoen die procureur Moinil heeft gevraagd?", klinkt het nog.

Een vergelijkbaar geluid klinkt bij Frédéric De Gucht, kandidaat-voorzitter van Open VLD en regeringsonderhandelaar voor de Vlaamse liberalen in Brussel. Hij vindt het niet nodig om soldaten te laten patrouilleren door de Brusselse straten. "Kunnen we misschien beginnen bij de 10 miljoen euro die Julien Moinil (procureur des Konings van Brussel) vraagt om de onveiligheid in onze hoofdstad aan te pakken? Daar is geen wettelijk kader voor nodig. Dat kan je gewoon beslissen met je collega Annelies Verlinden (CD&V, federaal minister van Justitie, red.) op de volgende ministerraad. Voor binnenlandse veiligheid heb je politie en slagkrachtige justitie nodig. Geen militairen op straat."

Open VLD maakt op federaal niveau deel uit van de oppositie.

Lees verder onder de tweet.

'Showvoorstel'

Ook federaal Groen-parlementslid Matti Vandemaele reageert kritisch op de voorstellen van Quintin en Francken. Voor hem bewijst het plan vooral de onmacht van de federale regering tegenover het drugsgeweld, zo laat hij aan BRUZZ weten. "De politie hoort verantwoordelijk te zijn voor de veiligheid in de publieke ruimte, niet het leger", stelt Vandemaele.

PS-volksvertegenwoordiger Ridouane Chahid treedt hem bij. “Door te kiezen voor de militarisering van de openbare ruimte, leidt de regering de aandacht af van wat echt belangrijk is: onze politiediensten voorzien van de nodige middelen om hun taken te kunnen uitvoeren. Dit is een gevaarlijk signaal dat een klimaat van wantrouwen en angst creëert.”

Groen ziet het voorstel ook als een erkenning van falen. "Dit plan etaleert de onmacht van minister Quintin. Met meer dan 50.000 mensen bij de politie kan hij blijkbaar niet instaan voor de veiligheid van de Brusselaars. In plaats van het leger te gebruiken voor mediagenieke showvoorstellen, moet hij zijn eigen verantwoordelijkheid opnemen en zorgen voor een goed werkende politie."

Het Groen-parlementslid waarschuwt ook dat deze maatregel contraproductief kan werken voor Defensie zelf. "Eén van de prioriteiten voor defensie is nu het aantrekken van nieuwe soldaten én ze te behouden. Door het leger in te zetten als goedkope bewakingsagenten wordt de job niet populairder", aldus Vandemaele. "In het verleden bleek al dat veel potentiële rekruten hierdoor niet in dienst willen, en andere jonge soldaten afhaken. We bewijzen defensie hiermee geen dienst."

Tot slot waarschuwt het Groen-parlementslid voor de blijvende aard van dergelijke "tijdelijke" maatregelen. "De laatste keer dat de soldaten 'tijdelijk' op straat beveiligingsopdrachten moesten uitvoeren, stonden ze daar zes jaar."