Architect van Keymeulen uit de schaduw van Nicolay

De man achter vele cafés en restaurants van horecagoeroe Frédéric Nicolay treedt uit de schaduw. Architect en designer Jean-Sébastien van Keymeulen (30) doet de projecten uit de doeken die het duo in petto heeft voor Brussel. Naast Brussel-Stad breidt hun actieterrein zich uit naar Sint-Gillis en de Noordwijk. Hoewel, enkel the sky lijkt the limit.

B elga, Roi des Belges, Mappa Mundo, Bonsoir Clara, Zebra, Walvis, Bar du Matin, Bistro du Canal, Potemkine, Flamingo, La Belle Équipe, BARBETON, het café van de Galeries-bioscoop, etc. Het lijstje Brusselse horecazaken met als initiatiefnemer Frédéric Nicolay lijkt eindeloos. Sinds de inrichting van café Potemkine in Sint-Gillis, dat in de zomer van 2011 de deuren opende, dragen alle Nicolay-projecten de stempel van architect en designer Jean-Sébastien van Keymeulen.

In café Flamingo, een van zijn realisaties, schuift hij me zijn eerste essay in de handen, met als titel L'Être urbain. Urbanisme et systèmes complexes. Het is een samenvatting van zijn thesis voor het Institut La Cambre, waar hij in 2006 afstudeerde. "Het boek vertrekt uit mathematische modellen, want de stad ontwikkelt zich volgens wiskundige principes. Kleine ingrepen zorgen voor een multiplicatoreffect. Geslaagde stedenbouwkundige interventies, ook al zijn ze klein in omvang, kunnen de dynamiek van een wijk veranderen. Dat is de hele filosofie van Nicolay én van mezelf. De BARBETON op de hoek van de Dansaertstraat en de Papenvest is daar een voorbeeld van. Eromheen was er een niemandsland waar weinigen zich om bekommerden. Nu draait het café goed en geeft het een boost aan het tweede deel van de Dansaertstraat richting kanaal."

Hoe is jullie samenwerking begonnen?
Jean-Sébastien van Keymeulen: "Zes jaar geleden kwam ik met Nicolay in contact tijdens mijn stage bij een architectectenbureau. Ik verzorgde de inrichting van zijn toenmalig appartement op het Bloemenhofplein. Daar ontwierp ik een dakterras met een cabanon, een kleine houten hut omgeven door bamboestokken en planten. Er ontstond een intieme ruimte, met de blik naar de hemel gericht. Het klikte meteen tussen ons en sindsdien doet hij telkens op mij een beroep. In 2010 heb ik mijn eigen bvba opgericht, het bureau K, en heb ik twee voltijdse medewerkers en één halftijdse".

Wat is jullie taakverdeling?
van Keymeulen: "Frédéric Nicolay komt op de proppen met een idee, hij brengt de investeerders en de uitbaters samen. Ik zorg voor de architectuur, design en stijl. Aangezien we helemaal op dezelfde golflengte zitten, loopt dat gesmeerd."

Zo gesmeerd zelfs dat sommigen, onder meer bij de MR, klagen over favoritisme vanuit het Brusselse PS-stadsbestuur. Schepen van toerisme Philippe Close (PS) zei openlijk dat hij jullie projecten "voor honderd procent steunt."
van Keymeulen: "Over Nicolay bestaan er vele fantasmes, die niet kloppen met de realiteit. We moeten net als iedereen vechten voor onze vergunningen. Als er bij Brussel-Stad mensen zijn die ons steunen en dezelfde visie hebben over de stadsontwikkeling, des te beter. Dat betekent niet dat we zomaar een vrijgeleide krijgen. De kritiek van de MR is er onder meer gekomen op het project voor het Greenwood-café aan de Waterloolaan nabij het Sint-Pietersziekenhuis. Het is niet toevallig dat die kritiek kwam van buurtbewoner Laurent Nys (niet-verkozen MR-kandidaat bij de gemeenteraadsverkiezingen en lid van de Horecafederatie, EVC). Ik begrijp wel de bezorgdheid van de bewoners over de impact op hun buurt. Maar die is juist positief: door de nieuwe dynamiek neemt de vastgoedwaarde van buurten in ontwikkeling toe."

Wat is Frédéric Nicolay het meest: een witte ridder die de stad een nieuw elan wil geven, of een gehaaide zakenman met een goede neus?
van Keymeulen: "Een combinatie van de twee. Iedereen wil dat er geld in het laatje komt. Maar het toffe bij Nicolay is dat zijn voornaamste drive eruit bestaat de stad positieve impulsen te geven. Daar is het mij ook om te doen."

Is het niet frustrerend om in zijn schaduw te werken?
van Keymeulen: "Helemaal niet. Wij hebben een heel gezonde relatie, zonder naijver. We weten wat we aan elkaar hebben."

De integratie in de buurten is niet altijd een succesverhaal. De filmvertoningen in de Potemkine aan de Hallepoort dienden snel gestaakt te worden na klachten over nachtlawaai van de buurtbewoners.
van Keymeulen: "Voor alle duidelijkheid: Nicolay start projecten op, maar geeft ze nadien uit handen. De uitbaters hebben steken laten vallen in de communicatie met de buurtbewoners, door hen te weinig bij het project te betrekken. Ook het gemeentebestuur (van Sint-Gillis, EVC) heeft ons niet altijd geholpen. Toch hoop ik dat de onderhandelingen voor de opening van een caféterras met een zestig- tot zeventigtal stoelen in het Hallepoortpark weldra worden afgerond. We zouden graag voor deze zomer het terras openen, met een kleine barkiosk in het park, zodat de kelners en de klanten niet steeds opnieuw de Hallepoortlaan moeten oversteken. Bedoeling is ook om er filmvertoningen in open lucht te organiseren."

Op welke projecten broedt u nog?
van Keymeulen: "Dat zijn er heel wat, want de stad is in constante evolutie. Eerst en vooral komt er snel een uitbreiding van de wijn- en pizzabar La Belle Équipe aan de Dansaertstraat. Het atelier en de koude kamer verhuizen naar de kelder, zodat we een derde meer ruimte krijgen voor de horecazaak. Er komt een La Belle Équipe bis aan de Waterloosesteenweg 7 in Sint-Gillis, liefst met dezelfde uitbaters."

"Aan de Waterloolaan gaan we rond 1 juni de Greenwood openen. Greenwood wordt een merknaam, een dagcafé met lekkere koffie en sandwiches en eigen gebakken brood. Dat concept willen we ook op andere locaties proberen, zoals in het hotel Chelton in de Veronesestraat, niet ver van het Schumanplein. We gaan er ook het restaurant en - bij wijze van experiment - één kamer herinrichten met houten paletten, om zo een eigen sfeer te creëren."

"In het bedrijvencentrum van de stad Brussel in de Aalststraat gaan we een dagbar openen met bioproducten. We hebben ook ons oog laten vallen op een voormalig tankstation aan het Sint-Lazarusplein in Sint-Joost. Ook daar willen we een bar openen, maar het project ligt voorlopig nog in onze schuiven."

"Het project dat het meeste uit de band springt is dat van een hi-tech videogamezaal naast de Potemkine, aan de Hallepoortlaan 1, dat luistert naar de naam Botkamp. De plek voor online gaming met 150 tot 200 computers die op 1 mei opengaat, wordt de grootste in haar soort in België. Het moet ook een informatica-opleidingcentrum worden."

Toch wil u niet verengd worden tot "de man achter Nicolay."
van Keymeulen: "Dat klopt: meer dan de helft van ons architectenbureau werkt voor andere klanten. Zo ontwierp ik het interieur van de Bellerosekledingwinkels in Antwerpen, Madrid en Barcelona. Ik denk ook aan de bouw van een glazen huis in de buurt van Waterloo, geïnspireerd door het Bauhaus. Er zijn meer ideeën dan tijd om ze verwezenlijken." (lacht)

"Voorts ben ik een boek aan het schrijven met als titel An-Archi (letterlijk: non-architectuur). Er is een paradox: aan de ene kant doet men een beroep op een architect voor de minste kleinigheid. Aan de andere kant krijgen de architecten te weinig bewegingsruimte. Gezien de neergang van de economie in Europa zullen we het voortaan moeten hebben van de kleine ingrepen met een grote meerwaarde".