Trends in de campagne (4): Nederlandstaligen die communiceren in het Frans

Met de verkiezingen van zondag 9 juni in het vooruitzicht zijn politieke partijen volop bezig met hun campagnes. Elke week belicht BRUZZ een van de trends die de campagnes kenmerken. Vandaag: kandidaten op Nederlandstalige lijsten die communiceren in het Frans.

Hoewel ze op een Nederlandstalige kieslijst staan, richten sommige politici zich op sociale media vooral op de Franstalige Brusselaar. Zo ook Ilyas Mouani, derde op de lijst van Vooruit.brussels voor het Brussels parlement. In acht van de negen video's die hij op TikTok postte, sprak hij Frans, al dan niet ondertiteld in het Nederlands.

Op andere sociale media kiest hij voor een mix van de twee talen. “Ik merk dat ik een pak minder bereik heb als ik enkel in het Nederlands spreek”, zegt de tweetalige Mouani. “Maar in debatten of evenementen gebruik ik bijna uitsluitend Nederlands.”

Ook Fouad Ahidar, lijsttrekker bij Team Fouad Ahidar, geeft prioriteit aan het Frans op sociale media. “De Nederlandstalige Brusselaars kennen ons al goed, en weten waarvoor we staan”, legt Ahidar uit. “We willen ook de Franstaligen bereiken, zeker zij die een band hebben met het Nederlands. Zo zijn er veel Franstaligen van wie de kinderen naar het Nederlandstalig onderwijs gaan.”

Ahidar benadrukt dat het aanvankelijk de bedoeling was om in de twee talen te communiceren, maar dat dit praktisch onhaalbaar bleek. "Elke kandidaat kiest wat hij doet, en beide talen worden daarbij gebruikt", verzekert Ahidar.

Meertalig Brussel

Niet-Nederlandstaligen bereiken, blijkt dus een belangrijke motivatie te zijn. Daarom gebruiken sommige partijen naast Frans ook andere talen. Zo publiceerden Vooruit-kandidaten Hannelore Goeman en Zeynep Balci een video op Instagram in het Turks.

Groen neemt meertaligheid eveneens meer op in hun communicatie. “Brussel is steeds minder strikt opgedeeld in Frans en Nederlands", legt kandidaat voor het Brussels parlement Stijn Bex uit. “Onze hoofdfocus blijft daarbij het Nederlands, terwijl dat bij Ecolo logischerwijze eerder het Frans is. Maar we willen alle Brusselaars bereiken.”

Zo publiceerde Ange-Raïssa Uzanziga, vijfde op de lijst voor het Brussels parlement, enkele keren in het Kinyarwanda en in het Engels op haar sociale media om zich specifiek te richten tot de Rwandese gemeenschap.

Sven Gatz (Open VLD), die momenteel bevoegd is voor de promotie van meertaligheid, vindt dat een positieve evolutie. “Het toont dat je je in de Brusselaar probeert te verplaatsen, die nu eenmaal steeds meertaliger wordt. Dat bewijst de laatste taalbarometer.”

Gatz en zijn partij kiezen er daarom voor om vaak Frans, Nederlands en Engels door elkaar te gebruiken in een post op sociale media. "Het risico bestaat dat een deel van de inhoud daardoor verloren gaat, maar de impliciete boodschap blijft wel hangen."

Lijsttrekker voor CD&V in het Brussels parlement Benjamin Dalle gooide het over een andere boeg. In een video, gemaakt met AI, roept hij in tien verschillende talen op om Nederlands te leren en te durven spreken. “Brussel is meertalig, maar we moeten blijven staan voor een sterke Nederlandstalige aanwezigheid in onze hoofdstad”, zegt hij. Hoewel CD&V ook campagnemateriaal heeft in het Frans blijft de focus daarom ook liggen op het Nederlands.

Electoraal belang

De kandidaten geven aan dat ze het vooral belangrijk vinden dat iedereen hun boodschap begrijpt, en ze daarom ook Frans gebruiken. Omgekeerd zien we bij de Franstalige partijen nauwelijks die motivatie.

De reden is simpel: het is electoraal niet interessant genoeg, omdat er minder Nederlandstalige Brusselaars zijn. Als Nederlandstalige kandidaten ook stemmen van de grote groep Franstaligen in Brussel kunnen binnenhalen, maakt dat wel een groot verschil.

Bovendien hebben kandidaten op de Nederlandstalige kieslijsten tot vier keer minder stemmen nodig om een zetel in het parlement te bemachtigen. Het zou dus een strategie kunnen zijn om je als Franstalige op een Nederlandstalige lijst te zetten, vervolgens in het Frans te communiceren en zo makkelijker verkozen te geraken.

“Daarnaast beheersen veel Franstalige politici het Nederlands niet goed, wat het moeilijk maakt om tweetalig te communiceren”, zegt expert in politieke communicatie Reinout Van Zandycke. “Aangezien de Nederlandstalige kiezer voor hen toch minder van belang is, is het veel inspanning voor weinig rendement.”

Dat zien we ook bij de tweetalige partij PVDA/PTB. Lijsttrekker voor de Nederlandstalige kieslijst Jan Busselen gebruikt systematisch het Nederlands. Maar op de algemene sociale media van de Brusselse afdeling van de partij verloopt de communicatie bijna uitsluitend in het Frans.

Zelfs partijen die zich vooral focussen op het belang van het Nederlands, deinzen niet terug voor communicatie in het Frans. Vlaams Belang doet het al jaren.

“Ook voor een Vlaams-nationalistische partij is het logisch om in de grootste taal van Brussel te communiceren”, zegt lijsttrekker voor het Brussels parlement Bob De Brabandere. “Maar onze boodschap verandert niet: we willen een onafhankelijk Vlaanderen met Brussel als tweetalige hoofdstad.”

Volgens De Brabandere zijn er ook Franstalige Brusselaars die voor de partij kiezen. “Ze stemmen voor ons voor thema’s als onveiligheid, netheid in de straten en migratie.”

Vlaams Belang zal niet de grootste partij in Brussel worden, maar dat is niet hun bedoeling, zegt Van Zandycke. "Ze willen zetels in het parlement halen, waarbij elke stem het verschil kan maken. De principes zijn flexibel als het om electorale belangen gaat."

Belangen van Nederlandstaligen

Ook N-VA spreekt in verkiezingstijd in de twee talen. “Wij zijn voor een correcte behandeling van het Nederlands, maar zien Frans ook als een belangrijke taal”, reageert tweede op de kieslijst Mathias Vanden Borre. “Wij zijn er voor de Brusselaars. Frans wordt gewoon vaker gesproken en is soms iets makkelijker om mensen te bereiken.”

*lees verder onder bericht

Al benadrukt Vanden Borre dat het de prioriteit blijft om “de ongelijke behandeling van het Nederlands in veel instanties” aan te klagen. Ook andere partijen zeggen dat ze de belangen van de Nederlandstalige Brusselaar hoog in het vaandel blijven dragen.

“We willen dat Nederlandstaligen bij alle instanties in hun moedertaal geholpen kunnen worden. Vooral in de zorg is dat essentieel”, zegt Fouad Ahidar, die lang voorzitter is geweest van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC).

Dat beaamt Ilyas Mouani (Vooruit.brussels). “Ik ben opgegroeid in het VGC-netwerk. Alles wat ik heb gedaan, was in het Nederlands. Ik kom dus zeker niet uit een Franstalig netwerk om makkelijk een plek te krijgen in het parlement. De bedoeling is om te blijven strijden voor voldoende plaatsen in Nederlandstalige scholen, crèches en het jeugdwerk.”

Maar kunnen Nederlandstalige kiezers niet net het vertrouwen verliezen als kandidaten niet in hun taal communiceren? En kan dat geen negatieve impact hebben op het aantal stemmen? “Dat zou kunnen, maar die enkelingen wegen niet op tegen de massa die Frans spreekt”, zegt Van Zandycke. De beste middenweg is volgens hem om standaard in twee of zelfs drie talen te berichten. “Want dat is de realiteit vandaag: meertaligheid.”