Vileyne gedachten: Leopold Flam

Met de grote filosoof Leopold Flam, hoogleraar aan ULB en VUB, maakte ik kennis op de middelbare school in Brugge.

Ik volgde les in een katholieke school waar de leraar godsdienst, een priester, in de hoger middelbare afdeling amper aan de Bijbel toekwam, maar wel veel tijd uittrok voor Karl Marx, Friedrich Nietzsche en Jean-Paul Sartre. Hij besprak de filosofen eerst grondig – de man had een hele rits diploma’s – maar eindigde steevast met een waarschuwing: het waren atheïsten.

Hetzelfde gold voor Leopold Flam voor wie we gewaarschuwd werden. De man werd als zeer invloedrijk beschouwd als inspecteur geschiedenis. Maar er zijn ook verhalen over de hoffelijke ontvangst door de zuster-directrice van een normaalschool.

Als journalist heb ik het voorrecht gehad om Hubert Dethier, professor filosofie, te interviewen voor het blad Akademos van de VUB. Het was een boeiend, intens gesprek dat af en toe alle kanten uitwaaierde en waarbij hij zich zeer kwetsbaar opstelde.

Hij vertelde over zijn fascinatie voor Flam, maar ook hoe die heel erg beslag legde op hem - hij moest die heel Vlaanderen rondrijden voor lezingen - en hoe zwaar Flam op zijn huwelijk en zijn gezinsleven gewogen had.

Het zijn van die uitzonderlijke, aangrijpende momenten die je als journalist maar zelden meemaakt: hoe mensen hun ziel voor je blootleggen, in levenden lijve, face-to-face, niet op YouTube, niet geschreven, niet op tv. Mediagewijs kan alleen de radio de magie van een dergelijke ontmoeting benaderen.

Na het interview stond Dethier erop om een goede fles wijn te kraken, het was inmiddels halfacht ’s avonds, maar dankzij mijn onhandigheid is het bij één glas moeten blijven: toen ik mijn opnameapparaatje wou afzetten, werd alles gewist. Ik ben dan maar vliegensvlug naar huis gespoord – Dethier woonde in Vilvoorde – en heb op basis van mijn notities het interview uitgeschreven.

Drie dagen later kwam Dethier naar het Centraal Station waar we in het cafetaria de tekst doorgenomen hebben. Hij had maar één opmerking. Dethier was een lieve man.

We spraken ook af om elkaar nog eens te zien, om lang over filosofie te mijmeren. Helaas is het er nooit van gekomen. Mijn eigen stomme schuld.

Op bruzz.be leest u een dubbelinterview met Filip Moeykens van het Instituut voor Morele Dienstverlening, de vrijzinnige 'kerkfabriek' zoals het instituut in de volksmond heet en Henk Van hellem die mee aan de wieg stond voor de vrijzinnige uitzendingen voor derden en strijdend atheïst is.

En ook met Lydia Deveen-De Pauw, één van de grote dames in de recente geschiedenis van Brussel, hoogleraar, atheïst, socialist, emeritus-prof aan de VUB, staatssecretaris en feminist, maar bovenal anti-nationalist.