De leestip van Jan Asselberghs: ‘On Connection’ van Kae Tempest

'Wat is jouw favoriete boek?' De Brusselse bibliotheken vroegen het aan Brusselaars met een liefde voor lezen. Mensen zoals jij en ik, met verschillende smaken, perspectieven en verhalen. Vandaag: het lievelingsboek van Jan Asselberghs, rapper, slamdichter, doordenker, dromer en levensgenieter.

door Nathalie Cools

“Slam poetry verplicht het publiek bijna om te luisteren, omdat je enkel de dichter en de woorden voor je hebt”

Vanwaar komt je artiestennaam?
Toen ik jong was, speelde ik vaak met mijn oudere broer en zijn vrienden. Zij noemden me steeds ‘Jantje’, maar dat vond ik maar niks … Totdat iemand met ‘Petit Jean’ op de proppen kwam. Véél beter! Dat dit gewoon “Jantje” in het Frans betekent, wist ik natuurlijk niet, maar het kwaad was al geschied. Soms kiest de artiestennaam jou, en niet andersom!

Je koos het boek ‘On Connection’ van Kae Tempest. Het boek is een buitenbeetje in het ‘1 Stad, 19 Boeken’-oeuvre: een non-fictieboek én het eerste boek dat verscheen nadat Tempest zich als non-binair had geout. Waarom heeft dit boek jou aangegrepen?
Het boek spreekt me zo hard aan omwille van de herkenbaarheid. Ik schrijf als artiest om verbinding met mezelf te maken, en ik treed op voor de connectie met het publiek. Daarom vind ik slam poetry zo krachtig. Het is een kunstvorm die het publiek bijna verplicht om te luisteren, omdat je enkel de dichter en de woorden voor je hebt.

Schrok je toen Tempest verklaarde non-binair te zijn?
Helemaal niet. Hun dichtbundel ‘Hold Your Own’ gaat over de transformaties van Tiresias - een jongen uit de Griekse mythologie: van kind tot man tot vrouw tot blinde ziener. Toen ik hoorde dat Kae Tempest deze beslissing had genomen, was ik dus niet verbaasd. Ik vind dat iedereen het recht heeft om te zijn wie je diep vanbinnen bent, en ik waardeer Tempest zelfs nog meer als mens om deze moedige beslissing.

Tempest is een veelzijdig figuur. Dichter, schrijver, muzikant. Welk aspect spreekt jou het meest aan?
Ik ben ook rapper en dichter. Kae heeft met de hiphopband ‘Sound of Rum’ enorm veel ervaring opgebouwd op het vlak van flow, lyriek en stage performance. Dat vertaalt zich in hun meest breekbare slam poems. Een prachtig voorbeeld is de liveversie van ‘People's Faces’ op Glastonbury in 2017. Tot op vandaag vind ik dit nog steeds één van de beste slamgedichten die ik ooit al gehoord heb. Ik raad iedereen aan deze performance te bekijken en zo te ontdekken of Kae Tempest iets voor jou is.

Het boek maakt een vergelijking met hamsters die in een dolgedraaid hamsterradje lopen. Vind je dit een sprekend beeld voor onze huidige tijd?
De rat race is een metafoor die ik zelf ook vaak aanhaal in mijn teksten. Als ik de verbinding met mezelf of anderen kwijt ben, helpt schrijven en lezen om terug tot mezelf te komen. Ik denk niet dat je connectie kan maken met anderen als je dat niet doet met je ware zelf. Het één kan volgens mij niet bestaan zonder het andere.

Komt het ritme van de teksten tot uiting als je in stilte een boek leest?
Dat verschilt van tekst tot tekst. De teksten die ik al van Tempest gelezen heb, blijven alleszins altijd overeind op het blad. Dat is natuurlijk te danken aan hun enorme talent, want niet elk (slam)gedicht zou het overleven in boekvorm. De Nederlandse vertalingen zijn een mooie manier om kennis te maken met Tempest, maar ik lees toch liever de originele versie in het Engels, omdat ik geloof dat elk woord in het boek een reden heeft: de positie, de klank, het ritme van de lettergrepen … Zo lees ik de boeken ook: luidop!

Wat triggert jou om een boek te lezen?
Vaak lees ik wat me wordt aangeraden of geschonken door iemand die me heel goed kent. Wat me triggert én waar ik eventueel op afknap, is het ritme van de zinnen. Als het ritme of de flow van een passage me stoort, haak ik af. En als ik net wel in de cadans kom, verlies ik mezelf urenlang. Eén van de laatste boeken waarbij dit gebeurde was ‘Tekens van leven’ van Frederik Willem Daem.

Is lezen belangrijk voor jou?
Absoluut. Lezen is voor mij heel belangrijk, omdat je je kan verplaatsen in andermans gedachten, dromen en angsten. Het kan je katapulteren naar een café in Zuid-Frankrijk, of je op een troon zetten in Griekenland, 2000 jaar geleden. Het versterkt niet alleen je verbeeldingskracht, maar ook je inlevingsvermogen, wat weer leidt tot die verbinding. Zelf lees ik bijna elke dag, en vaak veel boeken tegelijkertijd.

Hoe ziet jouw ideale zomervakantiedag in Brussel eruit?
Rustig rondwandelen met muziek, eindigen in het Tenbospark of het Ter Kamerenbos en daar rustig lezen. Afsluiten met een terrasje en goed gezelschap mag ook altijd!

Als ik Koekelberg zeg, dan denk jij spontaan aan…
De Basiliek.

Ha! We eindigen met een dooddoener. Ik ga alvast het filmpje van ‘People's Faces’ bekijken en me verdiepen in ‘On Connection’. Bedankt, Jan, voor dit boeiende gesprek.

Dit artikel maakt deel uit van de serie '1 Stad, 19 Boeken', een project van de Brusselse bibliotheken en Muntpunt. De volledige reeks vind je terug op de websites van de Brusselse bibliotheken en Muntpunt.