Urban Rituals Festival: een niemandsland van klanken

De buren van Les Brigittines en Recyclart slaan de handen in mekaar voor het ‘Urban Rituals Festival’. Drie avonden komt muziek aan bod die “moeilijk in tijd en ruimte te situeren is”. Het brengt ongebruikelijke concepten zoals een Bach cantate uitgevoerd door dove zangers en opwindende combinaties zoals draailiermuziek verbonden aan elektronica.

Wie Recyclart een beetje kent, weet dat daar wel heel regelmatig treinen boven je hoofd sporen. Wie er naar rock of loeiharde technofeestjes gaat merkt daar niks van, maar op 'zachtere momenten' werkt het treinverkeer bij Recyclart al snel storend. Daarom wijkt het ondergrondse station voor het eerst uit om de hoek, naar de kapel van Les Brigittines. Ook die is niet 100% soundproof geïsoleerd, doch voor deze mengeling van oude en nieuwe muziek des te beter geschikt.

Het uitgangspunt van het Urban Rituals Festival - met drie avonden waarop dezelfde artiesten twee keer aan bod komen is de term 'festival' misschien ietwat verkeerd gedimensioneerd - blijkt immers een zeer boeiende vraagstelling: in hoeverre is de avant-garde gedateerd en hoe verfrissend klinkt nog die zogeheten oude muziek? Op zich draagt het programma dan weer cross-overs aan die in feite die vraag aan de kant schuiven: hun geluid van de deelnemende artiesten bevindt zich in een soort vacuüm, een niemandsland dat bij gebrek aan inspiratie vaak met de term 'experiment' aangeduid wordt.

Neem bijvoorbeeld de naar Brussel uitgeweken Britse componiste en muzikante Stevie Wishart (26 en 27.04). Die toerde vanaf haar begindagen in de jaren tachtig met rockbands, terwijl ze tegelijkertijd oude muziek studeerde én improvisatietechnieken leerde bij de zwaargewichten John Cage en David Tudor. Wie Wishart ooit aan het werk zag op haar draailier - een soort van gemechaniseerde viool, een ietwat 'vergeten' instrument - weet dat dit een onvergetelijke ervaring heet die smeekt naar meer. Zonder problemen doorloopt ze religieuze en profane Middeleeuwse muziek, die ze als uitganspunten voor haar hedendaagse muziek beschouwt. In improvisatorische sessies schrikt Wishart er niet voor terug haar hurdy gurdy te koppelen aan sequencer, sampler en laptop. Tijdloos? Wie maalt erom: deze dame boeit en klinkt alleszins nog steeds actueel.

Religieuze cantate
'Ich rufe zu dir Herr Jesu Christ (BWV 177)' is een religieuze cantate voor vierstemmig koor geschreven door Bach die voor het eerst in 1732 werd uitgevoerd. Voor dit 'festival' bewerkte de Brusselse componist en muzikant Baudouin De Jaer de cantate voor dove zangers en vertellers, en voor een orkest onder leiding van de dirigent Bernard Wolteche (26 en 27.04). Echt origineel is dit idee niet. Zo deed de Poolse kunstenaar Artur Zmijewski het hem voor in de video 'Singing Lesson #2' uit 2002. Daarin interpreteren 'doofstomme' studenten Bach's cantate 'Herz und Mund und Tat und Leben (BWV 147)', nota bene in de Sint-Thomaskerk in Leipzig waar Bach bij leven cantor en nog steeds begraven ligt. Het resultaat is - euh - ongehoord en diep ontroerend.

De laatste dag van 'Urban Rituals' lopen de emoties wellicht nogmaals hoog op. Dan brengt het Ensemble Phoenix München de liveversie van 'Requiem for a Pink Moon'. Dit uitzonderlijke - tijdloze? - werkstuk interpreteert het legendarische album van wijlen Nick Drake als was het aan het eind van de 16de eeuw gecomponeerd: het tijdperk waarin Elizabeth I van Engeland, Shakespeare en - in de muziek - de madrigalen de scepter zwaaiden.

26 > 28/4, 19.30, €10, Les Brigittines, Korte Brigittinenstraat 1, Brussel. 02-502.57.34. www.brigittines.be, www.recyclart.be