We have a dream: uiteenlopende visies op Brussel

In We have a dream geven tien zeer verschillende inwoners van onze stad hun zeer uiteenlopende visie op Brussel en haar toekomst. In een reeks weldoordachte, meertalige speeches, die ze live uitspreken. Met simultaanvertaling én met overtuiging.

Op het podium zullen geboren Brusselaars staan, maar ook expats en asielzoekers. Tien mensen in totaal. De jongste is zestien, de oudste vijfenveertig, en ze spreken verschillende talen: Nederlands, Frans, Engels, Duits, Arabisch en Farsi. Regisseur Dirk Verstockt coacht.

Valt het mee om met die vreemde talen te werken?
Verstockt: Uiteraard is dat complex, maar we hebben genoeg mensen gevonden die maar al te graag kwamen helpen om te vertalen. We werken samen met de tolkenschool. Die heeft bijvoorbeeld geen opleiding Farsi-Engels of Farsi-Nederlands, maar dan konden we nog altijd terugvallen op een netwerk van mensen dat de zaak ter harte nam. Als Brussel een stad met veel talen is, dan zullen we ervoor zorgen dat die talen ook kunnen worden verstaan. Dat was een van onze principes. Als iemand in het Arabisch een emotionele speech geeft, dan kan je al wel voelen dat er iets gaande is. Met de vertaling erbij springen je de tranen in de ogen.

Visies en toekomstvisies zijn het uitgangspunt van We have a dream.
Verstockt: En dat wordt zeer breed geïnterpreteerd, want sommige utopieën zijn gewoon nachtmerries. Het is dus niet zo dat we met een ongenuanceerd, naïef hoeraverhaal komen over Brussel als de supergediversifieerde stad. De sprekers schetsen integendeel een zeer genuanceerd en scherp beeld over de onwaarschijnlijke complexiteit die dat soort diversiteit met zich meebrengt.

Wat mij ook enorm is opgevallen is het grote verschil tussen de wensdromen van een blanke Belgische twintiger en de wensdromen van een Afghaanse twintiger die hier als vluchteling terechtkomt. Wij onderschatten dat België en Brussel eigenlijk nog altijd zoals in de negentiende eeuw blijven gelden als een land en een stad waar mensen onder de liberale grondwet bescherming komen zoeken. Dat je hier kan zeggen wat je wil, dat je hier je onderwijs kan regelen, vrij kan vergaderen, enzovoort vindt zo’n vluchteling ongelooflijk. De bewondering daarvoor komt van zo diep, dat we best nog eens stilstaan bij onze wetgeving die de mensenrechten beschermt en niet nalaten ze te blijven bevechten.

Aan de andere kant voel je ook hoe een jonge generatie Belgen de evolutie van ons politieke systeem in vraag stelt. Zij voelen de kracht die in onze verscheidenheid schuilt en stellen tegelijk vast hoe een politiek systeem dat taal en grond blijft verbinden die diversiteit monddood maakt.

Een andere spreker heeft het dan weer over het Brusselse fietsbeleid.
Verstockt: Dat bevestigt alleen hoezeer verschillende kwesties en belangen in een stad naast en door elkaar lopen. Het is net dat hele tableau dat deze reeks speeches zo rijk maakt.

Hebben andere talen ook andere retorische kneepjes?
Verstockt: Ik merk dat onze Iraakse en onze Marokkaanse sprekers gedichten zullen verwerken in hun speech omdat poëzie voor hen een onderdeel is van de redenaarskunst. Dat zien wij verder alleen bij onze president van Europa Herman Van Rompuy. Maar hoe ieder zijn of haar speech aanpakt, hangt volledig van henzelf af. Sommigen zullen misschien iets extra’s brengen, anderen gebruiken alleen hun stem. Het is een intens proces om je gedachten te ordenen, uit te spreken en op dat podium te gaan staan. Maar je voelt de noodzaak om dat te doen.