Curatrice Katerina Gregos neemt Art Brussels onder handen

De kunstbeurs omtoveren van een veredelde supermarkt naar een plek om te baden in esthetisch genot. Dat is wat de nieuwe artistiek directeur Katerina Gregos wil bereiken met Art Brussels. Dat moet ook blijken uit de scenografie: de beurs moet er uitzien als een stad, met een ontvangstbalie in de vorm van een check-in ruimte van een luchthaven. Art Brussels lijkt klaar voor een doorstart.

O ktober 2012. Art Brussels zit in zak en as. Directeur Karen Renders, die vijftien jaar aan het hoofd stond van de grootste hedendaagse kunstbeurs van België, verliest de strijd tegen kanker. In november, minder dan een half jaar vóór de 31ste editie van de beurs, wordt Katerina Gregos aangesteld als artistiek directeur.

Terwijl Renders zowel het zakelijke als het artistieke beheerde, heeft Gregos een business director naast zich. "Een heel goede zaak," vindt Gregos, "zo kan ik me volledig toeleggen op het artistieke."

Gregos kan een mooi parcours voorleggen. Ze cureerde de voorbije zomer de alomgeprezen biënnale Manifesta 9 in Genk. Ook de expo Newtopia: The State of Human Rights op verschillende locaties in Mechelen draagt haar keurmerk. In 2011 stond ze in voor het Deense paviljoen op de Biënnale van Venetië en voor de vierde editie van het Fotofestival Mannheim Ludwigshafen Heidelberg. Gregos, geboren en getogen in Griekenland, studeerde kunstgeschiedenis in Londen, maar woont sinds 2006 in Brussel. Ze was twee jaar actief als artistiek directeur van het centrum voor audiovisuele kunsten Argos.

"Ik kijk naar Art Brussels met de ogen van een curator," zegt Gregos. "Ik kom niet uit de commerciële wereld, en hecht veel belang aan de esthetische en intellectuele meerwaarde van een beurs. Belangrijk is ook dat ik, in tegenstelling tot mijn voorgangster, in het selectiecomité zit van de galeries. Ik heb daar 1 stem op 7, de andere zes zijn van de galeriehouders."

Een beurs blijft een commercieel gegeven. Bent u dan wel de geschikte persoon om Art Brussels te leiden?
Katerina Gregos: "Absoluut. Mijn voornaamste betrachting is het bezoek aan de beurs aangenamer te maken. Als je dat bereikt, dan komt dat ook de verkoop door de galeries ten goede. Daarom schreef ik bij mijn aantreden meteen een brief naar de 189 deelnemende galeries om hen aan te sporen meer aandacht te besteden aan de presentatie van de in totaal 2.000 artiesten en de opbouw van de stands. De beurs mag geen uitputtingsslag zijn voor de kunstliefhebber, die aan het einde van zijn bezoek het bos door de bomen niet meer ziet. De monotone opeenvolging van white boxes werkt nefast. Het resultaat van die aanpak gaat men dit jaar nog maar deels zien. Ik beschouw het als een work in progress op middellange termijn. Sommige galeries reageren heel enthousiast, anderen blijven zweren bij hetzelfde stramien."

Sommige kunstliefhebbers halen hun neus op voor een beurs, die in hun ogen te veel commercie is en te weinig inhoud.
Gregos: "Dat zijn dikwijls diegenen die als eersten VIP-toegangstickets vragen. Er heerst veel hypocrisie over de omgang met een beurs. Waar anders dan op Art Brussels heb je in Brussel zo een grote hoeveelheid aan internationale artiesten onder één dak? Het is niet zo dat de overheid uitblinkt met initiatieven ten aanzien van hedendaagse kunst. Bovendien geeft de beurs dit jaar voor het eerst carte blanche aan zes non-profit kunstorganisaties, die elk met hun kunstproject mogen uitpakken."

Hoe zou u Art Brussels omschrijven?
Gregos: "Als een plek waar je je kan verliezen in kunst, als je je tenminste voldoende kan concentreren en de ruis kan wegcijferen."

Ook de scenografie hebt u aangepakt…
Gregos: "Naast meer variatie wil ik ook een scheutje humor en lichtvoetigheid toevoegen. Scenograaf Tom Mares zorgt samen met kunstenaar Walt Van Beek voor een creatief design van de ontvangstruimte en de plaatsen voor sociale interactie tijdens de beurs. Samen vormen ze een Art City, waarbij de ontvangstruimte eruitziet als een check-in balie op de vintage luchthaven van die denkbeeldige stad. Met achter de balie air hostesses natuurlijk." (lacht)

Ook de VIP-ruimte, de bar en het restaurant worden in een nieuw kleedje gestoken. Nou ja, nieuw, het restaurant krijgt een fiftieslook. Zelfs de inhoud van je bord zal niet meer hetzelfde zijn. Yves Mattagne (baas van sterrenrestaurant Sea Grill, EVC) superviseert het eten op de beurs. Nieuw is ook The Stage, een amfitheater in Hal 3, speciaal ontworpen voor gesprekken, debatten en ontmoetingen met kunstenaars, aangevuld met een performanceprogramma. Dat wordt het kloppende hart van de beurs. Ten slotte is er voortaan ook een cinemaruimte met 30 zitjes waar kortfilms worden vertoond."

Een van die debatten gaat over de vraag of Brussel, zoals nu vaak wordt geopperd, 'het nieuwe Berlijn' is: een aantrekkingspool voor artiesten uit alle windstreken. Wat is uw mening daarover?
Gregos: "Godzijdank nee, Brussel is niet Berlijn. Brussel bekleedt een eigen positie in de kunstwereld, zonder de glamour en glitter van Parijs of Londen, en is evenmin te vergelijken met de Duitse hoofdstad. Artiesten houden van Brussel omdat ze hier anoniem kunnen werken. De relatief goedkope huurprijzen in vergelijking met die wereldsteden en de centrale ligging zijn andere grote troeven. Voeg daarbij ook de komst van buitenlandse galeries, en je kan niet anders dan vaststellen dat het de goede richting uitgaat met de Brusselse kunstwereld. Maar aan de andere kant is Brussel wel de stad van de eeuwige beloftes die nooit vervuld raken. Brussel is nog geen brand, geen merk, omdat niemand weet welk merk dat dan zou zijn. Er is ook geen echte kunstscène, wel een hoop individuen die mekaar toevallig ontmoeten en dan weer uit elkaar gaan."

Is Art Brussels voldoende verankerd in de stad?
Gregos: "Neen, en dat moet beter. Daarom ga ik in samenwerking met het BAM (Instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst, EVC), 30 curatoren in contact brengen met Brusselse kunstenaars en galeries. Doel is om de Brusselse kunstenaars onder de internationale aandacht te brengen."

Heeft de crisis ook geen impact op Art Brussels?
Gregos: "Dat is moeilijk om in te schatten, want ik heb geen glazen bol. Er is zeker een crisissituatie wat betreft overheidsmiddelen voor kunst. Maar op de privé-markt is er een paradox. Het aantal kunstbeurzen gaat in stijgende lijn. Het vertrouwen van de verzamelaars in het kopen van en beleggen in kunst is niet aangetast. Bij de galeries is het beeld meer diffuus. De topgaleries met grote namen hoeven weinig te vrezen. Wel hebben de galeries in de middencategorie het lastig. Want in die vijver zwemmen de meeste vissen."

Vorig jaar was er juridisch getouwtrek tussen Art Brussels en de OFF-Art Fair. Hoe verhoudt u zich tot de OFF-evenementen: vormen zij een meerwaarde of zijn het parasieten?
Gregos: "Er is plaats genoeg voor iedereen. Art Brussels blijft het vlaggenschip, maar in haar zog kunnen andere initiatieven rustig gedijen. Er is absoluut geen animositeit tussen ons. Ik ben niet eens op de hoogte van die juridische problemen. Wij hebben een ander publiek, en bovendien: Er is nooit te veel kunst."

Naast Art Brussels blijft u voor andere projecten werken.
Gregos: "Ja, dat is heel belangrijk voor mij. In september cureer ik de kunstbiënnale van het Zweedse Göteborg. In diezelfde periode mede-cureer ik ook een tentoonstelling in Graz op het festival Steirischer Herbst, het Oostenrijkse equivalent van het KunstenFestivaldesArts. Ik ben niet in één vakje te stoppen."
Eric Vancoppenolle /
brusselnieuws.be

Van 18 tot 21/4 in expo-hallen 1 en 3 aan de Heizel