Museum Night Fever: Beperkingen dwingen je om creatief te zijn

De nacht van de Brusselse musea, Museum Night Fever, trekt niet alleen veel nieuwsgierige bezoekers, er werken ook veel jongeren aan mee. Een duizendtal om precies te zijn. Vierhonderd jeugdigen van scholen, jeugdhuizen en andere verenigingen zorgen voor het onthaal, de andere zeshonderd werken mee aan het programma. Wij namen een kijkje tijdens de voorbereidingen.

I n het Maison des Jeunes Antichambre in Sint-Lambrechts-Woluwe is men de weken voor Museum Night Fever al druk in de weer. Voor Antichambre is het de eerste deelname aan Museum Night Fever, maar het krijgt de hulp van zijn ervaren Elsense collega's van XL'J. XL'J was er al bij op de eerste editie van Museum Night Fever, en presenteerde dus al werk in verschillende musea. Nu mag het samen met Antichambre het grote Muziekinstrumentenmuseum (MIM) inpalmen. De jeugdhuizen zullen vier à vijf zalen bezetten. In de vitrines op de benedenverdieping worden bedrukte T-shirts tentoongesteld, op het Koningsplein worden livegraffitisessies gegeven, er zijn muzikale botsauto's, en liveperformances... "Het kwam dus goed uit dat we de krachten konden bundelen, en elkaars werkwijze kunnen leren kennen," zegt Emilie Bergilez van XL'J. "Antichambre heeft ook meer ervaring met muziek, terwijl wij meer op beeldende kunsten en theater gericht zijn."

Sporen nalaten
Het project waarmee de jongeren bezig zijn als we hen in Woluwe bezoeken, combineert dan ook muziek en beeldende kunst. Op de zevende verdieping van het museum komt namelijk de interactieve installatie Empreinte ma'zik, een combinatie van geluidsimpressies en drukkunst. Kevin, Manuel en Sukdiip leggen er samen met Emilie Bergilez en Gilles Hébette van Antichambre de laatste hand aan. "We maken een grote paravent die bedrukt is met gravures die de jongeren hebben ontworpen," legt Hébette uit. "We hebben in onze ruimtes grote houten planken gelegd waarin iedereen zijn sporen kon nalaten door er tekeningen, figuren en woorden in te graveren. We gaan nu net de laatste plank afdrukken op chinees papier, en dat bevestigen we dan op grote panelen waarmee we onze paravent maken." Het was de bedoeling dat iedereen symbolisch zijn 'territorium' kon afbeelden met de gravures, een beetje zoals jongeren soms doen als ze in hun schoolbank krassen, maar dan legaal. We zien dan ook impressies van het Atomium, de Basiliek van Koekelberg, maar ook kreten als 'anti-Standard' of 'Chris Brown'. Eén jongen heeft ook een beeld uit zijn geboorteland Burundi gegraveerd, en een andere heeft gewoon in lijnen het traject getekend van zijn huis naar het jeugdhuis. Daarbovenop heeft een andere animator van Antichambre omgevingsgeluiden van het jeugdhuis opgenomen. Die 'auditieve sporen' (geluiden van de chauffage, of de kickertafel) worden op muziek gezet, en die geluidsband krijgt het publiek te horen als ze zich in het MIM blindelings naar de paravent met gravures laten leiden.

Hébette: "Het is de bedoeling dat de jongeren hun werk zelf helpen presenteren aan het publiek." Bergilez: "Dat is ook een van de aspecten van Museum Night Fever. De jongeren leren dat musea geen ontoegankelijke instellingen zijn waar zij niet welkom zijn. Ze nemen hun ouders mee, en keren er later makkelijker terug. Voor ons is Museum Night Fever daarom een van de belangrijkste projecten van het jaar. Uit de evaluaties blijkt elke keer dat onze jongeren het belangrijk vinden dat ze op een bepaald moment hun werk ook eens kunnen tonen in een erkende kunstinstelling voor een groot publiek, en eventueel in contact kunnen treden met professionele kunstenaars."

Mode en insecten
Ook heel veel studenten nemen Museum Night Fever te baat om hun visitekaartje af te leveren aan een groot publiek. Zo strijken meer dan honderdvijftig studenten uit de afdelingen mode en (textiel)design van de Hogeschool Francisco Ferrer uit Brussel-Stad neer in het Museum voor Natuurwetenschappen. Ook voor hen is Museum Night Fever het einddoel van een groot project waar behalve de studenten uit alle richtingen ook alle docenten en directieleden op een of andere manier aan meewerken. Fatima Ait Lalla bijvoorbeeld is lerares Engels op de school, en speelt samen met haar collega van Frans een rol bij de begeleiding van de studenten, die hun werk ook in verschillende talen aan het publiek moeten kunnen presenteren en uitleggen. "Alle aspecten zijn belangrijk.

Zo zullen de studenten ook hun creatieproces tonen. Maar het belangrijkste blijft natuurlijk het eindresultaat. We hebben voor het Museum voor Natuurwetenschappen gekozen omdat de studenten op voorhand al het idee hadden geopperd om zich voor hun ontwerpen te inspireren op de wereld van de insecten. We hebben dan ook het museum bezocht om de materie goed te begrijpen, en te zien wat we allemaal met het thema konden doen. Tijdens de avond zullen we vijf keer na elkaar de ontwerpen tonen op de catwalk. Niet met een gewoon defilé, maar met een soort performance op muziek. Daarnaast stellen studenten objecten en accessoires tentoon, heeft de richting Publiciteit installaties gemaakt, en heeft onze kleine, maar steeds populairdere sectie textieldesign op basis van het thema heel mooie stoffen en prints ontworpen.

Dansen met schilderijen
Ook in het Museum voor Oude Kunst staan er verschillende activiteiten op het programma die het publiek kan smaken bovenop de reguliere collectie. Voor de Brusselse choreografe en danshistorica Marie Martinez wordt Museum Night Fever het officiële startschot van een project dat nog het hele jaar door zal lopen. Zij bracht een twintigtal jonge Brusselse choreografen bijeen voor een masterclass waarin de relatie tussen dans en (oude) beeldende kunst wordt onderzocht. Na Museum Night Fever plant dit laboratorium 'twintig jonge choreografen voor Brussel 2013' trouwens nog optredens in het museum, maar ook in De Munt en in het Smak in Gent.

"Dansers en choreografen laten verschillende disciplines toe in hun werk," zegt Marie Martinez, "maar oude kunst blijft daarbij onderbelicht. Nochtans zit in die schilderijen en sculpturen een hele cultuurgeschiedenis vervat die inspiratie kan bieden om een picturaal universum op te bouwen. Als het geen landschapschilderijen zijn, refereren doeken in een museum bijna allemaal aan het lichaam."

Voor Museum Night Fever kozen 24 Brusselse choreografen uit verschillende landen en genres elk een of meerdere schilderijen of sculpturen als uitgangspunt voor uiteenlopende projecten. "Er zitten stukken van twintig minuten bij maar er is ook een stuk van vijf uur. Muziek is de rode draad."
En valt het wel een beetje mee om te dansen in de zalen en gangen van een museum? "Het ligt niet voor de hand, maar zoals zo vaak dwingen beperkingen je om creatief te zijn. Kunnen dansen op een oppervlakte van 3000 vierkante meter is ook een unieke buitenkans."


Museum Night Fever, op 2 maart van 19 tot 1 uur in 23 Brusselse musea, die worden bediend met een gratis pendelbus.
Infopunt op de avond zelf: BIP-Brussels, Koningsstraat 2, Brussel. Vooraf: Brusselse Museumraad, 02-512.77.80, info@brusselsmuseums.be en www.museumnightfever.be.
Kostprijs pass: 12 euro (dag zelf), 8 euro (voorverkoop t.e.m. 1 maart), gratis tot 12 jaar.