Rosemarie Trockels ondefinieerbare kunst in Wiels

Het werk van de Duitse kunstenares Rosemarie Trockel laat zich niet onder één noemer vangen. Conceptueel, postmodern, feministisch... geen enkel van die termen dekt de lading van haar veelzijdige oeuvre. Het is juist dat hybride en ongrijpbare waar het de kunstenares om te doen is. Dat blijkt nog maar eens uit 'Flagrant Delight', de knappe tentoonstelling die Wiels momenteel aan haar wijdt.

Kunstenaars worden vaak gereduceerd tot hun meest bekende of iconische werk. In het geval van Rosemarie Trockel (1952, Schwerte) zijn dat de geweven Playboy- motiefjes en de kookplaten die aan de muur worden opgehangen als minimalistische sculpturen. In beide gevallen bedient Trockel zich van materiaal dat geassocieerd wordt met het universum van de vrouw om commentaar te leveren op het phallocentrisme.

Zowel de breiwerken als kookplaten ontbreken niet op Flagrant Delight in Wiels. Maar het knappe aan de tentoonstelling is dat die hapklare lezing wordt opengetrokken naar een oeuvre dat veel gevarieerder is dan die quasi sloganeske werken doen vermoeden. Het oeuvre van Trockel is bewust hybride en omvat de meest uiteenlopende media. Zo begint de tentoonstelling met een veertigtal collages. Er is evenwel opzettelijk niet gekozen werd voor een begin noch einde, laat staan een chronologisch verloop.

Collages
Opvallend is dat die een haast ruimtelijke, sculpturale indruk maken. Dat is deels te verklaren valt doordat de werken ingekaderd zijn en het kader vaak integraal deel uitmaakt van het werk. In haar collages combineert Trockel foto's met tekst, tekeningen, geschilderde afbeeldingen, krantenpapier en opvallend veel kledingstukken. Ook gaat ze in een aantal gevallen replica's van ogen of een neus bovenop de werken plakken.

De collages zijn moeilijk te vatten en stralen een unheimliche, bezwerende sfeer uit. Ze fungeren meestal als reflectie op eerdere werken. Zo bestaat Gossip uit een reproductie van Courbets L'Origine du Monde waarop het bovenlijf van de kunstenaar Raymond Pettibon werd gekleefd met op de achtergrond een onuitgevoerd ontwerp voor een opdracht in de openbare ruimte. Corbets schilderij uit 1886, al vaker geciteerd door Trockel, beeldt frontaal een vagina af. Uit de collage spreekt een feministische blik op het kunstenaarschap in combinatie met een doorgedreven formalistisch onderzoek dat tegelijk refereert aan de erfenis van het dadaïsme en surrealisme.

Materiaalkeuze
Een terugkerende spanning in het oeuvre van Trockel is die tussen het rationele/analytische en het subjectieve/ onderbewuste. Schematisch zou men kunnen zeggen dat het gaat om de tegenstelling tussen het mannelijke en het vrouwelijke. Die terugkerende spanning wordt ook vertaald naar haar materiaalkeuze, zoals blijkt uit de assemblagesculpturen. In een van die werken hangt de kunstenares een paar dassen aan een minimalistische, kubusachtige vorm in staal. Ze speelt daarbij met het contrast tussen het industriële, kille materiaal en het kleurrijke textiel.

Tegelijk roepen beide materialen de wereld van de man op, waarbij de dassen fungeren als fallussymbool. Op een van de dassen zit een vlinder gespeld, misschien als symbool voor de mannelijke veroveringsdrang. Ook de andere werken getuigen van een boeiende materiaalkeuze. Zo is er een strakke witte kubus en rechthoek die gemaakt zijn uit schuimrubber mousse, een materiaal dat men niet direct verwacht bij minimalistische kunst.

Trockel werkt ook vaak met keramiek, wat geassocieerd wordt met huisvlijt en het universum van de vrouw. Ze houdt van de spanning tussen de fragiliteit en hardheid van dat materiaal. Dat ambachtelijke, 'vrouwelijke', keert ook terug in haar mechanisch uitgevoerde wols-childerijen die spelen met de tegenstelling tussen het handmatige en machinale.
Met haar gevarieerd oeuvre slaagt Trockel erin verwarring te zaaien. Een boeiende verwarring weliswaar.

Rosemarie Trockel: Flagrant Delight
wanneer: tot 27 mei 2012 - woensdag > zondag van 11 > 18.00 uur (1ste en 3de weekend van de maand: tot 21.00 uur)
tickets: 7 euro
----------------------