Zeven niet te missen musea voor de zomer

In de schaduw van de grote, bekende kunsttempels vind je een aantal verborgen parels met vaak interessante of op zijn minst verrassende collecties. De locaties op zich zijn vaak al het uitstapje waard. Vaarwel aan de blues van regenachtige zomerdagen dankzij de charme van deze magnificent seven.

1. "De kaakslag van een Belgische vrouw", "Het verbrande kind", "De opstand der hel tegen den hemel", de titels van de doeken van de 19de eeuwse schilder Antoine Wiertz klinken al even dramatisch als de werken zelf. Het museum-van-één-zaal dat aan deze romanticus pur sang is gewijd diende eertijds als zijn atelier, een ruimte die hij liet bouwen om er gigantische schilderijen te kunnen maken.

"Sommige van de doeken hebben deze plek nooit verlaten" vertrouwt de suppoost ons bij het binnenkomen toe, de mond enigszins open van verbazing over de krankzinnige afmetingen van die werken. Maar ook over de plastiek bakjes die her en der verspreid staan omdat het er helaas binnen regent.

Het heeft iets weg van een postmoderne kunstinstallatie met de nodige relativiteitszin.'Relativeren', dat stond allicht (nog) niet in Wiertz' woordenboek. Een van zijn beelden, een innig kussend paar, heet bijvoorbeeld 'Meer filosofisch dan men denkt.' Pardon? Hoe dan ook, dit atelier/museum is een heus curiosum. In de Europese wijk, temidden van de koude kantoorgebouwen van glas en staal, voel je het hart van Wiertz nog hevig kloppen.

Musée Wiertz Museum, Vautierstraat 62, Elsene. 02-648.17.18. www.fine-arts-museum.be, di > vr 10 > 12.00 & 13 > 17.00

2. 'Outsiderkunst', zo noemt men de collectie van het sympathieke Art & marges-museum in de Marollen. Je krijgt er werk te zien van enerzijds personen met een handicap of met een psychiatrische problematiek, anderzijds van autodidactische kunstenaars die niet tot 'het circuit' behoren. "Art et marges"- o ironie- bevond zich zelf een tijdje in de marge, maar enkele bijzonder gesmaakte expo's later kaapte het dit jaar de Publieksprijs voor Brussel van de jaarlijkse Museumprijzen weg.

De collectie gaat van tekeningen over schilderijen, tot installaties en sculpturen. Voor deze zomer heeft men een aanzienlijk deel van het kleine museum gereserveerd voor de werken die zich vaak noodgedwongen in de kelders bevinden omwille van tijdelijke tentoonstellingen. Een van de blikvangers is de 'kermis-hoek' van Georges Coumasse die met recyclage-materiaal paardemolens en carrousels heeft gebricoleerd en waarvan je er enkele kan doen draaien (als de schakelaar het doet tenminste). Ook in de vitrines van nabij gelegen winkels en galerijen zijn deze zomermaanden meerdere kunstwerken te ontdekken. Een perfect alibi om wat langer in die heerlijke Marollen rond te hangen!

Art)&(Marges Museum, Hoogstraat 312-314, Brussel. 02-533.94.90. www.artetmarges.be.
di > zo 11 > 18.00

3. Wie Horta zegt, denk Sint Gillis. Maar ook Schaarbeek mag terecht trots zijn op een minder bekende parel van de Brusselse grootmeester van de Art Nouveau. Gebouwd in 1893 is het één van zijn eerste realisaties, in opdracht van zijn vriend, ingenieur Autrique. Nochtans zou je het huis op de Haachtsesteenweg zo voorbijlopen, want op enkele sierlijke details na oogt de gevel streng en sober . Maar eens de drempel over kan en wil je niet naast de elegante plantmotieven kijken van de vloermozaiek. Ook het glas-in-loodraam op de mezzanine, dat zijn inspiratie haalde bij de Japanse gravures, is Jugendstil van de bovenste plank.

Momenteel is het mooi gerestaureerde burgerhuis ook het decor van 'Schaduwen en lantaarns', een mini-expo waarin de voorvaderen van de cinema op interactieve manier tot leven komen. Optische objecten met exotische namen als fenakistiscoop en thaumatroop of de bekende 'laterna magica' waren bijzonder populair eind 19de eeuw, als verstrooiing voor de wat rijkere families. Ook vandaag nog zijn ze nauwelijks iets van hun betovering kwijt geraakt… Een ideale gezinsuitstap.

Autriquehuis, Haachtsesteenweg 266, Schaarbeek. 02-215.66.00. www.autrique.be. wo > zo 12 > 18.00

4. De geest van Horta waart ook een beetje door het Charliermuseum op de Kunstlaan. De toenmalige bewoner Henri Van Cutsem vroeg Horta indertijd om twee ruimtes van zijn pand te overkoepelen, zodat er meer daglicht binnenviel voor de schilderijen. Rijkeluiszoon Van Cutsem was namelijk een groot kunstliefhebber en mecenas. Na zijn dood liet hij het huis mét inboedel na aan de beeldhouwer Guillaume Charlier, die op het zijn beurt schonk aan de gemeente Sint-Joost-ten-Node.

In het Charliermuseum, al open sinds 1928, vind je dus niet enkel sculpturen van Charlier, maar ook schilderijen uit Van Cutsems verzameling, voornamelijk van laat 19de eeuwse Belgische kunstenaars. Daarnaast geeft het een beeld van het huiselijk leven van de rijkere burgerij in die tijd. Het meest opvallende vertrek is ongetwijfeld het Chinees salon, met een schitterende houten vloer en met meubilair gemaakt in het zuiden van China.

www.charliermuseum.be. Kunstlaan 16,1210 Brussel. 02-220.26.91

5. Tot de nok volgestouwd…het Speelgoedmuseum barst vrolijk uit zijn voegen! Maar het is een plezier om je er een weg te banen tussen de talloze poppenhuizen, winkeltjes, schommelpaarden, electrische treinen , of papieren theaters. Ronduit indrukwekkend is deze privé-verzameling van de bijna tachtigjarige meneer Raemdonck. "Ik denk dat het is begonnen met het terugvinden van een electrische trein die ik voor mijn twaalfde verjaardag had gekregen." Nadien was er geen houden meer aan: Raemdonck heeft vooral ambachtelijk speelgoed uit het Interbellum verzameld, in totaal zo'n 35.000 stuks.

De meeste daarvan staan uitgestald in vitrinekasten, andere- zoals een compleet uitgeruste keuken in hout of een reusachtig dambord - staan te wachten op enthousiaste kinderhanden. 'In de weekends is het hier vaak een drukte van jewelste!', zegt Raemdonck met glinsterende ogen als van een tevreden deugeniet. Mijn persoonlijk favoriet? De verzameling teddybeers die bij mekaar op theevisite gaan rond een grote ronde tafel. Ze lijken elk moment te beginnen spreken… Wonderlijk!

www.museedujouet.eu. Elke dag van 10 tot 13 en van 14 tot 18 u.

6. Als je een bezoek brengt aan de majestueuze Villa Empain, doe dat dan best op een zonovergoten dag. Alleen al de lichtinval door de enorme lichtkoepel van de centrale hal is de moeite waard. Net zoals de schittering van het zwembad in de tuin, of de schaduweffecten van de smeedijzeren motieven op de deuren en balustrades. Art deco-motieven die weer helemaal hip zijn dankzij de recente verfilming van 'The Great Gatsby'. Behalve de verfijning van de Art deco zijn er in de Villa Empain ook duidelijk elementen van het modernisme te ontdekken. Resultaat: een pand als een onderkoelde schoonheid. Gebouwd in 1930 en sinds 2010 in zijn volle glorie gerestaureerd, dient de villa nu ook als centrum voor kunst en dialoog tussen oost en west.

Het meest recente wapenfeit daarvan is de expo "Turbulenties II", een reeks kunstwerken waarbij beweging en vormelijke verandering centraal staan en vaak in interactie gaan met de architectuur van de locatie. De tentoonstelling brengt grote namen als Cy Twombly, Michel François en Bill Viola samen met een reeks interessante hedendaagse kunstenaars uit alle windstreken. Klasse!

Villa Empain, Franklin Rooseveltlaan 67, Brussel. 02-627.52.30. www.villaempain.com. 7/7, 10 > 18.30

7. De Gentse schilder Gustave van de Woestijne is nergens in Brussel zo mooi en prominent aanwezig als in het Art deco-huis van de van Buurens. De toenmalige heer des huizes, bankier en amateurschilder David van Buuren, koesterde dan ook een levenslange vriendschap met de kunstenaar. Waardoor enkele van van de Woestijnes meest fascinerende werken zich nu in Ukkel bevinden.

David en Alice Van Buuren waren welstellende Amsterdammers, die zich vanaf 1928 in Brussel vestigden en daarvoor een stulpje lieten optrekken in je reinste Art deco-stijl. Na hun dood werd het opengesteld voor het publiek, en wat een cadeau! Je komt ogen tekort om het smaakvolle interieur te bewonderen, net als de rijke collectie schilderkunst. Ga zeker ook een frisse neus halen in de weelderige tuin, een project dat vooral Alice ter harte nam,. René Pechère, de Brusselse landschapsarchitect par excellence, schonk de Van Buurens twee curiosa, het labyrinth van het Hooglied en voor de romantische zielen, de 'Tuin van het Hart".

Museum en Tuinen Van Buuren, Léo Erreralaan 41, Ukkel. 02-343.48.51. www.museumvanbuuren.com. 14 > 17.30 behalve op dinsdag.