Bernardo Bertolucci is terug met 'Io e te'

“Vroeger trek ik me niet zo aan. Ik kijk vooruit.” Bernardo Bertolucci is in de fase beland dat hij overstelpt wordt met oeuvreprijzen als de Lifetime Achievement Award of een Palme d’honneur. Maar het liefst van al staat de 73-jarige regisseur van klassiekers als Il Conformista, Novecento en Last Tango in Paris nog altijd op een filmset.

We mogen schrijven dat we Bernardo Bertolucci opgegeven hadden. Hij had zichzelf opgegeven. "De vele rugoperaties dwongen me tot een pauze. Zoals je ziet (Bertolucci zit in een rolstoel, red.) hebben ze niet tot een betere rug geleid. Het leek wel een huisarrest zonder einde. Op het einde legde ik er me bij neer dat ik nooit meer films zou kunnen maken," zegt de Italiaanse regisseur. De twinkeling in zijn ogen verraadt dat die donkere dagen voorbij getrokken zijn. "Toen ik mijn medische toestand aanvaardde in plaats van er tegen te strijden, ontdekte ik dat er nog altijd héél veel mogelijk was. Zelfs nog een film maken en die hier in Cannes voorstellen."

Bertolucci heeft het over Io e te, de ontroerende verfilming van de gelijkbamige roman van Niccolò Ammaniti. De geliefde schrijver schreef mee aan het scenario. De veertienjarige zoekende ziel Lorenzo verzint een list zodat hij zich een tijdje ongestoord kan terugtrekken in de kelder van een huis in Rome. Maar oudere halfzus Olivia doorkruist zijn plannen. Een heroïneverslaving dwingt het even mooi als brutaal en gevaarlijk meisje om eveneens te schuilen voor de wereld erbuiten. Misschien kunnen ze elkaar wel helpen. "Io e te gaat over de verlangens, teleurstellingen, strubbelingen en dromen van twee jongen mensen. Wel meer films van me gaan over de jeugd en hun specifieke emotionele staat. The Dreamers en Stealing Beauty zijn voorbeelden die voor de hand liggen. Maar ik denk ook aan Novecento, The Last Emperor of Little Buddha. Nu ik de zeventig voorbij ben, blijf ik geïntrigeerd door jeugdige personages en ga graag de uitdaging aan om hun vitaliteit en nieuwsgierigheid op te vangen."

Fascinerende acteurs
Met Tea Falco en Jacopo Olmo Antinori castte Bertolucci twee fascinerende jonge acteurs. "Jacopo doet me aan personages denken die Pasolini graag opvoerde en ook een beetje aan Pasolini zelf. Ik schrok dan ook toen ik Jacopo ontmoette en hij vertelde dat hij een kleine thesis over Pasolini schreef. Veel wist hij niet over Pasolini - hij was door de naam geïntrigeerd - maar ik vond het een mooi toeval." Bertolucci zette zijn eerste stappen als assistent van Pier Paolo Pasolini maar zou hem geen blijvende bron van inspiratie durven noemen. "Om eerlijk te zijn denk ik dat de dichter Pasolini een grotere invloed op me gehad heeft dan de filmregisseur. Pasolini stond voor mij boven de film. Hij was in het algemeen een fantastisch brein. Maar ze hebben hem vermoord. Als je naar concrete filminvloeden peilt dan denk ik eerder aan de nouvelle vague."

Io e te is de eerste film van Bertolucci sinds mei 68-film The Dreamers (2003) en zijn eerste Italiaanse in dertig jaar. "Ik lag lang in de knoop met Italië. De politieke en sociale situatie stond me niet aan. Dus begon ik te reizen: naar China, Indië, de Sahara-woestijn." Tegenover de Italiaanse cinema staat hij vrij kritisch. "Ik heb de dialogen altijd het zwakke punt van de Italiaanse cinema gevonden. Die zijn veelal te zwaar, literair en pompeus. Om dezelfde reden stelt het Italiaans theater zo weinig voor met uitzondering van Carlo Goldoni en Luigi Pirandello. Zelfs in de beste Italiaanse films, die van Antonioni bijvoorbeeld, zijn dialogen de zwakke schakel."

Van de restauratie of heruitgave op dvd of blu-ray profiteren om zijn klassiekers te verbeteren met kleine aanpassingen of een destijds weggeknipte scène, is niet aan hem besteed. "Ik ben totaal geen fetisjist. Ik koester niet élke opname die ik ooit gemaakt heb. Ik geloof in de huidige versies van mijn films. Ook al is er soms een scène waarvan ik verkeerdelijk dacht dat ik ze geschrapt had. Dat is niet omdat mijn geheugen me in de steek laat maar omdat ik me vroeger niet zo heel erg aantrek. Ik kijk vooruit."