The Brussels Business: Documentaire over lobbyistenparadijs

Niels Ruëll
© Agenda Magazine
09/05/2012
Het kleine Brussel is de tweede grootste stad ter wereld wat het aantal lobbyisten betreft. In de politieke docuthriller 'The Brussels business' onderzoeken de Oostenrijker Friedrich Moser en de Belg Matthieu Lietaert hoe ver hun macht en invloed op de Europese politieke elite reikt.

Ver genoeg om de lobbyisten in het oog te houden. Maar dat is rapper gezegd dan gedaan. "Onze film pleit voor meer transparantie," zegt Lietaert. The Brussels business maakt ons wegwijs in de lobbywereld aan de hand van het wedervaren van twee mannen sinds het begin van de jaren '90. Olivier Hoedeman werd een NGO-activist die de lobby-industrie in de gaten houdt. Pascal Kerneis groeide uit tot een lobbyist voor meer dan 40 multinationals in de dienstensector.

Voor alle duidelijkheid: wat doet een lobbyist?
Matthieu Lietaert:
Een lobbyist wil informatie geven aan de politieke besluitvormers. Sinds het prille begin benaderen privégroepen met privébelangen machthebbers om hen ideeën in te fluisteren of te wijzen op zaken die ze in hun programma zouden moeten opnemen. In Brussel zijn ze vandaag met 15.000. De belangen die ze verdedigen lopen heel sterk uiteen. Dat gaat van Greenpeace en co die het voor de dieren en het milieu opnemen tot banken die hun belangen willen veilig stellen. De lobbyist reikt ideeën aan die de politici in wetteksten omzet. Hoe meer lobbyisten een zaak bepleiten, hoe groter de kans dat de politici zich laten overtuigen. Een lobbyist werkt op alle niveaus: nationaal, Europees, internationaal. Om zijn doel te bereiken gebruikt hij bedrijfsleiders, zijn eigen contacten, media en onderzoekscentra die pseudo-objectieve rapporten afleveren.

Maar goed dat we politici op zaken wijzen kunnen. Vormt de lobbyist wel een bedreiging voor de democratie?
Lietaert:
Er is een verschil tussen toegang hebben tot en beïnvloeden. Eender wie kan relatief eenvoudig toegang hebben tot de Europese Commissie. De commissie beïnvloeden is een andere paar mouwen.
Het probleem is dat de democratie lokaal of nationaal gebleven is, terwijl de privé-actoren steeds mondialer geworden zijn. Hun budgetten en capaciteiten om mondiaal actief te zijn geeft hen immens veel macht.

Ik geef een voorbeeld. Na de financiële crisis zijn er pakweg vijftien lobbyisten die vragen om een regulering van de internationale financiële sector. Maar hoe hard ze zich ook inspannen, hun werk is een druppel op een hete plaat. De banken en verzekeringskantoren brengen namelijk een leger van honderden lobbyisten op de been. Zij verdrinken Brussel in informatie die elkaar versterkt. Onze film pleit voor transparantie: wie zijn de lobbyisten, met welke budgetten werken ze en voor wie?

Bestaat die transparantie niet? Een lobbyist vertelde me dat hij verplicht is om elke etentje, elke ontmoeting te registreren.
Lietaert:
Europees Commissaris Siim Kallas schrok zich een bult toen hij in 2005 in Brussel aankwam. In Estland is die transparantie sinds de Val van de Muur een evidentie. Hier bestond ze nog niet. In 2008 is er voor het eerst een register voor de Commissie. Sinds 2011 is er één register voor Commissie en parlement.

Probleem is dat een lobbyist niet verplicht is om zijn doen en laten te registreren. Wie niets te verbergen heeft, doet het. En veel lobbyisten zijn eerlijke mensen. Maar law firms en public affairs companies weigeren meestal te zeggen voor wie ze werken en met welk budget. De helft van die 15.000 lobbyisten registreert zich niet. In Washington is het na een corruptieschandaal verplicht geworden. 3,5 miljard dollar wordt daar per jaar aan lobbyisten besteed. Toen Barack Obama zijn health care policy uitwerkte, werd er voor een miljoen dollar per dag gelobbyd. Best mogelijk dat dat in Brussel ook gebeurt, alleen weten we het niet.

Vendôme, van woensdag 9 tot dinsdag 22 mei

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Film

Lees ook

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni