Film: De draaglijke lichtheid van Romain Duris in 'Populaire'

Hij wou schilderen maar werd acteur. Niet de zoveelste maar een van de beste van zijn generatie: Romain Duris. Hij speelt nu de hoofdrol in de Franse komedie 'Populaire'.

Tot zeven keer toe het alter ego van Cédric Klapisch, zwerversgeesten voor Tony Gatlif, intense figuren voor Jacques Audiard en Patrice Chéreau: alles lijkt Romain Duris aan te kunnen. Zelfs romantische komedies verandert hij in successen. Na Vanessa Paradis in L'arnacoeur mag hij Déborah François diep in de ogen kijken in Populaire. "Wat is dat, populariteit? In de metro aangestaard worden? Ik heb meteen een scooter aangeschaft."

Populaire is een Franse romantische komedie over kampioenschappen om ter snelst typen. In een Normandisch stadje stelt verzekeringsmakelaar Louis Echard een ambitieus trainingsprogramma op om van zijn onhandige secretaresse Rose Pamphyle een wereldkampioene dactylografie te maken. Denk gerust aan Rocky-met-typemachines met een Billy Wilder-komedie als model maar voeg er een flink dosis Mad Men aan toe: de film speelt zich af in 1958 en kostuumontwerpers en production designer hebben zich mogen uitleven. Populaire moet van Déborah François een Franse filmster maken. Romain Duris is dat al. Hij moet het grote publiek op de been brengen.

Men rekent op u, meneer Duris. Zonder uw medewerking zou ook de financiering niet rond geraakt zijn. Bent u zich bewust van die macht?
Romain Duris: Op dit moment heb ik inderdaad het geluk dat mijn films aanslaan. Dat betekent niet dat ik volk op de been breng. Daar geloof ik niet in. Dat betekent wel dat mijn medewerking er voor zorgt dat er voldoende geld op tafel gelegd wordt.
Ik voel me vereerd dat men mij zo'n belangrijke plaats toedicht. Maar ik doe er alles aan om me daar niet door te laten beïnvloeden. Spelen moet licht zijn. Je kan je maar beter ontdoen van alle business, macht en belangen. Ik weiger om onder druk te laten zetten. Ze kunnen een project ook aan iemand anders voorstellen. Ik ben niet de enige acteur.

U bent 'bankable'. Dat heeft gevolgen.
Duris: Ik heb het geluk dat ik werk heb. De realiteit is voor veel acteurs anders. Ik ken de schaduwkant van bankable zijn, niet. Misschien ben ik iets te nadrukkelijk aanwezig. Dat kan ik je op het einde van het jaar vertellen. Drie fel verwachte films volgen elkaar snel op. Ik zou het verstaan als sommigen mij straks beu gezien zijn.
Als acteur teveel naar de financiers, de producenten en de businesslui luisteren, is gevaarlijk. Ik mag geen rekening houden met de grote van het budget. Ik vind het hyper belangrijk om te kunnen spélen: om risico's te durven nemen, om uitstekende én rotte dingen uit te proberen. Dat zie je misschien niet aan Populaire. Ook al veroorloofden we ons veel vrijheid, de scènes lagen min of meer vast. Maar hierna volgt L'écume des jours van Michel Gondry en ik verzeker je dat niet één ding gekaderd was. Het ging alle richtingen uit. Michel op de eerste plaats maar vervolgens ook de acteurs.

Heeft u zich voor Populaire in de jaren vijftig verdiept?
Duris: Ik hou van kostuumdrama (films d'époques). Zich inbeelden welke reflexen, houdingen, expressie van gevoelens gangbaar waren in een bepaalde tijd vinden acteurs leuk. Met Régis Roinsard (de regisseur, red.) heb ik veel krantenknipsels en modebladen bekeken. Met de woninginrichting en het design van de jaren vijftig was ik al vertrouwd. Ik hou van het werk van mensen als Jean Prouvé, of Charlotte Perriand. De Amerikaanse komedies uit jaren vijftig - James Stewart, Cary Grant, Billy Wilder, Frank Capra - moest je mij ook niet meer leren kennen. Naar Franse films - Carné, Chabrol - keek ik om de codes van iemand uit de provincie te leren kennen. Regisseurs uit de provincie waren iets afstandelijker dan de wat arrogante, hautaine hoofdstedeling. Dat verschil bestaat vandaag nog. Wat je evenwel vergeet als je het design of een film uit die tijd bewondert, is hoe dichtbij de Tweede Wereldoorlog nog is in 1958. Mijn personage maakte de oorlog als achttienjarige actief mee. Eerst dacht ik dat men er dat bij gesleurd had voor de emotie. Maar dat was een realiteit.

Hoe belangrijk waren de kostuums?
Duris: Erg belangrijk. De kostuumontwerpster was heel getalenteerd en had gelijk om veeleisend te zijn. Korte coupe, brede pijpen, mooie stoffen, alles precies op maat. De details moesten kloppen. En we hebben er bijna geen moderne saus over gegoten. Zelfs de kostuums uit Mad Men zijn moderner dan die van ons. Dat verkleden is een een onderdeel van de droom die cinema is. Vandaar ook dat er geld voor uitgetrokken is.

Uw personage legt er de pees op. Schuilt er een competitiebeest in u?
Duris: Als kind wou ik in het spel of tijdens de sport kampioen zijn. Zoveel is zeker. Maar in mijn beroep hou ik niet van competitie. Naar elkaar luisteren en samenspelen is veel belangrijker. Ik begrijp dat de ene acteur al wat ambitieuzer is dan de andere. Zelf ben ik gematigd. Maar nogmaals, ik heb het geluk veel werk te hebben. Wellicht zou ik anders piepen als ik maar voor één film in aanmerking kwam.

Heeft u de indruk dat men u een imago op kleeft?
Duris: Ja. Ik had al prijs na mijn eerste film. Na Péril Jeune was ik tien (!) jaar lang de rebelse adolescent die joints rookt. Nu ziet men mij vooral als de coole verleider in komedies. Ik ben nochtans niet cool.

Terwijl vooral opvalt hoe vaak u van toon en register wisselt.
Duris: Ik hoor het u graag zeggen. Zo gek is het toch niet om niet hetzelfde te willen doen als een jaar eerder? Ik wil verschillende dingen doen. Gelukkig krijg ik ook heel uiteenlopende voorstellen. Vorig jaar heb ik in een theaterstuk van Patrice Chéreau gespeeld. Dat was geniaal.

U draait al mee sinds Cédric Klapisch u van de tekenacademie plukte om in Péril jeune (1993) te spelen. Vergemakkelijkt ervaring uw job?
Duris: Vergemakkelijken is het woord niet. Maar tijdens de opnames van (nog uit te komen, nr)Casse Tête Chinois van Cédric Klapisch heb ik wel gemerkt dat ik profiteerde van alles wat ik in het theater bij Chéreau had geleerd. Ik voelde me plots meer op mijn gemak. Het kostte me minder moeite om te bereiken wat ik wou. De emoties kwamen sneller en lieten zich makkelijker beheersen. Dat is aangenaam. Ik blijf nerveus en achterdochtig. Maar licht en spontaan spelen zoals in L'arnacoeur gaat me beter af dan vroeger.

Ziet u zich op een dag zelf een film regisseren?
Duris: Nee. Ik schilder en teken al. Dan ga ik liever daar in verder. Ik heb het geduld niet om drie, vier jaar met één film bezig te zijn. Ik heb er wellicht ook het lef niet voor om een ploeg op sleeptouw te nemen en continue knopen door te hakken.

Uw privé-leven is privé gebleven. Hoe hebt u dat voor elkaar gekregen?
Duris: Wat is dat, populariteit? In de metro aangestaard worden? Ik heb meteen een scooter aangeschaft. Van bij het begin was ik me van het gevaar bewust. Ik zei op mijn achttiende 'nee' tegen tv-optredens. Ze wouden me overal naar toesturen, begrepen niet dat je voor een beroep kiest waarbij je je bloot geeft en vervolgens de rest voor je zelf wil houden. Maar ik wou me beschermen. Ik ben zonder televisie opgegroeid. Op televisie zie ik veel mensen die duidelijk niet in het echte leven staan. Best mogelijk dat ik tijdens mijn eerst tv-uitzendingen arrogant over kwam. Ik behoor niet tot de familie. Vroeger zat ik daar mee in. Nu ik meer recul heb, weet ik dat dat helemaal niet erg is. Ik doe ook wel wat ik moet doen. In dit beroep is het beeld dat men van je heeft, belangrijk. Maar ik klaag niet. Het gaat. Men kloot me niet teveel. Men respecteert wie ik ben.